Vở diễn Thái sư Trần Thủ Độ bắt đầu từ biến cố của cuộc chuyển giao giữa hai triều đại Lý - Trần. Mối xung đột này bao gồm những bi kịch ngang trái và éo le trong quan hệ giữa những yếu nhân của hai dòng họ đẩy đất nước đến nguy cơ rạn vỡ nội bộ trước hiểm họa xâm lăng đã gần kề. Trong hoàn cảnh ấy, thái sư Trần Thủ Độ bằng những biện pháp cứng rắn đã gồm thâu quyền lực vào tay mình để xây dựng vương triều nhà Trần mạnh mẽ. Dù vậy, sự ra tay đầy khắc nghiệt của ông đã gây chia rẽ và mất mát cho chính những người ruột thịt trong gia đình ông … Trần Cảnh hoang mang trước thế sự và đau khổ trong tình yêu, đã bỏ ngôi vua tìm đến nơi cửa Phật Yên Tử. Nhưng đứng trước sự an nguy của dân tộc khi quân Mông Cổ đang chuẩn bị xâm lăng, nhà vua đã quyết định nghe theo Trần Thủ Độ: gác bỏ những riêng tư, trở lại kinh thành để ổn định và chấn hưng đất nước, đánh bại quân xâm lược. Câu chuyện về Trần Thủ Độ, một nhân vật gây tranh cãi nhưng khi cần đã đặt lợi ích tối cao của dân tộc lên trên những quyền lợi của gia tộc để đưa đất nước qua cơn nguy biến, như một minh chứng cho bản lĩnh của dân tộc Việt trước thử thách của sự tồn vong.