Tổng thống Donald Trump nhận định về triển vọng hòa bình Ukraine

Ngoại giao con thoi giữa Moscow và Miami

Các đặc phái viên cấp cao của ông Trump vừa kết thúc chuyến công du kéo dài nhiều giờ tại Moscow hôm 4/12 để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, trong bối cảnh những hoạt động ngoại giao dồn dập của Washington đang làm gia tăng lo ngại trong nội bộ NATO về khả năng Mỹ đang "nghiêng về lập trường của Nga".

Phát biểu trong Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump cho biết cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và hai đặc phái viên của Mỹ - ông Steve Witkoff và cố vấn cấp cao Jared Kushner - diễn ra "khá tốt", dù bản thân ông không thể khẳng định liệu tiến triển thực chất đã đạt được hay chưa. "Một thỏa thuận, nếu có, luôn cần sự đồng thuận của hai bên", ông Trump nhấn mạnh.

Theo nguồn tin từ Nhà Trắng, phái đoàn Mỹ đã báo cáo trực tiếp cho Tổng thống Trump ngay sau khi rời Moscow, cho rằng phía Nga muốn tìm một lối thoát cho cuộc chiến. Tuy nhiên, Moscow bác bỏ việc đạt được bất kỳ đột phá nào, đồng thời cáo buộc một số nước châu Âu đang cố tình "phá hoại đàm phán" bằng những đề xuất không thể chấp nhận.

Chuyến đi tới Moscow của phái đoàn Mỹ kéo dài nhiều giờ và được coi là động thái ngoại giao hiếm hoi. Tổng thống Putin đã yêu cầu phái đoàn Mỹ chờ đợi 3 giờ trước khi tiếp kiến - động tác được xem như thông điệp thể hiện sức ép ngoại giao từ Điện Kremlin.

Ngay trong ngày 5/12, ông Witkoff dự kiến gặp ông Rustem Umerov - người đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine - tại Miami để tiếp tục trao đổi về các đề xuất hòa bình. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio không tham dự vòng thảo luận này.

Lo ngại gia tăng tại châu Âu

Các nước NATO bày tỏ lo ngại rằng những cuộc trao đổi kín giữa Washington và Moscow có nguy cơ đẩy châu Âu ra ngoài tiến trình đàm phán, làm suy yếu sự thống nhất của liên minh. Một số nhà ngoại giao châu Âu cảnh báo Mỹ "đang trôi dần về lập trường của Nga", trong khi các cuộc đàm phán song phương Mỹ - Nga có thể làm giảm vai trò của Liên minh châu Âu và chính quyền Kiev.

Một nhà ngoại giao Tây Âu bày tỏ: "Những kênh đàm phán này khiến NATO và EU bị gạt sang bên lề, dù vô tình hay hữu ý". Những cảnh báo tương tự được đưa ra bởi các đại diện Trung Âu và Bắc Âu, cho rằng bất kỳ nhượng bộ nào mà Washington đưa ra với Mosscow đều có thể gây hậu quả tức thì đối với an ninh châu Âu.

Tại cuộc họp Ngoại trưởng NATO tuần này, Phó Ngoại trưởng Mỹ Christopher Landau gây chú ý khi kêu gọi châu Âu "tự tăng cường trách nhiệm quốc phòng", đồng thời cảnh báo quan hệ đồng minh có thể bị ảnh hưởng nếu các công ty quốc phòng Mỹ bị hạn chế tiếp cận thị trường châu Âu. Quan điểm này trái ngược với lập trường của phần lớn các nước NATO, vốn tập trung vào việc duy trì hỗ trợ quân sự cho Kiev.

Tổng Thư ký NATO Mark Rutte nhấn mạnh các nước đồng minh cần tiếp tục viện trợ khí tài, trong đó có hệ thống tên lửa NASAMS, để giúp Ukraine đối phó với các đòn tấn công gia tăng của Nga trên chiến trường Donbas.

Trong khi đó, Ukraine tỏ ra thận trọng trước các động thái ngoại giao mới của Mỹ. Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định Kiev sẽ không chấp nhận bất kỳ đề xuất nào liên quan đến việc từ bỏ lãnh thổ. Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha tuyên bố Nga "phải ngừng lãng phí thời gian của thế giới và thể hiện thiện chí thực sự trong đàm phán".

Việc ông Umerov chấp nhận tới Miami được đánh giá là dấu hiệu cho thấy Kiev hiểu rằng họ không thể đứng ngoài tiến trình do Washington dẫn dắt, nhất là khi chính quyền Tổng thống Trump đang theo đuổi một chiến lược ngoại giao mới nhằm chấm dứt chiến sự.

Lo ngại trong nội bộ châu Âu tiếp tục gia tăng sau khi tạp chí Der Spiegel công bố bản ghi rò rỉ cuộc điện đàm giữa nhiều nhà lãnh đạo cấp cao, bao gồm Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb. Theo đó, nhiều lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng Washington có thể "bỏ rơi Ukraine vào thời điểm then chốt".

Nga tiếp tục cứng rắn

Trong cuộc phỏng vấn với India Today, Tổng thống Putin khẳng định Nga sẽ giành toàn quyền kiểm soát vùng Donbass "bằng vũ lực nếu Ukraine không rút quân" - yêu cầu mà Kiev kiên quyết bác bỏ. Moscow cũng tuyên bố một số nội dung trong đề xuất hòa bình mới nhất của Mỹ là "không thể chấp nhận".

Các quan chức Nga, trong đó có trợ lý Tổng thống Yuri Ushakov và Đặc phái viên Kirill Dmitriev, đều mô tả cuộc gặp với phái đoàn Mỹ là "mang tính xây dựng" nhưng khẳng định hai bên vẫn còn khác biệt sâu sắc.

Tại New York, Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 4/12 đã thông qua nghị quyết kêu gọi Nga "trả lại ngay lập tức và vô điều kiện" hàng nghìn trẻ em Ukraine bị đưa sang Nga. Nghị quyết được thông qua với 91 phiếu thuận.

Trong lúc này, như Tổng thống Trump nói: "Chúng ta sẽ chờ xem điều gì xảy ra" - câu nói dường như phản ánh chính xác bức tranh ngoại giao khó đoán định đang bao trùm cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm.