Thông tin kinh tế chỉ cần sai lệch, chỉ cần gây nhiễu loạn, có động cơ riêng thì hoàn toàn có thể tác động rất tiêu cực đến thị trường nói chung và đến từng nhà đầu tư nói riêng. Cho nên các cơ quan báo chí lớn nói chung và trong đó có cả VTV sẽ là một thương hiệu đảm bảo sự tin cậy, uy tín, chính thống. Đấy là điều quan trọng nhất đối với khán giả và những người tham gia thị trường.
Tôi thấy rằng yếu tố cốt lõi ở đây nằm ở tinh thần làm việc và tinh thần muốn thử sức mình, muốn khám phá lĩnh vực mới của đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên và những bộ phận liên quan. Đây mới là yếu tố quan trọng nhất. Nếu mọi người không có động lực để thay đổi, không có sự tự vận động, không dịch chuyển trong thời đại chuyển đổi số thì không thể đáp ứng được và mọi chủ trương, hô hào sẽ thành vô nghĩa. Hiện tại ngoài những phóng viên có nhiều kinh nghiệm thì chúng tôi còn có những bạn rất trẻ. Các bạn trẻ thì kinh nghiệm chưa nhiều nhưng được đào tạo rất bài bản và có động lực để thay đổi.
Trước kia làm truyền hình thì chúng tôi cũng có thể nhận được một vài lá thư, email, lời khen qua điện thoại, tin nhắn của khán giả. Đấy là động lực rất lớn với chúng tôi, nhưng làm ở trên số thì mọi người nhìn thấy tương tác hàng ngày, từng lượt xem, từng lượt like, từng bình luận của khán giả và đó chính là thứ tác động đến chúng tôi rất nhiều. Được khuyến khích hay cần điều chỉnh, chúng tôi đều thấy ở đó. Vì vậy, những phóng viên chuyển từ truyền hình sang làm số, mặc dù có những bỡ ngỡ ban đầu nhưng sau đó họ đều rất hứng thú với câu chuyện này, vì họ nhìn được kết quả sản phẩm mà họ làm ra ngay lập tức.
Ở trên sóng thì chúng tôi vẫn duy trì những gì chắt chiu, những chất liệu tốt nhất để phát sóng phục vụ số đông khán giả. Vì số đang phát triển nhưng không phải khán giả nào cũng dùng điện thoại. Rất nhiều khán giả lớn tuổi hoặc nhiều đối tượng khác vẫn có thói quen xem tivi. Ví dụ với chương trình về chứng khoán, chúng tôi chọn phát sóng vào lúc 11h30 trưa hàng ngày trên các nền tảng số. Đó là mốc thời gian gần cuối phiên giao dịch và các nhà đầu tư đang rất cần thông tin, đang muốn xem diễn biến thị trường như thế nào. Họ đặt rất nhiều câu hỏi vào thời điểm đó thì chúng tôi phát triển câu chuyện đấy ở trên các nền tảng số và mời các chuyên gia bình luận khách quan, có tư vấn tốt cho khán giả.
Nhưng ngay lập tức sau đó một tiếng, khi kết thúc chương trình ở trên số thì đến bản tin Tài chính kinh doanh ở trên sóng vào lúc 12h30. Các chuyên gia đã tham gia trên số hoàn toàn có thể lập tức lên sóng để chốt lại hoặc mở rộng ra các vấn đề. Ở trên số chúng tôi đi sâu vào những câu hỏi chi tiết, dành cho khán giả hỏi nhóm ngành này như thế nào, lĩnh vực kia ra sao nhưng vẫn nội dung đấy ở trên sóng sẽ tổng quát hơn. Các nội dung đấy đều bổ trợ cho nhau chứ nó không hề triệt tiêu nhau.
- Thật ra về lý thuyết thì tất cả những vấn đề kinh tế, những mảng kinh tế, những thị trường mà được khán giả quan tâm chúng tôi đều có thể làm được hết. Nhưng trước mắt chúng tôi cũng đã nhìn ra ngoài những vấn đề tài chính như đầu tư tài chính, chứng khoán, bất động sản thì dự kiến trong năm nay chúng tôi có thể phát triển thêm hai mảng nội dung nữa. Một mảng nội dung về tiêu dùng, không phải là câu chuyện dành cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp mà sẽ là những câu chuyện của toàn dân với thông tin đời sống tiêu dùng hàng ngày. Từ những người đi làm, từ những bà nội trợ, từ người lớn tuổi đến người trẻ tuổi thì tiêu dùng với họ đều là thông tin cần thiết
Một đề tài nữa chúng tôi sẽ làm là câu chuyện về tài sản số, tài sản ảo. Đây là một lĩnh vực rất mới và người ta còn có nhiều băn khoăn, có nhiều câu hỏi, thậm chí còn có nhiều tranh luận. Ở Việt Nam, tài sản ảo cũng bắt đầu phát triển và đang được thúc đẩy rất nhanh bởi thế hệ trẻ. Đấy cũng là một mảng chúng tôi muốn khai thác, để giúp mọi người hiểu rõ xu hướng của thế giới, vận động của thị trường này, làm rõ những khái niệm để người ta hiểu đúng, làm rõ những thứ biến tướng, không đúng bản chất, đang bị mập mờ và thậm chí là bị đánh lừa. Khi hiểu biết của mọi người về tài sản số chưa được rõ ràng thì câu chuyện về tài sản số, về công nghệ số cũng là một mảng mà chúng tôi nghĩ nên nằm trong hệ sinh thái kinh tế.
Hiện tại, chúng tôi mới bắt đầu có 3, 4 mảnh ghép đầu tiên của hệ sinh thái về kinh tế. Nhưng khi xác định đó là một hệ sinh thái và mang thương hiệu VTVMoney thì trong tương lai gần và cả tương lai xa, chúng tôi có thể mở rộng rất nhiều lĩnh vực của kinh tế trong hệ sinh thái này. Vấn đề đặt ra cuối cùng chỉ còn lại là lực lượng, nguồn lực của chúng ta có thể làm được gì, phát triển được gì?
- Với vai trò và mục đích mà chúng tôi xây dựng chương trình thì đương nhiên chúng tôi nhìn nhận ngay được sự hưởng ứng của khán giả. Ngay trong thời gian đầu chúng tôi cũng khá ngạc nhiên với kết quả nhận được vì thực sự làm số không hề dễ. Ở trên môi trường số có nhiều nội dung và nhiều kênh đã đi trước chúng tôi. Trên sóng, có thể VTV luôn là người tiên phong đi đầu, nhưng trên số chúng tôi không phải là những người đầu tiên làm nội dung như thế này. Phải nói rằng là lúc đầu tôi đã nghĩ đây thực sự là một cuộc hên xui. Mình không biết là với câu chuyện mình đưa ra, khán giả sẽ đến với mình như thế nào.
Tất nhiên, chúng tôi có một đội ngũ chuyên về làm số, có kinh nghiệm phát triển, duy trì các nền tảng số và có thể thu hút được khán giả. Nhưng chúng tôi thực sự bất ngờ khi các chương trình mới được phát sóng, khi các nhóm mới được thành lập, các fanpage đều được hưởng ứng khá nhanh. Tốc độ tăng trưởng khán giả, những người tham gia vào chương trình, xem hàng ngày đều ở những con số, dù chưa phải thực sự bùng nổ nhưng cũng được coi là khá ấn tượng với một kênh mới lên trong thời gian đầu.
Trong bối cảnh thị trường hiện nay, ví dụ về thị trường chứng khoán, thời gian qua đúng là có rất nhiều biến động và tác động khá mạnh đến tâm lý của nhà đầu tư. Mọi người cũng biết thị trường tăng, giá cổ phiếu tăng thì ai cũng vui nhưng thị trường giảm, giảm sâu, giảm nhiều ngày thì cũng tác động, tạo tâm lý tiêu cực cho các nhà đầu tư. Đôi khi bản thân các nhà đầu tư họ cũng lên chương trình của chúng tôi, không chỉ đánh giá về nội dung mà họ cũng thể hiện tâm trạng, thái độ, quan điểm của họ, về những vấn đề mà họ cho rằng đang vướng mắc trên thị trường.
Chúng tôi cũng nhận được một số ít những bình luận mà khiến chúng tôi cũng phải suy nghĩ, cũng hơi buồn vì họ lẫn lộn giữa chuyện một bên là thị trường, một bên là thông tin về thị trường. Tuy nhiên, điều đấy cũng là một điểm để chúng tôi tự nhìn lại mình, xem mình đưa tin như thế đã trúng mối quan tâm của khán giả hay chưa?
Quay trở lại câu chuyện làm trên số thì chúng tôi có sự điều chỉnh hàng ngày, tất nhiên không phải chạy theo một bình luận hay một vài ý kiến, nhưng chúng tôi mỗi ngày đều nhìn ra được luồng ý kiến chính của khán giả mà trong đó rất nhiều người là nhà đầu tư thì họ đang mong chờ gì từ thị trường, mong chờ gì từ các cơ quan quản lý nhà nước và mong chờ gì từ truyền thông.
Chính vì thế, với vai trò của những người làm kinh tế ở VTV và VTVDigital, chúng tôi cũng đặt cho mình một sứ mệnh ngay từ đầu là không chỉ phản ánh thông tin mà có vai trò kết nối giữa khán giả, giữa người dân, giữa nhà đầu tư với các cơ quan quản lý về kinh tế, quản lý thị trường.
Trước đây, Đài truyền hình Việt Nam với truyền thống hơn 50 năm thành lập đã luôn đóng vai trò là cầu nối giữa khán giả với cơ quan quản lý. Chúng tôi thừa hưởng được thế mạnh đó khi làm số. Các cơ quan quản lý về thị trường, về kinh tế, họ cũng rất hợp tác với VTVDigital trong việc cung cấp thông tin và chúng tôi cũng là một trong những đơn vị có lẽ là dễ tiếp cận nhất với cơ quan quản lý, dễ đưa được yêu cầu, câu hỏi của công chúng một cách nhanh nhất đến với họ. Chính vì vậy, tôi nghĩ rằng đây cũng sẽ là một thế mạnh để khán giả trông chờ nhiều vào nội dung trên hệ sinh thái VTVMoney.
- Có rất nhiều điểm nhưng tôi cũng chỉ tập trung vào một, hai điểm chính. Thứ nhất, đây là chương trình của VTV, là hệ sinh thái của VTV thì như tôi phân tích ở trên, yếu tố uy tín, chính xác, tin cậy luôn luôn là lựa chọn số một. Nội dung trên số rất nhiều nhưng có cả những nội dung tạp nham, có động cơ riêng như trên thị trường người ta thường gọi vui là "đội lái" hay "tổ lái", hay là nhằm mục đích "lùa gà". Điểm thứ hai chính là ở từ khóa “hệ sinh thái”, đây không phải là một chương trình đơn lẻ, mà là cả một hệ thống các chương trình và đều có sự kết nối với nhau vì bản chất nền kinh tế, các thị trường cũng liên thông với nhau. Chính vì vậy, khán giả khi trải nghiệm các nội dung về kinh tế trên các nền tảng số của VTVDigital thì họ sẽ có rất nhiều lựa chọn để xem và được đáp ứng nhiều nhu cầu ở trên đó. Đây là điểm rất khác biệt và dù tôi cũng đã nói, có nhiều kênh về thông tin tài chính nhưng VTVMoney sẽ là kênh chính thống, uy tín và chuyên sâu.
Chúng tôi cũng đặt ra những chỉ tiêu nhất định, chỉ tiêu về việc phát triển, sự lan tỏa, tiếp cận của hệ sinh thái VTVMoney đến số lượng khán giả đông như thế nào. Chúng tôi cũng tính đến việc VTVMoney sau này không chỉ là kênh thông tin mà sẽ còn hợp tác với những đối tác về công nghệ, về quản lý thị trường, quản lý nhà nước, các trung tâm dữ liệu của rất nhiều nơi như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, các Sở giao dịch chứng khoán. Đấy là câu chuyện trong tương lai xa, là sự kỳ vọng và nhìn xa một chút sẽ thấy nó thực sự mang lại hiệu quả rất lớn, chứ không chỉ đơn thuần là một bản tin hay một chương trình.
- Tính ra hàng tuần chúng tôi sản xuất hàng chục giờ đồng hồ các thông tin kinh tế cả trên truyền hình và trên các nền tảng số. Áp lực đương nhiên là không ít, đặc biệt các thông tin kinh tế luôn có tác động rất mạnh. Các chương trình này vẫn do các phóng viên, biên tập viên, tổ chức sản xuất của ê-kíp Kinh tế đảm nhận. Điều này vừa là thuận lợi, vừa là thách thức. Thách thức đó là chúng tôi không chỉ tăng khối lượng công việc gấp đôi mà gấp nhiều hơn thế. Vì "làm số" là mới với tất cả chúng tôi.
Hiện nay một phóng viên Kinh tế chuyên làm truyền hình trước kia, không còn chỉ là vai phóng viên nữa. Chuyển sang "làm số" họ sẽ là một đạo diễn nội dung, một biên tập viên trực nền tảng, một tổ chức sản xuất số, hoặc một biên tập chỉ ngồi đọc, lọc bình luận trong livestream để cung cấp nội dung ngay cho các Host hỏi chuyên gia trực tiếp trên sóng lúc đó. Chúng tôi gọi là "biên tập comment". Nghĩa là trước khi làm các chương trình trên số, chúng tôi không hề nghĩ được những "chức danh" như thế. Chức danh nảy ra từ chính yêu cầu thực tế công việc đòi hỏi. Và mỗi phóng viên kinh tế đều thấy vui khi được "biến hình" như thế.
- Kinh tế vốn lúc nào cũng khô khan. Những phóng viên Kinh tế chúng tôi thường nói đùa với nhau dùng tính từ trong bài viết, phóng sự kinh tế đúng là một điều xa xỉ. Nhưng làm các chương trình kinh tế trên số, chúng tôi được cơ hội làm mềm đi hơn các thông tin kinh tế. Từ đó, tin kinh tế, các con số cũng trở nên dễ hiểu hơn. Thực tế thì bản chất thông tin kinh tế, các con số không thay đổi, luôn phải chính xác ở bất kỳ nền tảng nào. Song làm trên số, người dẫn được gần gũi khán giả, được giao lưu trực tiếp, được mềm hoá, "đời" hơn với những thông tin kinh tế, từ đó sự tiếp cận đến người xem sẽ dễ hơn.
Các Host trên các chương trình số hiện nay của chúng tôi vốn vẫn đang là những người dẫn các chương trình kinh tế trên truyền hình, kinh nghiệm nhiều, kiến thức giỏi, dẫn trên sóng truyền hình chắc chắn, tin cậy, nhưng lần đầu tham gia trên số, vẫn không tránh khỏi phong cách chính luận, đậm chất truyền hình. Tuy nhiên, dần dần các bạn đã tự tin hơn, làm chủ các thông tin kinh tế với phong cách dấu ấn cá nhân riêng, đúng "chất" của mỗi người mà vẫn gần gũi, dễ xem, dễ tiếp nhận.
Chúng tôi nghiệm ra, "làm số" hoá ra giúp thay đổi rất nhiều thứ vốn đã gần như mặc định với phóng viên kinh tế. Ví dụ đơn giản như không chỉ được dùng nhiều tính từ, chúng tôi còn có thể dễ dàng dùng "thán từ" trong các chương trình kinh tế chuyên sâu của mình.
- Những phản hồi từ khán giả là những thứ chúng tôi chờ đợi mỗi khi chương trình lên sóng. Với số, nó sẽ là ngay lập tức. Đã có ít nhiều những phản hồi tích cực sau một thời gian lên sóng. Nó thể hiện ngay trong các dữ liệu hàng ngày. Tôi nhớ thời gian đầu, cả ê-kíp ngày nào cũng ngồi thông báo với nhau từng số lượt người xem trực tiếp của mỗi chương trình khi nó tăng lên, rồi mừng ra sao khi lượng xem lên mức kỷ lục so với chương trình. Nhớ đợt đó chỉ sau một tuần lượng người xem đã tăng gấp đôi...
Dù đó mới chỉ là những thứ đạt được ban đầu, song chúng tôi cùng coi đó là động lực để đi tiếp. Giờ thì mỗi chương trình đều có lượng người xem rất ổn định, tăng đều đặn trên các nền tảng. Bằng cách nào để đạt được những mục tiêu cao hơn là thứ chúng tôi vẫn tiếp tục trăn trở. Không chỉ là những con số, làm số cũng cho chúng tôi nhiều trải nghiệm cảm xúc mới. Sát, gần khán giả hơn cũng có nghĩa là hiểu khán giả hơn. Hàng ngày nhận được hàng trăm ngàn bình luận trực tiếp có, trên group, fanpage có. Nhiều lúc thấy vui nhưng chúng tôi thú thật đôi khi cũng hơi sốc. Vui khi nhận được những lời khen ngay lập tức trên các phần bình luận hay phản hồi trên các nền tảng từ người xem. Nhưng sốc khi nhận được những góp ý rất thẳng thắn, ngay lập tức từ người xem, thậm chí được tag (đính) thẳng tên người làm chương trình ngay trên livestream. Ngay lúc đó, cảm xúc luôn là một chút tiêu cực vì bị "chê" và thú thực chỉ muốn xoá luôn bình luận. Và rồi tôi chọn cách là chụp màn hình những bình luận đó lại. Giờ trong máy điện thoại tôi bộ nhớ luôn gần như bị full cũng là vì những lần chụp màn hình các bình luận chê đó. Tôi chụp lại, giữ lại, và đọc lại...
Rồi tôi dần nhận ra rằng, những "gáo nước lạnh" từ khán giả số thực ra cho chúng tôi nhiều thứ “được”. Vì làm số được gần khán giả, biết khán giả của mình là ai, những tổn thương từ những lời nói thật của khán giả đôi khi sẽ cho chúng tôi gạn lại nhiều thứ để học hơn cả không ít lời khen.
- Hệ sinh thái VTVMoney đưa ra các chương trình phát triển trên nền tảng số, mục đích là được đồng hành, sát với khán giả hơn nữa. Chính vì được sát với khán giả, VTVMoney đã trở thành một cầu nối tích cực và hiệu quả để đem tiếng nói từ thị trường đến nhanh hơn với cơ quan quản lý và ngược lại. Ví dụ, tại các chương trình trực tiếp, chúng tôi đã kết nối ngay những câu hỏi của nhà đầu tư đến với cơ quan quản lý, để có câu trả lời ngay với khán giả. Cơ quan quản lý cũng tiếp nhận thông tin nhanh hơn, sát nhu cầu thị trường hơn thông qua cầu nối là những chương trình như thế.
Chúng tôi tự hào vì những thông tin kinh tế tin cậy, chính xác của mình đã được thị trường đón nhận, được cơ quan quản lý lắng nghe, tiếp nhận trong suốt thời gian dài vừa qua. Và bằng một cầu nối số, những thông tin đang được gần hơn, sát hơn, kịp thời hơn với không chỉ thị trường, cộng đồng doanh nghiệp mà cả với cơ quan quản lý, những người làm chính sách.
- Hệ sinh thái VTVMoney thực ra không phải là một sản phẩm mới hoàn toàn của VTVDigital. Chúng tôi chỉ quy hoạch lại những chương trình kinh tế hiện có về một địa chỉ là VTVMoney. Cùng với đó là chúng tôi mở rộng và phát triển thêm những nội dung kinh tế chuyên sâu vốn là thế mạnh của VTVDigital. Có nghĩa là những gì chúng tôi chưa thể nói hết trên truyền hình, chúng tôi sẽ truyền tải trên số dưới nhiều nền tảng khác nhau, nhiều cách thức khác nhau. Mục đích là để khán giả dễ tìm thấy VTVMoney hơn. Ngược lại cũng giúp các thông tin kinh tế từ VTVMoney có độ lan toả lớn, tiếp cận gần hơn, nhiều hơn đến khán giả của mình.
Song dù bằng cách thức nào, nền tảng nào, hệ sinh thái VTVMoney vẫn luôn tuân theo một tôn chỉ duy nhất vốn là thương hiệu, là niềm tự hào và là thế mạnh của VTV đó là niềm tin: Chính thống, chính xác, tin cậy. Thông tin tin cậy là thứ VTVMoney chúng tôi tự tin dành để cho bất cứ giai đoạn nào, bao gồm cả thời kỳ cạnh tranh số khốc liệt như hiện nay.
