Net Zero - Niềm hứng khởi
từ hành trình xanh
Tạp chí Kinh tế đặc biệt 2023
Thay vì nhìn lại bức tranh kinh tế năm qua, nhóm sản xuất Tạp chí
Kinh tế đặc biệt 2023 - Tết Quý Mão đã tự đặt ra thử thách cho mình với đề bài “phải
thay đổi góc nhìn”. Một chương trình phát sóng vào dịp Tết Nguyên đán cần sự tươi
mới, tạo cảm hứng mới cho câu chuyện kinh tế vốn khô khan, nhất là trong bối cảnh
kinh tế năm qua còn nhiều thách thức. Trước đề bài đó, ê-kíp đã quyết định lựa chọn
chủ đề Net Zero cho Tạp chí Kinh tế đặc biệt 2023.
Net Zero là gì? Khái niệm đó sẽ được dần làm rõ trong chương trình qua hành
trình từ những cánh rừng, đồng lúa, những đồng cỏ xanh mướt đến ngoài khơi hay cả
những nhà máy tối tân. Không chỉ với mỗi quốc gia, Net Zero còn mang ý nghĩa sống
còn với từng người nông dân và cả các doanh nghiệp. Và đó không chỉ là một hành
trình mà còn là cuộc chạy đua về 0.
Chương trình Tạp chí Kinh tế đặc biệt “Net Zero” sẽ lên sóng lúc 20h05 ngày Mùng
2 Tết (23/01) trên kênh VTV1.
tìm cách cân bằng Net Zero
Tạp chí Kinh tế đặc biệt là chương trình thường niên do Trung tâm Sản xuất và Phát triển Nội dung số (VTV Digital) thực hiện, phát sóng vào dịp Tết Nguyên đán. Với ê-kíp sản xuất, mỗi năm việc chọn chủ đề gì cho chương trình là… cả vấn đề. Thông thường Tạp chí Kinh tế đặc biệt sẽ là câu chuyện kinh tế nhìn lại năm qua. Đó được cho là cách an toàn và cũng dễ nhất. Tuy nhiên, năm nay, ê-kíp đã quyết định lựa chọn chủ đề Net Zero - một góc độ riêng về kinh tế xanh mang tính chất là xu hướng và nhìn tới hơn là nhìn lại năm qua.
Chia sẻ về điều này, nhà báo Trần Hà - Trưởng phòng Kinh tế, VTV Digital cho biết: “Net Zero là một chủ đề mới, khó và chúng tôi cũng phải đọc, nghiên cứu rất nhiều, học hỏi những kiến thức mới. Chắc chắn nhiều người sẽ tò mò và thắc mắc về Net zero là gì? Khái niệm này chúng tôi sẽ dành để giải thích thật kỹ trong chương trình. Tôi chỉ muốn nói rằng, đây là một hành trình tìm hiểu của những phóng viên kinh tế đi lần tìm khái niệm về Net Zero, cách nào để giảm thải và hấp thụ trong quá trình sản xuất để cân bằng và để phát triển một nền kinh tế xanh, bền vững”.
Net Zero hay còn hiểu là lượng khí phát thải nhà kính bằng 0 (phát thải ròng
bằng 0), là một cụm từ “viral” và ngày càng được nhắc tới nhiều hơn. Đây cũng là
một trong những thách thức lớn nhất mà loài người đang đối mặt, nhưng nó là gì
và nó có khả thi hay không? Tất cả các câu hỏi đó sẽ được các phóng viên kinh tế
làm rõ trong hành trình đi qua rất nhiều nơi, gặp gỡ các nhân vật ở nhiều lĩnh
vực khác nhau như năng lượng, nông nghiệp, sản xuất, tín dụng, đầu tư…
Trong đó, BTV Tài Phan sẽ đảm nhận vai trò người dẫn chuyện xuyên suốt
chương trình. Chủ đề của Tạp chí Kinh tế đặc biệt năm nay đã cuốn hút Tài Phan
ngay từ đầu: “Với tôi, Net Zero khá thú vị khi nó mang một chút toán học, một
chút xã hội. Nó gắn với tất cả mọi thành phần trong một nền kinh tế. Nó vừa vi
mô, vừa vĩ mô. Tại COP26, Việt Nam cũng đã cam kết đưa phát thải ròng về 0 vào
năm 2050. Đó là trách nhiệm không hề đơn giản, chúng ta còn rất nhiều việc phải
làm.
