Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 có 32 sân bay đạt chuẩn 4E trở lên

Tại phiên thảo luận chiều 12/11 về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã cung cấp thông tin chiến lược về quy hoạch hạ tầng hàng không quốc gia. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ nâng cấp và xây mới để có 32 cảng hàng không đạt tiêu chuẩn 4E trở lên, và mở rộng lên 34 cảng vào năm 2050.

Chuẩn 4E: Điều kiện bắt buộc cho sân bay quốc tế hiện đại

Chuẩn 4E là tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt do Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) quy định. Sân bay đạt chuẩn 4E phải có đường băng dài tối thiểu 1.800m, đủ khả năng tiếp nhận các loại máy bay tầm xa, với sải cánh từ 52m đến dưới 65m. Tiêu chuẩn này đảm bảo sân bay có thể phục vụ các chuyến bay quốc tế, đáp ứng yêu cầu khai thác của các hãng hàng không lớn.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, quy hoạch các cảng hàng không phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn quốc tế và đảm bảo yếu tố kỹ thuật, với đường cất, hạ cánh tối thiểu 1.350 - 1.800m. Hiện tại, cả nước có 22 sân bay dân dụng, trong đó chỉ có 3 - 4 sân bay đạt chuẩn 4F quốc tế, còn lại chủ yếu ở mức 4C, chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn khai thác máy bay tầm xa.

Thông tin từ Bộ Xây dựng cho biết, quy hoạch đến năm 2030 - tầm nhìn 2050 được phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành. Việc điều chỉnh và bổ sung quy hoạch hàng không là cần thiết để kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu di chuyển, logistics và du lịch tăng mạnh.

Nguồn lực dành cho hệ thống cảng hàng không đến năm 2030 ước khoảng 5.700 tỷ đồng, chủ yếu cho nâng cấp, duy tu và mở rộng sân bay hiện có. Do hạn chế về ngân sách, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh cần huy động mạnh mẽ nguồn vốn xã hội hóa, dựa trên Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Nhiều dự án đã được triển khai theo hướng này như Cảng hàng không Gia Bình (Bắc Ninh) và Phú Quốc (Kiên Giang) đều theo chuẩn quốc tế, phục vụ các sự kiện đối ngoại lớn như APEC.

Tránh dàn trải, ưu tiên xã hội hóa và tự chủ tài chính

Các đại biểu Quốc hội bày tỏ sự đồng tình nhưng đề nghị quy hoạch sân bay cần hợp lý, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, cần tập trung phát triển những cảng hàng không có lợi thế về vị trí, du lịch và thương mại; đồng thời hạn chế mở mới sân bay ở địa phương chưa có nhu cầu rõ ràng.

Đại biểu Thạch Phước Bình cũng đồng tình với chủ trương xã hội hóa đầu tư, nhưng đề nghị cần có cơ chế hợp tác công – tư đặc thù cho các sân bay lớn như Long Thành hay Tân Sơn Nhất, nơi kết hợp khai thác dân dụng và quốc phòng.

Liên quan đến chất lượng dịch vụ, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nêu: trong 10 tháng đầu năm 2025, các hãng hàng không Việt Nam khai thác khoảng 480.000 chuyến bay, vận chuyển 47 triệu hành khách, song tỷ lệ đúng giờ chỉ đạt 65%, giảm so với năm trước. Nguyên nhân được chỉ ra gồm thời tiết, thiếu tàu bay, hạ tầng hạn chế và mật độ khai thác cao. Dự thảo luật mới sẽ quy định rõ hơn trách nhiệm của hãng hàng không, yêu cầu bồi hoàn, hỗ trợ hành khách trong các trường hợp chậm, hủy chuyến, đồng thời khuyến khích các hãng tăng cường phối hợp với nhà chức trách để giảm thiểu tình trạng này.

Đáng chú ý, Bộ trưởng đề xuất cho phép nhà chức trách hàng không Việt Nam và an ninh hàng không được giữ lại một phần phí từ hoạt động hàng không để đầu tư cho công nghệ, đào tạo và hợp tác quốc tế, phù hợp với thông lệ ICAO. Hiện tại, các khoản thu phí đều nộp về ngân sách Nhà nước, khiến nhà chức trách thiếu tính tự chủ trong giám sát an toàn - an ninh.

Đề xuất này nhằm giúp Việt Nam nâng cao năng lực giám sát, tăng khả năng đàm phán quốc tế và mở rộng mạng lưới đường bay, đồng thời đảm bảo nguồn lực cho chương trình an toàn hàng không quốc gia.

Đặt nền móng pháp lý cho hàng không tầm thấp (Drone)

Một điểm mới quan trọng trong dự thảo Luật là đặt nền móng pháp lý cho hoạt động hàng không tầm thấp, bao gồm tàu bay không người lái (drone). Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, đây là lĩnh vực nhiều nước đang thử nghiệm, nhưng đòi hỏi quản lý nghiêm ngặt về mục đích bay, hành trình và hàng hóa vận chuyển để đảm bảo an toàn và an ninh quốc gia.

Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Chính phủ để cụ thể hóa các quy định liên quan, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho kinh tế hàng không tầm thấp, đồng thời bảo đảm kiểm soát toàn diện.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định, mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam có 32 sân bay đạt chuẩn 4E trở lên không chỉ là chỉ tiêu hạ tầng, mà còn là bước tiến chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thu hút đầu tư, phát triển du lịch và dịch vụ hàng không.

"Việc đầu tư đồng bộ, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và đẩy mạnh xã hội hóa sẽ giúp Việt Nam từng bước hình thành mạng lưới cảng hàng không hiện đại, an toàn, hiệu quả, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập sâu rộng." - Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh.