Tiếng Anh – từ môn học đến ngôn ngữ thứ hai trong trường học Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Tiếng Anh không còn là một ngoại ngữ phụ trợ mà đang được định hướng trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục Việt Nam.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai là một phần trong Kết luận 91-KL/TW của Bộ Chính trị về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đây được xem là bước đi chiến lược để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nhân lực chất lượng cao và thích ứng với kỷ nguyên số.

Dự thảo Đề án "Từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học" nêu rõ: đến năm 2035, 100% học sinh phổ thông được học chương trình tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai; đến năm 2045, 100% trường phổ thông triển khai chương trình này ở cấp độ cao hơn. Tại bậc mầm non, mục tiêu 100% trẻ em mẫu giáo học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai cũng được đặt ra.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành giáo dục đặt trọng tâm vào bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có năng lực tiếng Anh và phương pháp giảng dạy mới; xây dựng chuẩn đầu ra tiếng Anh, tăng tỷ lệ môn học bằng tiếng Anh hoặc tích hợp tiếng Anh vào các môn chuyên ngành; Ứng dụng công nghệ, phương pháp đổi mới kiểm tra đánh giá theo năng lực thực hành nghe – nói thay vì chỉ học ngữ pháp; Huy động hợp tác quốc tế, xã hội hóa giáo dục ngoại ngữ và xây dựng môi trường sử dụng tiếng Anh trong học tập và giao tiếp hằng ngày.

Nhiều trường học đã bắt đầu thí điểm dạy môn Khoa học, Toán, tiếng Anh tăng cường theo hướng sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giảng dạy. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, như khoảng cách vùng miền, trình độ tiếng Anh của học sinh và giáo viên chưa đồng đều, cũng như sự thiếu đồng bộ trong chương trình và tài liệu.

Một chuyên gia phân tích: dù chủ trương đúng đắn nhưng nếu thiếu lộ trình, thiếu nguồn lực và thiếu sự đồng lòng từ cả hệ thống, việc triển khai có nguy cơ chậm trễ và hiệu quả thấp.

Giáo viên được xác định là nhân tố quan trọng nhất trong việc thực hiện chủ trương. Họ cần vừa giỏi tiếng Anh, vừa nắm vững phương pháp dạy tích hợp, thúc đẩy sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp thực tế. Nhà trường cần tạo môi trường sử dụng tiếng Anh, khuyến khích học sinh giao tiếp, thực hành, tham gia hoạt động ngoại khóa, trao đổi quốc tế.

Nếu được triển khai thành công, tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai sẽ giúp học sinh Việt Nam không chỉ học để thi mà học để sử dụng, giao tiếp, nghiên cứu, làm việc trong môi trường quốc tế. Điều này góp phần tạo nguồn nhân lực có khả năng hội nhập, sáng tạo và dẫn dắt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

Chủ trương đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học tại Việt Nam là bước chuyển mang tính chiến lược, không chỉ thay đổi cách dạy – cách học mà còn thay đổi tư duy giáo dục. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cả hệ thống giáo dục – từ Bộ đến trường, từ thầy cô đến học sinh – cần đồng hành, hợp lực và hành động quyết liệt. Khi tiếng Anh trở thành công cụ học tập và giao tiếp mỗi ngày, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ có thêm sức mạnh để vươn mình ra thế giới.