Net Zero không phải là cái gì quá xa vời, cái áo mình đang mặc, hơi thở của
mình, bát cơm mình ăn… đều tương ứng với một lượng CO2 thải ra môi trường. Vì
thế, trách nhiệm của mỗi người, mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia đều phải giảm
phát thải (cân bằng lượng phát thải) ra môi trường”.
BTV Tài Phan cho biết, ngay từ khi ý tưởng được đưa ra, tất cả mọi người
trong ê-kíp sản xuất đã ngồi lại với nhau và vào guồng rất nhanh. Ý tưởng được
va đập với tất cả mọi người. Từ đó, mỗi phóng viên phải tìm được dữ liệu, đưa ra
góc nhìn ở phần tương ứng của mình trong lĩnh vực nông nghiệp, sản xuất và năng
lượng. Bức tranh Net Zero đó có thể có những hình ảnh đẹp, tín hiệu tích cực,
tươi vui như khi người nông dân bán tín chỉ CO2, có thể cũng còn điểm vướng về
chính sách, khó khăn thách thức về thu hút vốn đầu tư nước ngoài… Những “mấu
nối” có lên có xuống, đan xen giữa các phần để tạo thành một bức tranh tổng hòa.
Không chỉ là người dẫn xuất hiện ở các điểm nối, BTV Tài Phan còn chính là người trực tiếp xuất hiện ở một số câu chuyện. Trong đó, anh rất ấn tượng về những người trông coi rừng khi được trò chuyện và cảm nhận câu chuyện của họ - những người sẽ hưởng lợi trực tiếp từ việc bán tín chỉ carbon. Hay cuộc phỏng vấn với Tổng Giám đốc LEGO Việt Nam cũng là một kỷ niệm đáng nhớ với Tài Phan trong quá trình tác nghiệp thực hiện Tạp chí Kinh tế đặc biệt. “Đó là một cuộc phỏng vấn mà chúng tôi ngồi ở mô hình nhà máy tỷ đô của họ - mô hình nhà máy trung hòa carbon. Chúng tôi vừa trò chuyện vừa giống như đang chơi trò chơi lego vậy. Chúng tôi tìm những mảnh ghép, trong đó, tôi có đưa cho họ mảnh ghép với từ khóa “Việt Nam” cùng câu hỏi Tại sao lại chọn Việt Nam để đặt dự án nhà máy trung hòa carbon?... Đó là một trong những cách mà chúng tôi thực hiện để muốn cuộc phỏng vấn trở nên sinh động hơn, gần gũi hơn” – Tài Phan chia sẻ.
Cùng với đó, rất nhiều phóng viên khác như Khánh Huyền, Thúy Lan, Đức Chung, Hữu
Trí, Hoàng Nam… của phòng Kinh tế
tỏa đi các tỉnh thành khác (Nam Định, Thanh Hóa, Huế, Bình Dương, Cần Thơ, Bạc
Liêu…) để thực hiện phóng sự của
mình. Năm nay là năm thứ tư Hữu Trí tham gia chương trình Tạp chí Kinh tế đặc
biệt nhưng là lần đầu tiên anh đảm
nhận một nhiệm vụ mới.
“Được lựa chọn tham gia sản xuất trong chương trình lớn của VTV Digital, những
phóng viên trẻ như tôi rất vui và
vinh dự. Là một BTV dẫn chương trình, việc xuất hiện trước ống kính dường như
đơn giản và dễ thở hơn với tôi, nhưng
năm nay tôi cảm thấy khá áp lực khi đứng phía sau ống kính, lên kịch bản, ý
tưởng, khai thác nhân vật… cho phần của
mình. Vì không muốn chất liệu của mình kém so với các anh chị khác nên tôi phải
nỗ lực thật nhiều” – Hữu Trí bộc
bạch.
Tư khi chọn chủ đề Net Zero, ê-kíp đã đặt câu hỏi liệu có thu hút khán giả hay
không? Có thể vào thời điểm này, chủ
đề này chưa thực sự bùng nổ, còn hơi xa lạ nhưng những người thực hiện chương
trình hy vọng khán giả xem xong sẽ
hiểu hơn về Net Zero. Hơn thế, năm 2023 hay những năm sau đó, Net Zero, kinh tế
xanh sẽ là xu hướng rất gần trong
tương lai.
cách thể hiện khác biệt
Thay vì sử dụng nhiều đồ họa và trường quay ảo, năm nay, Tạp chí Kinh tế đặc biệt tập trung vào những trải nghiệm thật với nhiều bối cảnh quay ở bên ngoài. Vì thế, kịch bản và khâu tiền kỳ được xem là vô cùng quan trọng. “Năm nay, chúng tôi chọn quay ngoại cảnh, đời sống sinh động. Đó là một trải nghiệm thật sự của các phóng viên kinh tế, một hành trình dài từ Bắc đến Nam, trong nước – quốc tế để tìm hiểu rõ hơn cho khái niệm Net Zero trong nền kinh tế là gì. Chúng tôi gọi là hình trình xanh” – nhà báo Trần Hà chia sẻ.
Toàn bộ nhóm sản xuất đã họp bàn và xác định bối cảnh rất cụ thể, khảo sát địa điểm kỹ càng. Nhà báo Trần Hà bật mí: “Năm nay chúng tôi có một ê-kíp quay phim rất chuyên nghiệp. Anh em quay phim ngồi bàn bạc kỹ, cùng đi suốt chiều dài kịch bản với phóng viên. Đội quay phim còn tham gia ý tưởng cùng lên mạch câu chuyện trong kịch bản tổng thể và từng phần chất liệu. Tôi nghĩ đó là một điểm rất khác biệt. Quan trọng là cả đội đều hứng khởi cùng tham gia hành trình với nhau”.
Anh Phạm Tuấn Bình, Phó Trưởng phòng Quay phim - Đạo diễn, VTV Digital cho biết, để tiết kiệm thời gian, toàn bộ ê-kíp trong đó có cả nhóm quay phim đã cùng ngồi lại trao đổi kịch bản rất kỹ. Khi ra hiện trường, dựa trên thực tế, quay phim và biên tập cùng lên phương án để có kết quả tối ưu nhất.
Khác với thông thường - một quay phim, một biên tập, lần này đội ngũ quay phim đi theo nhóm (3-4 quay phim) để quay phối hợp. Các anh em sẽ chia nhiệm vụ như mỗi bối cảnh sẽ có một người làm DOP, những người khác quay… và quay nhiều máy để tiết kiệm thời gian. Với chương trình có nhiều bối cảnh ở nhiều nơi, cách làm đó cũng tiết kiệm thời gian.
Quay phim - Đạo diễn
Dù cùng một lúc, mỗi nhóm nhỏ chia đi nhiều mũi khác nhau với nhiều địa hình khác nhau nhưng hầu như nhóm quay phim không gặp nhiều khó khăn, bởi trước đó tất cả đã họp nhiều lần để thống nhất và tuân thủ một phong cách thể hiện.
Quay phim - Đạo diễn
Hữu Trí mong muốn sau chương trình Tạp chí Kinh tế đặc biệt phát vào dịp Tết năm nay, mọi người sẽ hiểu nền nông nghiệp xanh là như thế nào, bán tín chỉ carbon là như thế nào… Xem đoạn hội thoại giữa bác nông dân vui tính và chuyên gia, khán giả sẽ hiểu thêm nhiều thứ về nền nông nghiệp xanh nói riêng và kinh tế xanh nói chung.
Chuyển đổi không chỉ nằm trong ý thức mà còn trong hành động, từ người tiêu dùng, doanh nghiệp và cao hơn là Chính phủ. Để hướng tới một nền kinh tế xanh bền vững sẽ cần cả một quá trình và nhiều thách thức, song sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai. Kinh tế xanh không chỉ là sạch mà còn là bền vững.
