Cuộc khủng hoảng do đại dịch COVID-19 đã dẫn đến sự sụp đổ trong du lịch quốc tế. Theo Tổ chức Du lịch Thế giới, lượng khách du lịch quốc tế giảm 73% trên toàn cầu vào năm 2020,  ít hơn 1 tỷ du khách so với năm 2019, gây nguy hiểm cho 100 - 120 triệu việc làm du lịch trực tiếp. Điều này đã dẫn đến tổn thất lớn về doanh thu quốc tế đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch mà cụ thể ở đây là sụt giảm xuất khẩu dịch vụ du lịch (tiền do du khách không cư trú ở một quốc gia chi tiêu) và sụt giảm xuất khẩu dịch vụ vận tải (chẳng hạn như doanh thu hàng không từ vé bán cho những người không cư trú).

(Ảnh: Travelpress)

"Cú sốc du lịch" này tiếp tục diễn ra vào năm 2021, khi các hạn chế đối với du lịch quốc tế vẫn còn — lượng khách du lịch từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2021 giảm thêm 65% so với cùng kỳ năm 2020 và điều đáng chú ý là sự không chắc chắn đáng kể về bản chất và thời gian du lịch hồi phục.

Trong khi đó, tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng cục thống kê: "Từ tháng Ba đến hết năm 2020, Việt Nam không mở cửa du lịch quốc tế, ngành Du lịch đối mặt với những khó khăn chưa từng xảy ra trước đó. Số lượt khách quốc tế đến Việt Nam cả năm 2020 chỉ đạt 3,8 triệu lượt người, giảm 78,7% so với năm trước, trong đó hơn 96% là khách quốc tế đến trong quý I/2020; từ quý II đến nay chủ yếu là các chuyên gia, lao động kỹ thuật nước ngoài làm việc tại các dự án ở Việt Nam". 

(Ảnh: Tổng cục thống kê)

"Ở trong nước, mặc dù dịch COVID-19 nhanh chóng được kiểm soát tốt, du lịch nội địa vẫn hoạt động nhưng liên tục bị gián đoạn bởi các đợt giãn cách xã hội khi dịch bùng phát. Các doanh nghiệp ngành Du lịch, lữ hành điêu đứng, nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động; các khách sạn phải đóng cửa. Hoạt động du lịch bị đình trệ đã dẫn tới doanh thu du lịch lữ hành năm 2020 ước tính chỉ đạt 17,9 nghìn tỷ đồng, giảm 59,5% so với năm trước".

Đại dịch đã tàn phá ngành du lịch toàn cầu, và nhiều người nói rằng nó "tốt lành" cho các thành phố quá đông đúc và các kỳ quan thiên nhiên đầy rác - mặt không tốt được mang đến từ du lịch. Nhưng, có cách nào để tái tạo lại ngành công nghiệp này không?

Theo ông Nguyễn Châu Á - người sáng lập và Tổng giám đốc công ty Oxalis Adventure - nhiều loại hình du lịch sẽ hoàn toàn biến mất sau những tác động của đại dịch COVID-19.

Trong khi đó, ông Bùi Công Hưởng - Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Indochina Legend Co., Ltd (Huyền thoại Đông Dương) - cũng đồng quan điểm trên. Ông Hưởng khẳng định: "Trên thực tế nó đang dần biến mất rồi. Đặc biệt con người phải sống chung với COVID-19 thì du lịch cũng sẽ chuyển sang một trạng thái mới hoặc ta có thể nói là chuyển sang một phiên bản mới so với trước khi có COVID".

(Ảnh: Tổng cục thống kê)

Theo đánh giá của các chuyên gia, đại dịch COVID-19 đã phá hỏng tất cả các câu chuyện trước đó về quá trình phát triển. Kể từ khi COVID-19 xuất hiện, nhiều cuộc lockdown quy mô lớn nhất trong lịch sử nhân loại đã được các chính phủ trên thế giới áp đặt để kiểm soát sự lây lan của đại dịch. Các biện pháp an toàn thông qua việc giãn cách, cách ly xã hội có thể kiểm soát sự lây lan của đại dịch, tuy nhiên, khi các biện pháp an toàn quá khắt khe được thực hiện nó có thể tác động tiêu cực đến phát triển ngành du lịch, làm gián đoạn phát triển kinh tế và làm tăng tỷ lệ thất nghiệp. Và như chúng ta thấy thời gian qua, hầu hết các quốc gia trên toàn thế giới đều quyết định đóng cửa biên giới và hoãn các dịch vụ của hãng hàng không do đại dịch COVID-19.

Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc báo cáo rằng có một cuộc khủng hoảng toàn cầu trong ngành du lịch và COVID-19 chính là "kẻ" chịu trách nhiệm về sự sụt giảm lượng khách du lịch quốc tế, ước tính thiệt hại khoảng 300 – 450 tỷ USD. Hậu quả của đại dịch COVID-19 cũng có thể thay đổi nhiều khía cạnh của cuộc sống và kinh doanh của con người, bao gồm cả quản lý du lịch khi gần một nửa dân số toàn cầu áp dụng các biện pháp hạn chế di chuyển ở quy mô chưa từng có. Và, đại dịch luôn là thảm họa đối với việc phục hồi nền kinh tế của mọi quốc gia.

Vậy, COVID-19 đã gây ra cú sốc du lịch như thế nào?

Lấy ví dụ nền kinh tế đảo nhỏ như Jamaica và St. Lucia ở Caribe, Cyprus và Malta ở Địa Trung Hải, Maldives và Seychelles ở Ấn Độ Dương, hoặc Fiji và Samoa ở Thái Bình Dương. Trước đại dịch COVID-19, doanh thu ròng trung bình hàng năm từ du lịch quốc tế ở các nền kinh tế hải đảo này là khoảng 1/4 GDP, với mức cao nhất là khoảng 50% GDP, chẳng hạn như Aruba và Maldives.

"Rome trống rỗng" - một hình ảnh hiếm hoi tại địa điểm du lịch này. (Ảnh: Giuseppe Fama / REX / Shutterstock).

Nhưng có những nền kinh tế lớn hơn phụ thuộc nhiều vào du lịch quốc tế. Ví dụ, ở Croatia, doanh thu từ du lịch quốc tế ròng trung bình từ 2015-2019 vượt quá 15% GDP, 8% ở Cộng hòa Dominica và Thái Lan, 7% ở Hy Lạp và 5% ở Bồ Đào Nha. Ví dụ điển hình nhất là Macao, nơi doanh thu thuần từ du lịch và lữ hành quốc tế là khoảng 68% GDP trong giai đoạn 2015-19. Ngay cả khi tính theo USD, doanh thu ròng từ du lịch của Macao cao thứ tư trên thế giới, sau Hoa Kỳ, Tây Ban Nha và Thái Lan.

Ngược lại, đối với các quốc gia nhập khẩu ròng dịch vụ du lịch và lữ hành - tức là các quốc gia có cư dân đi du lịch nước ngoài rộng rãi so với du khách nước ngoài đến thăm đất nước - thì tầm quan trọng của khoản chi tiêu đó nhìn chung nhỏ hơn nhiều so với tỷ trọng GDP. Nhà nhập khẩu dịch vụ du lịch lớn nhất là Trung Quốc (trên 200 tỷ USD, 1,7% GDP bình quân trong giai đoạn 2015-19), tiếp theo là Đức và Nga. Do đó, tác động GDP đối với các nền kinh tế này khi giảm mạnh chi tiêu du lịch ở nước ngoài là tương đối hạn chế, nhưng nó có thể có tác động rất lớn đối với các nền kinh tế nhỏ hơn mà khách du lịch của họ đến — ví dụ điển hình là Macao đối với du khách Trung Quốc.

Số lượng hành khách đi máy bay giảm 60% vào năm 2020 do hậu quả của đại dịch COVID-19. (Ảnh: UN.org)

Các nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch đã làm thế nào để đối phó với sự biến mất của một phần lớn doanh thu quốc tế của họ vào năm 2020? Họ buộc phải vay nhiều hơn từ nước ngoài (về mặt kỹ thuật, thâm hụt tài khoản vãng lai của họ tăng lên, hoặc thặng dư của họ giảm xuống), nhưng cũng làm giảm chi tiêu quốc tế ròng trong các hạng mục khác. Nhập khẩu hàng hóa giảm (phản ánh cả nhu cầu trong nước giảm và đầu vào du lịch như thực phẩm và năng lượng nhập khẩu giảm) và thanh toán cho các chủ nợ nước ngoài thấp hơn, phản ánh sự sụt giảm lợi nhuận đối với cơ sở hạ tầng khách sạn do nước ngoài sở hữu.

Trong số 40 quốc gia có tỷ trọng du lịch lớn nhất trong GDP, quy mô thiếu hụt tăng trưởng trung bình so với dự báo trước COVID-19 là khoảng 11%, 6% đối với các quốc gia ít phụ thuộc hơn vào du lịch. Ví dụ, trong nhóm phụ thuộc vào du lịch, Hy Lạp, được dự đoán sẽ tăng 2,3% vào năm 2020, đã giảm hơn 8%, trong khi ở nhóm khác, Đức, được dự đoán sẽ tăng khoảng 1%, giảm 4,8%. Tất nhiên, nhiều yếu tố khác có thể đã ảnh hưởng đến sự khác biệt về hiệu suất giữa các nền kinh tế - ví dụ, cường độ của đại dịch cũng như mức độ nghiêm ngặt của các đợt đóng cửa liên quan.

Đại dịch COVID-19 tấn công mạnh mẽ ngành du lịch. (Ảnh: https://hospitality-on.com)

Tổn thất nặng nề gia tăng trong năm 2020 do đại dịch đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh đầu tiên về một ngành đang vật lộn để tồn tại khi đối mặt với những hạn chế đi lại đến tê liệt và các đợt kiểm dịch, tiếp tục đe dọa sự phục hồi khẩn cấp của nền kinh tế thế giới. Nhìn chung, đóng góp của ngành du lịch vào GDP toàn cầu giảm mạnh.

Vào năm 2019, khi du lịch toàn cầu phát triển mạnh và tạo ra 1/4 trong số tất cả việc làm mới trên toàn thế giới, lĩnh vực này đã đóng góp 10,6% (334 triệu) việc làm trên toàn cầu. Tuy nhiên, vào năm ngoái, khi đại dịch hoành hành ngành du lịch, hơn 62 triệu việc làm đã bị mất, giảm 18,5%, chỉ còn 272 triệu việc làm trên toàn cầu. Báo cáo cũng cho thấy một khoản lỗ đáng kinh ngạc trong chi tiêu du lịch quốc tế, giảm 69% so với năm trước. Chi tiêu cho du lịch nội địa giảm 45%, mức giảm thấp hơn do một số quốc gia đi du lịch nội địa.

Tại Việt Nam, sau đợt bùng dịch thứ 4, vào thời điểm này, các công ty du lịch bắt đầu triển khai các phương án phục hồi du lịch. Một số chương trình cũng như hoạt động du lịch bắt đầu được thực hiện - tất nhiên vẫn luôn phải gắn với một tiêu chí quan trọng là "an toàn".

Ông Bùi Công Hưởng - Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Indochina Legend Co., Ltd (Huyền thoại Đông Dương). Công ty Indochina Legend chuyên đón khách thị trường quốc tế đến du lịch Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia, Thái Lan với các loại hình du lịch khám phá, nghỉ dưỡng.

Chia sẻ với VTV News trong cuộc trò chuyện về du lịch Việt Nam phục hồi hậu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, ông Bùi Công Hưởng - Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Indochina Legend Co., Ltd (Huyền thoại Đông Dương) - cho biết trong 2 năm qua,   công ty của ông cũng rơi vào thực trạng chung của các công ty du lịch Việt Nam. 

"So với năm 2019, năm ngoái, doanh thu, số lượng khách công ty tôi giảm 85%. Thực tế, năm 2020, chúng tôi chỉ đón khách được tháng 1 và 2, sang tháng 3 là COVID rồi. Từ tháng 3 đến giờ công ty đóng băng".

