Tổng thống Trump quy trách nhiệm cho Tổng thống Maduro về làn sóng di cư vào Mỹ

Tổng thống Donald Trump thậm chí cáo buộc chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro "đưa hàng trăm nghìn phạm nhân sang Mỹ", dù không có bằng chứng cho thấy có nhiều người di cư Venezuela từng thụ án.

Khi chính quyền Trump đẩy mạnh chiến dịch tấn công các tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy trên biển và đe dọa mở rộng các đòn đánh vào các mạng lưới ma túy trong lãnh thổ Venezuela, các chuyên gia cảnh báo rằng ngay cả những đòn tấn công giới hạn cũng có thể gây ra bất ổn nghiêm trọng.

Một nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu Niskanen (Mỹ) công bố tháng trước cho thấy từ 1,7 - 3 triệu người có thể rời bỏ Venezuela chỉ trong vài năm nếu các cuộc tấn công châm ngòi giao tranh nội bộ ngắn hạn. Nếu xung đột kéo dài, số người phải di dời có thể vượt 4 triệu, đẩy các nước láng giềng như Colombia và Brazil vào thế quá tải.

Theo chuyên gia Gil Guerra, một trong các tác giả nghiên cứu, bất kỳ cuộc tấn công quân sự nào cũng có thể gây hoảng loạn, gián đoạn nguồn cung và thúc đẩy người dân bỏ chạy, nhất là khi phần lớn gia đình đều có người thân ở nước ngoài. Một kịch bản tấn công giới hạn, chỉ nhắm vào cơ sở hạ tầng ma túy, có thể giữ số người di cư ở mức dưới 20.000.

Tuy nhiên, trong kịch bản can thiệp quân sự quy mô lớn của Mỹ - dù khả năng thấp, nghiên cứu cảnh báo số người tị nạn vẫn có thể dao động từ hàng trăm nghìn đến hơn 4 triệu tùy theo tốc độ lập lại ổn định. Một số chuyên gia nhận định phần lớn người tị nạn sẽ dừng lại ở các nước láng giềng, nhưng cuộc khủng hoảng năm 2017 cho thấy nhiều người cuối cùng vẫn tìm đường đến Mỹ.

Giai đoạn 2017 - 2021, số người Venezuela sinh sống tại Mỹ tăng thêm khoảng 140.000, trùng với thời kỳ đất nước chìm trong khủng hoảng kinh tế - từ giá dầu lao dốc, quản lý yếu kém tại tập đoàn dầu khí quốc gia PDVSA, đến siêu lạm phát triền miên khiến thực phẩm và thuốc men khan hiếm. Các biện pháp trừng phạt của Mỹ áp từ năm 2017 và siết chặt năm 2019 tiếp tục làm trầm trọng thêm tình hình, khiến nền kinh tế Venezuela mất tới 71% quy mô, theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (CEPR).

Khủng hoảng chính trị bùng nổ khi chính quyền Maduro vô hiệu hóa Quốc hội do phe đối lập kiểm soát năm 2017, dẫn tới các cuộc biểu tình lớn và đàn áp mạnh tay. Đến năm 2021, hơn 5 triệu người Venezuela đã rời bỏ đất nước, tạo nên một trong những cuộc di cư lớn nhất thế giới.

Hiện nay, việc Mỹ điều hơn 15.000 binh sĩ cùng nhóm tác chiến tàu sân bay tới vùng Caribe khiến nguy cơ đối đầu tiếp tục leo thang. Dù Tổng thống Trump gần đây công khai xác nhận đã điện đàm với Tổng thống Maduro và để ngỏ khả năng ngoại giao, giới quan sát vẫn cho rằng chưa có lối thoát rõ ràng cho bế tắc hiện nay.