Văn hóa TP Hồ Chí Minh phải xứng tầm với một siêu đô thị đặc thù

Tham dự hội nghị có Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, Phó Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh - Văn Thị Bạch Tuyết, Phó Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh - Huỳnh Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh - Trần Thị Diệu Thúy.

Không gian đô thị mở rộng và những dấu ấn văn hóa lan tỏa

Năm 2025 được nhìn nhận là một dấu mốc mang tính bước ngoặt trong lịch sử phát triển TP Hồ Chí Minh mở rộng địa giới hành chính, hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Ngành Văn hóa - Thể thao cũng được đặt vào một yêu cầu cao hơn: không chỉ tổ chức hoạt động, mà phải kiến tạo hệ sinh thái, tham mưu cơ chế, chính sách và xây dựng hạ tầng để văn hóa trở thành dòng chảy bền bỉ trong đời sống đô thị mới.

Trong năm qua Sở VHTT đã giữ vai trò nòng cốt trong tham mưu và tổ chức chuỗi hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao đa dạng, đồng bộ; đồng thời kết nối các giá trị di sản với những không gian văn hóa vùng hiện đại. Nổi bật là việc tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước với quy mô, chất lượng và sức lan tỏa lớn; tổ chức thành công Triển lãm thành tựu đất nước "80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" tại Hà Nội. Các hoạt động được triển khai phong phú tạo không khí văn hóa sôi động, góp phần khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng phát triển thành phố.

Song hành với các sự kiện lớn, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tiếp tục được quan tâm; hệ thống bảo tàng, thiết chế văn hóa từng bước được đầu tư, đổi mới phương thức hoạt động gắn với chuyển đổi số và phát triển du lịch. Phong trào văn hóa cơ sở, công tác gia đình và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh tiếp tục được triển khai nền nếp, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân.

Một trong những kết quả nổi bật của ngành trong năm 2025 còn nằm ở công tác tham mưu xây dựng và hoàn thiện thể chế. Thông qua các kỳ họp chuyên đề của HĐND Thành phố, Sở Văn hóa - Thể thao đã chủ động tham mưu, trình và được thông qua nhiều nghị quyết quan trọng, tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho hoạt động báo chí, văn học - nghệ thuật.

Ở lĩnh vực thể dục thể thao, TP Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển theo hướng toàn diện khi vừa mở rộng phong trào rèn luyện thân thể trong Nhân dân, vừa nâng cao thể thao thành tích cao. Các huấn luyện viên, vận động viên đã đóng góp tích cực vào thành tích chung của thể thao Việt Nam tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 33 tại Thái Lan cũng như tại nhiều đấu trường khu vực và quốc tế.

Đặc biệt, việc TP Hồ Chí Minh được UNESCO chính thức công nhận là Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực điện ảnh là một điểm nhấn quan trọng, thể hiện vai trò, vị thế và tiềm năng phát triển trong mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu, đồng thời mở ra những kỳ vọng mới đối với công nghiệp văn hóa trong tương lai gần.

Lấp "vùng trống" thụ hưởng và định vị khí chất siêu đô thị

Bước sang năm 2026, ngành Văn hóa - Thể thao xác định hàng loạt nhiệm vụ trọng tâm, từ kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực quản lý theo hướng thông minh, đẩy mạnh chuyển đổi số, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đến hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cường công tác truyền thông, giám sát dư luận và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ.

Trong phần phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh - Trần Thị Diệu Thúy - bày tỏ băn khoăn khi mức độ thụ hưởng văn hóa, thể thao giữa các khu vực còn chưa đồng đều. Bà đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao tập trung cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ về văn hóa trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố, gắn với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, Sở cần khảo sát và đề xuất đầu tư các thiết chế văn hóa, thể thao tại cơ sở, ưu tiên khu vực xa trung tâm, để không còn "vùng trống" về hưởng thụ văn hóa. Lãnh đạo thành phố cũng yêu cầu phát triển Không gian văn hóa Hồ Chí Minh theo hướng đa dạng, sáng tạo và thiết thực, qua đó hình thành các không gian văn hóa, nghệ thuật cộng đồng phù hợp nhu cầu phát triển.

Bên cạnh đó, bà nhấn mạnh việc tăng cường hợp tác quốc tế, tổ chức các sự kiện, lễ hội văn hóa - thể thao có quy mô khu vực và quốc tế nhằm góp phần định vị thương hiệu Thành phố. Việc phát triển công nghiệp văn hóa cũng cần được gắn chặt với du lịch và kinh tế ban đêm.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - Nguyễn Văn Hùng - chúc mừng TP Hồ Chí Minh đã có một năm đầy dấu ấn nhưng cũng nhấn mạnh yêu cầu phải nhìn nhận thẳng thắn đâu là điểm nghẽn cần giải quyết. Theo Bộ trưởng, đầu tư cho văn hóa chính là đầu tư cho tương lai, cho sự phát triển bền vững; dù đã có những cơ chế, chính sách thông thoáng hơn nhưng việc hiện thực hóa vẫn còn khó khăn, chưa đạt như kỳ vọng, "Vì vậy cả nước đang trông chờ TP Hồ Chí Minh như một điểm sáng về cách làm để nhân rộng". Ông cũng lưu ý việc tinh gọn bộ máy của ngành văn hóa không đơn giản như các lĩnh vực khác, "gọn" nhưng phải bảo đảm phát triển theo chiều sâu, và nhắc lại tinh thần chỉ đạo rằng cán bộ văn hóa là những người gieo hạt văn hóa: nếu gieo được vào mảnh đất màu mỡ sẽ có những kết quả tốt đẹp, còn nếu chưa được như mong muốn thì không nhụt chí, nao lòng.

Trong bối cảnh TP Hồ Chí Minh - Bình Dương - Bà Rịa - Vũng Tàu hợp nhất thành một chỉnh thể, bài toán Văn hóa - Thể thao cũng được đặt ra theo logic của một đô thị đặc biệt mang tính năng động, sáng tạo, đi đầu. Bình Dương trước đây sở hữu chiều sâu văn hóa làng nghề và những không gian mang bản sắc riêng; Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây là không gian văn hóa hiện đại; TP Hồ Chí Minh trước đây có nền văn hóa đa dạng, năng động. Khi hợp lực, ba vùng đất không chỉ cộng lại về quy mô mà còn tạo ra một lực hút mới, làm đa dạng thêm diện mạo văn hóa của Thành phố vừa hiện đại vừa giàu bản sắc. Và từ chính nền tảng đó, Bộ trưởng nhấn mạnh, nhiệm vụ của ngành văn hóa - thể thao trong năm tới là phải viết tiếp những câu chuyện mới để văn hóa thật sự xứng tầm với một siêu đô thị đặc thù.