Sự trì hoãn của Nhật Bản cùng liên tiếp những sai lầm khác đã góp phần tạo nên ổ dịch Covid- 19 trên chiếc du thuyền Diamond Pricess.

"Một hành khách rời tàu vào 9 ngày trước đã được xét nghiệm dương tính với virus Corona", thông báo ngắn ngủi của thuyền trưởng Diamond Princess vào đêm cuối của hành trình 2 tuần trên du thuyền 5 sao khiến hành khách trên tàu có chút lo lắng.

Tuy nhiên, không khí vui chơi vẫn diễn ra sôi nổi khi con tàu tiến vào cảng Yokohama, Nhật Bản. Hành khách ăn tối với thịt bò thăn, xem trình diễn trong nhà hát 700 ghế ngồi và tiệc tùng tại các quầy bar và sàn nhảy cho đến tận khuya. Nhân viên tàu bận rộn với việc tổ chức thêm các hoạt động giải trí khác như bóng bàn, karaoke hay lớp học khiêu vũ Bollywood để phục vụ những hành khách bị mắc kẹt thêm một ngày trên tàu để kiểm tra y tế.

Với hi vọng được tận hưởng trọn vẹn những giờ phút cuối cùng trên chuyến tàu trăng mật, Tyler và Rachel Torres đến từ bang Texas, Mỹ đã đi nghe nhạc trữ tình vào tối hôm đó. "Chúng tôi không hề nghĩ tới mối nguy hiểm khi rời khỏi phòng," cô Torres, 24 tuổi, bác sĩ vật lí trị liệu nói. "Và bởi vì chúng tôi đang đi hưởng tuần trăng mật, nên chúng tôi không muốn bỏ phí bất cứ phút giây nào ở trên tàu."

Khi giai điệu nhạc vang lên, mọi người say sưa cùng nhau trong những điệu nhảy, virus corona có thể đang phát tán khắp nơi trên con tàu. Nhưng phải mất đến hơn 72 giờ, chính quyền Nhật Bản mới ban hành lệnh cách ly, sau khi nhận được thông báo về trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên trên tàu.

Các chuyên gia nhận định, sự trì hoãn của chính quyền Nhật Bản, cùng với các biện pháp ngăn chặn vội vàng và thiếu hiệu quả trong khoảng thời gian hai tuần cách ly đã biến chiếc du thuyền Dimond Princess thành một "ổ dịch". Tính đến 23/2, với 773 trường hợp nhiễm bệnh và 3 trường hợp tử vong, Diamond Princess chính là "ổ dịch" lớn thứ 2 thế giới ngoài Trung Quốc.

Tuần vừa qua, chính quyền Mỹ đã cho phép 14 công dân Mỹ bị nhiễm bệnh lên trên chuyến bay sơ tán cùng với hàng trăm hành khách khỏe mạnh khác. Phía Nhật Bản cũng đã để gần 1.000 hành khách âm tính với virus rời tàu một cách tự do, mặc cho các cảnh báo về nguy cơ ủ và phát tán bệnh từ các chuyên gia. Các thành viên thủy thủ tàu cũng đã được rời khỏi tàu từ cuối tuần qua.

Vào ngày 22/2, Bộ trưởng Bộ Y tế thừa nhận rằng đã có 23 hành khách rời khỏi tàu mà chưa hề được kiểm dịch và sử dụng các phương tiện giao thông công cộng để di chuyển vào tuần trước.

Và giờ khi lệnh cách ly đã chấm dứt, hầu hết mọi hành khách đã rời khỏi tàu, mối lo ngại lớn nhất hiện nay chính là họ có thể khiến virus lây lan nhanh chóng trên đất liền.

Chính quyền Nhật Bản cho biết họ đã làm những gì tốt nhất có thể trong trường hợp khẩn cấp để ngăn chặn sự lây lan của virus trong lãnh thổ của họ. Sau khi xác nhận những ca nhiễm đầu tiên, chính quyền đã lập tức cách ly các hành khách để giảm thiểu sự lay lan. Các giới chức cho rằng lệnh cách ly đã diễn ra khá hiệu quả.

Hãng vận hành con tàu, Princess Cruises, cho biết chính quyền Nhật Bản đã trực tiếp chỉ đạo việc kiểm dịch và xử lý. Hãng nói thêm rằng "việc bảo đảm an toàn, sức khỏe và sự an tâm của hành khách và thủy thủ đoàn đã được đưa lên hàng đầu."

Trước đó, sáng sớm ngày 2/2, trước khi con tàu cập bến ở Yokohama, chính quyền Hồng Kông đã thông báo với Bộ Y tế Nhật Bản về trường hợp hành khách nhiễm virus Corona đầu tiên.

Người phát ngôn của Princess Cruises cho biết hãng đã nhận được "thông tin chính thức" về trường hợp nhiễm bệnh từ Hồng Kông vào ngày 3/2, và thông báo tới toàn bộ hành khách trên tàu vào tối cùng ngày.

Chỉ đến khi các buổi tiệc tùng và màn trình diễn kết thúc vào khoảng 11 giờ đêm hôm đó, các hành khách mới được khuyến cáo không nên rời khỏi phòng. Sau khi tàu cập cảng ở Yokohama, các nhân viên y tế đã lên tàu và gõ cửa từng phòng một để kiểm tra thân nhiệt và các triệu chứng cho các hành khách.

Các kế hoạch hoạt động trên tàu nhanh chóng được thay đổi cho ngày hôm sau, trong khi việc kiểm tra sức khỏe được tiến khai. Mọi người vẫn đi lại bình thường trên các khoang tàu, vẫn xếp hàng để được phục vụ tại các bữa tiệc buffet. Họ sử dụng chung muôi và kẹp đồ ăn, và chia sẻ những lọ muối và tiêu trên bàn.

Hành khách chỉ được biết rằng tàu sẽ bị cập bến trễ trước đó khoảng một ngày. Nhiều người đang đi đến nhà hàng để dùng buổi sáng khi thuyền trưởng phát đi thông báo lần hai vào sáng ngày 5/2.

"Bộ Y tế Nhật Bản đã xác nhận 10 ca nhiễm virus Corona có mặt ở trên tàu", thuyền trưởng đưa ra thông báo. "Các hành khách cần quay trở về phòng ngay lập tức và tự cách li trong vòng 14 ngày tới."

Bị mắc kẹt trong các khoang tàu, 2.666 hành khách lúc này có dịp để nhớ lại từng khoảnh khắc có thể đã khiến họ bị nhiễm virus trong những ngày đầu được đưa ra thông báo.

Trong một bữa tiệc buffet tại khoang 14, hành khách được yêu cầu rửa tay trước khi xếp hang. Bây giờ họ tự hỏi vì sao tiệc buffet đó vẫn được diễn ra ngay cả khi nhân viên tàu đã biết về trường hợp bị nhiễm bệnh đầu tiên.

Kí ức về những buổi đấu giá nghệ thuật, những buổi trà chiều sang trọng, những đêm đố vui và trò chơi đều ùa về với một màu sắc u ám.

"Mọi thứ đều nhuốm màu đen tối khi tôi nghĩ lại," Sarah Arana, 52 tuổi, một nhân viên y tế từ bang California đã lên chuyến bay sơ tán về Mỹ nhớ lại.

Một người phát ngôn của Princess nói rằng thủy thủ đoàn đã tiến hành việc "vệ sinh thường xuyên", sử dụng chất khử trùng được cho là "có thể nhanh chóng tiêu diệt được virus Corona trong vòng 30 giây."

Gay Courter, 75 tuổi, nhà văn đến từ bang Florida, Mỹ, người đã từng viết một cuốn tiểu thuyết về một vụ án mạng trên thuyền, lên tàu tại thành phố Naha của tỉnh Okinawa, điểm đến cuối cùng của con tàu trước khi cập bến Koyohama. Khi các hành khách xuống tàu để tham quan, các nhân viên y tế ở đó đã tiến hành kiểm tra thân nhiệt của mọi người.

Nghĩ lại, bà Courter tự hỏi có khi nào virus Corona đã bắt đầu lây lan từ thời điểm đó. Trong ngày hôm đó, bà cùng chồng Philip và một nhóm bạn cùng ăn phở và khoai lang chiên tại một cửa hàng ngoài trời.

"Trong thâm tâm, tôi cảm thấy hối hận vì đã làm như vậy," bà Courter nói, " bởi vì đó là một nơi rất đông người và các hành khách tràn đến mọi nơi xung quanh đó."

Mỗi ngày lại có nhiều ca nhiễm mới hơn: 10, 10 ca khác, và rồi một lúc 41 ca.

Điều khiến các hành khách lo sợ hơn cả là việc thông tin đã có thể bị giấu đi. Hàng giờ đồng hồ đã trôi qua giữa lúc Bộ Y tế phát đi thông báo ca nhiễm mới và lúc mọi người trên tàu được truyền lại thông tin.

Mọi người trên tàu đã tìm cách đếm số lượng xe cứu thương đậu trên cảng để đoán số ca nhiễm mới được xác định mỗi ngày. Các hành khách Nhật treo những tấm biển dọc các boong tàu, một trong số đó ghi "Thiếu thuốc men trầm trọng, thiếu cả thông tin".

Các biện pháp và cách xử lý liên tục được thay đổi trong thời gian cách ly.

Trong ngày thứ hai, các nhân viên y tế bắt đầu cho những hành khách trong các buồng kín không có cửa sổ được ra ngoài hít thở không khí trong lành. Mãi đến ngày tiếp theo hành khách mới được khuyến cáo giữ khoảng cách giữa người với người ít nhất trong vòng 2 mét. Anh Torres, một y tá đã được sơ tán khỏi tàu cho biết không phải ai cũng luôn tuân thủ việc đeo khẩu trang trên tàu.

Vào ngày thứ năm của lệnh cách ly, hành khách được phát khẩu trang N95 và phải đeo chúng khi mở cửa phòng để nhận thức ăn hay nhu yếu phẩm từ thủy thủ đoàn.

Một tuần sau lệnh cách ly, chính quyền Nhật Bản thông báo một số hành khách sẽ được phép rời tàu, bao gồm những người 80 tuổi trở lên với một số chứng bệnh hay những người bị cách ly trong các buồng không có cửa sổ.

Động thái đó không khiến tình hình trở nên khả quan hơn. Hành khách đã phải đợi nhiều ngày mới được kê đơn thuốc cho những bệnh mãn tính như tiểu đường hay huyết áp. Mọi người không còn đủ kem đánh răng và quần áo sạch để mặc.

Tadashi Chida, một hành khách 70 tuổi, gửi một lá thư viết tay tới bộ trưởng bộ Y tế Nhật Bản phản ánh rằng thủ thủ đoàn có vẻ bị kiệt sức và các nhân viên cách ly thì không chú ý đủ đến những người có triệu chứng bệnh.

"Con tàu đã vượt ra ngoài tầm kiểm soát," ông Chida nói và cho biết thêm rằng vợ của ông đã phải đợi gần một tuần mới được cấp thuốc.

"Một sự bùng phát đang diễn ra," ông nói. "Chúng tôi đã không còn lối thoát."

Yoshihide Suga, chánh văn phòng nội các cho rằng các quan chức nhà nước đã "làm mọi bước có thể để đảm bảo sức khỏe cho hành khách và thủy thủ đoàn."

Ban đầu, các nhân viên y tế đã không kiểm dịch cho tất cả mọi người, với lí do thiếu nguồn lực. Thay vào đó, họ tập trung vào những hành khách có nguy cơ nhiễm bệnh cao: những người có tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh và sau đó là người già và người có triệu chứng.

Một số hành khách không được cung cấp thuốc kịp thời, mặc dù họ đã bắt đầu có những triệu chứng. Trong ngày đầu cách ly, Carol Montgomery, 67 tuổi, một nhân viên hành chính đã về hưu từ bang California, Mỹ đã gọi bộ phận y tế của tàu và cho biết mình bị sốt và muốn được kiểm tra.

Bà được trả lời rằng việc kiểm tra sức khỏe phụ thuộc vào Bộ Y tế Nhật Bản và hiện không có xét nghiệm nào được tiến hành trên tàu. Một ngày sau, John, chồng của bà gọi điện tới Đại sứ quán Mỹ tại Tokyo để cố thuyết phục rằng mọi người trên tàu đều cần được kiểm tra sức khỏe.

"Chúng tôi đang nằm trong một chiếc đĩa Petri (đĩa dùng để nuôi cấy tế bào trong phòng thí nghiệm- PV)," ông John nói. "Đây là một cuộc thí nghiệm. Chúng tôi không khác gì những con chuột lang của họ."

Bà Montgomery liên tục thuyết phục phòng khám của tàu cho ông bà được rời khoang tàu để đi kiểm tra. Một bác sĩ đã tiến hành xét nghiệm cúm cho họ và cho kết quả xét nghiệm âm tính.

Họ vẫn không hề được xét nghiệm virus Corona. Cặp đôi sau đó đã sơ tán cùng những hành khách Mỹ khác.

John Haering, một cựu quản lí tàu hỏa người Utah gọi điện cho phòng khám của tàu khi thân nhiệt của ông tăng đột ngột. Ông được trả lời rằng nếu không phải trường hợp khẩn cấp, ông phải đợi.

Tại một thời điểm, ai đó đã đến gõ cửa phòng ông, cầm một tập giấy, hỏi thân nhiệt của ông rồi đi. Trong căn phòng ông ở cùng vợ, bà Haering (63 tuổi), ông đổ mồ hôi hột, buộc phải tắm nước lạnh và nuốt những viên thuốc Tylenol cuối cùng khi thân nhiệt của ông lên tới 40 độ C.

Bốn ngày sau, sau khi hạ sốt, các nhân viên xuất hiện trước buồng của ông, yêu cầu ông thu dọn đồ đạc và đưa ông tới xe cứu thương, để lại vợ ông trên tàu.

Ngày hôm sau, một bác sĩ tại một bệnh viện cách nơi tàu neo đậu 60 km cho biết ông John đã dương tính với virus Corona. Hiện ông vẫn đang trong bệnh viện, trong khi vợ ông đang bị cách ly tại một căn cứ quân sự Mỹ.

Trong suốt thời gian cách ly, 1.045 nhân viên tàu phải làm việc liên tục mặc dù họ chính là những người phải đối mặt nhiều nhất với nguy cơ lây nhiễm. Họ phải chuẩn bị và đưa 3 bữa ăn mỗi ngày tới 1.500 phòng. Họ chuẩn bị khăn tắm, ga giường và các nhu yếu phẩm khác cho hành khách: trò chơi Sudoku, giấy origami, mặt nạ dưỡng da, và cả sô cô la trong dịp Valentine.

Tính đến nay, 85 thủy thủ đã được xác định dương tính với virus.

Ở khoang dưới, các nhân viên tàu sử dụng chung phòng tắm với sức chứa 4 người. Họ cùng ăn đồ ăn buffet của tàu.

Họ phải trả lời vô số những cuộc điện thoại từ các hành khách. Họ dọn dẹp các khoang tàu sau mỗi lần hành khách được ra ngoài hít thở. Họ làm công việc giặt là cho khách. Với một số công việc, họ không đeo găng tay và tái sử dụng khẩu trang y tế nhiều lần.

Họ còn có những công việc mới: Canh gác hành lang vào ban đêm để đảm bảo không có hành khách nào ra ngoài. Khi hành khách nhiễm bệnh được đưa tới bệnh viện, nhân viên tàu là những người phải đem hành lí ra cho họ.

"Áp lực cả về tâm lí và thể lực mà chúng tôi đang trải qua là quá lớn," một nhân viên bếp trên tàu cho hay. Cô đã được xét nghiệm dương tính với virus Corona.

Thậm chí sau khi một số nhân viên tàu bị sốt, họ vẫn ở chung phòng với những người khác. "Bạn cùng phòng vẫn ở đây với tôi," một nhân viên dọn phòng bị sốt cho biết. "Nhưng ông ấy vẫn đang phải làm việc."

"Cách ly trên tàu chẳng giải quyết được gì," ông nói. "Chúng tôi đã bị mắc kẹt trong một cái ổ dịch khổng lồ rồi."

Virus cũng đã tấn công các nhân viên y tế cộng đồng khi họ lên con tàu. Rất nhiều người trong số họ chưa có đủ kinh nghiệm đối phó với bệnh truyền nhiễm. Một số nhân viên không trang bị đủ trang thiết bị bảo hộ. Và đã có 6 nhân viên nhiễm bệnh.

Các quan chức y tế miễn cưỡng cho phép Kentaro Iwata, một chuyên gia bệnh truyền nhiễm lên tàu vào khoảng thời gian cuối lệnh cách ly. Tiến sĩ Iwata đã được cảnh báo về sự thiếu hụt thiết bị kiểm soát, ngay cả cho các nhân viên y tế. Trong một video ông đăng tải trên YouTube, tiến sĩ nói rằng ông đã nhìn thấy một y tá đang kiểm tra nhân viên tàu bị ốm mà không hề đeo khẩu trang y tế."

"Cô ấy nói cô ấy đã bị nhiễm bệnh rồi, nên cô ấy bỏ cuộc," tiến sĩ nói trong video. Ông đã xóa các video trên YouTube sau khi nhận chỉ trích vì vi phạm các qui định trên tàu.

Để giết thời gian, các hành khách dành nhiều giờ xem phim và cập nhật trạng thái trên các trang mạng xã hội. Họ còn tập các bài tập thể dục và xem ảo thuật trên hệ thống ti vi khép kín trên tàu.

Khi sự lây lan diễn ra nhanh hơn, sự chán nản chuyển dần sang thành nỗi sợ hãi. Trên các nhóm Facebook bí mật, các hành khách bày tỏ họ mong muốn rời khỏi tàu một cách đầy tuyệt vọng với hashtag #getthemoffthatboat. Họ đặt nghi vấn về hiệu quả của lệnh cách ly và truyền tin đồn rằng virus có thể lây giữa các phòng qua hệ thống thông gió.

Sau khi những hành khách Mỹ bày tỏ mối lo ngại với đại sứ quán, một nhân viên từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh đã viết rằng hiện tại "không có bằng chứng nào cho thấy virus có thể lây giữa các phòng trên tàu qua hệ thống thông gió cả." Việc nên làm nhất lúc này là, nhân viên Trung tâm nói, để hành khách đợi cho đến hết thời gian cách ly trong các phòng của họ.

Một tuần rưỡi sau đó, các quan chức Mỹ thay đổi hướng xử lí. Chính quyền Mỹ đưa tin họ đang tiến hành sơ tán các công dân Mỹ ra khỏi tàu trước khi lệnh cách ly kết thúc và đưa họ đến cách ly thêm 14 ngày tại các căn cứ ở bang California và Texas.

Cuộc sơ tán đã gia tăng thêm nhiều mối nguy hại. Trong khi 328 hành khách và nhân viên tàu đang trên đường tới Tokyo, phía Mỹ đã được các quan chức Nhật Bản cho biết 14 người trong số những người được sơ tán đã cho kết quả dương tính với virus Corona.

Họ đã phải đợi hàng giờ đồng hồ trên đường vì tranh cãi giữa các chuyên gia về việc nên làm gì. Họ phải đợi lâu tới mức một số hành khách phải đi tiểu tiện ngay bên hông xe buýt.

Các nhân viên Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ quyết định sẽ đưa tất cả lên máy bay. Họ để những người bị nhiễm bệnh ngồi phía sau và ngăn cách họ với những người khỏe mạnh chỉ với một tấm nhựa cao 3 mét và băng keo.

Khi các hành khách đang lên máy bay, bà Courter đi cạnh một người phụ nữ bị nhiễm bệnh. "Chúng tôi chỉ cách nhau chưa tới 1 mét," bà Courter nói. "Lúc đó tôi suy nghĩ, ‘tôi đã dành cả hai tuần để cố tránh xa những người nhiễm bệnh, và bây giờ một người nhiễm bệnh đang đứng ngay trước mặt tôi."

Các nước khác đã làm theo giải pháp của Mỹ, bố trí các chuyến bay sơ tán công dân của họ và tiến hành cách ly thêm 14 ngày. Thế nhưng, việc đó đã dẫn đến tình trạng nhiều hành khách được tự do rời khỏi tàu sau thời gian cách ly ở Yokohama, trong đó có rất nhiều người Nhật.

Vào đêm ngày 18/2, Bộ Y tế bắt đầu sơ tán tất cả các hành khách còn lại, cung cấp giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính với virus và tuyên bố họ "không có nguy cơ lây nhiễm". Gần 1.000 hành khách được di chuyển tự do trong 3 ngày tiếp theo, một số lên các xe buýt trong thành phố, một số sử dụng taxi.

Các chuyên gia đặt nghi vấn liệu họ có thật sự không để lại bất kì nguy cơ lây lan nào cho cộng đồng. Một số có thể phát triển các triệu chứng ngay cả sau khi được xét nghiệm âm tính với virus.

Chỉ sau 2 ngày rời khỏi tàu vào thứ Tư với kết quả xét nghiệm âm tính, một người phụ nữ tầm tuổi 60 đã bị sốt và cho kết quả dương tính với virus Corona vào thứ Bảy.

Một ngày sau khi tin 14 hành khách Mỹ dương tính với virus bay về Hoa Kỳ, Tổng thống Mỹ Trump đã rất tức giận, hai quan chức Mỹ cho biết. Quyết định đưa họ trở về nước đã khiến ông rất bất ngờ.

Vào thứ Năm, Linda Tsukamotom, 63 tuổi, một quản lí cửa hàng bán lẻ đã về hưu tại bang California, người đã quyết định không lên chuyến bay sơ tán của Mỹ, đã được phép rời khỏi tàu. Bà sẽ không được nhập cảnh lại vào Mỹ trong ít nhất 2 tuần tới, vì thế bà đã trú lại tại một khách sạn ở Tokyo.

Bà nói các nhân viên khách sạn đều đeo khẩu trang, và có những bảng cảnh báo khách về nguy cơ lây nhiễm virus Corona.

"Tôi sẽ luôn ở trong phòng," bà nói," để đảm bảo an toàn sau một hành trình quá dài vừa qua."