"Đối với công ty đón khách quốc tế đơn thuần như công ty chúng tôi thì chưa biết đến khi nào hoạt động lại" - ông Hưởng nói tiếp - "Việc này phụ thuộc vào chính sách của nhà nước Việt Nam và các nước. Khi nào Việt Nam mở cửa cho khách quốc tế thì mình mới có cơ hội".

Cũng theo ông Hưởng, những tác động của đại dịch COVID-19 sẽ khiến một số loại hình du lịch biến mất. 

"Một số loại hình du lịch có thể sẽ biến mất hậu COVID-19 là du lịch theo đoàn lớn; Du lịch dài ngày trong phạm vi nhiều nước trong cùng một chuyến đi; Du lịch ghép đoàn (các khách riêng lẻ đặt chung cùng ngày khởi hành, cùng lịch trình và khách chỉ gặp và biết nhau trong ngày đầu của chuyến đi); Du lịch giá rẻ, vì các hãng hàng không phải thực hiện giới hạn số lượng khách trên một chuyến bay, các cơ sở lưu trú bị gia tăng chi phí do phải thực hiện đầy đủ các quy định về đảm bảo an toàn sức khỏe - cho du khách cũng như nhân viên của mình" - Ông Bùi Công Hưởng nói - "Nguyên nhân của sự biến thì ai cũng biết rồi nhưng có thể tóm tắt thành 2 nguyên nhân chính: 1. Du khách sẽ thực hiện giãn cách, không tụ tập đông người; 2. Công nghệ dần thay thế các cuộc gặp mặt trực tiếp nên du lịch hội nghị, hội thảo có thể sẽ không còn phù hợp trong tình hình dịch bệnh nữa". 

"Du lịch mạo hiểm, du lịch nhóm nhỏ, du lịch gia đình, du lịch ngắn ngày sẽ lên ngôi vì loại hình này khách thường đi những nhóm nhỏ, tiếp xúc phần lớn là thiên nhiên, không gian rộng, phạm vi tiếp xúc không bị quá giới hạn. Điều kiện này phù hợp với hậu đại dịch COVID-19, phải giữ khoảng cách và hạn chế tụ tập đông người".

"Không chỉ riêng một số loại hình du lịch sẽ dần biến mất hậu COVID mà một số công ty du lịch không thể cầm cự nổi cũng có thể bị biến mất. Bên cạnh đó, khi du lịch phục hồi trở lại, phần lớn nguồn nhân lực trong ngành sẽ quay trở lại vì những người làm du lịch gắn bó với nghề, tâm huyết với nghề. Nhưng cũng sẽ có một số nhân lực - thậm chí nhân lực cấp cao, kinh nghiệm dày dặn - sẽ không quay trở lại vì họ đã chuyển sang một công việc ổn định khác" - ông Hưởng nói thêm.

Ông Vũ Minh Chiên, hướng dẫn viên các tour du lịch quốc tế.

Ông Vũ Minh Chiên - hướng dẫn viên từng làm việc với các công ty du lịch Vinatour, Vietravel, Redtour, VietMy, Khám Phá Mỹ... - nói: "Không khí du lịch 2 năm qua thê lương lắm. Các hoạt động đều đóng băng. Nói vui là chết lâm sàng". 

"Tôi 2 năm qua là chưa được cầm đến đồng tiền nào của việc làm du lịch. Nói vậy là bạn hiểu tình trạng của du lịch mình 2 năm vừa qua như thế nào rồi" - ông Vũ Minh Chiên nói thêm.

Trong cuộc trò chuyện với VTV News về sự phục hồi của du lịch sau những tác động của đại dịch COVID-19, ông Nguyễn Châu Á -  người sáng lập và Tổng giám đốc công ty Oxalis Adventure - cũng khẳng định nhiều loại hình du lịch sẽ biến mất hoàn toàn. Ông cũng nói nhiều về những thay đổi của du lịch cũng như tâm lý du khách từ những tác động của đại dịch này. 

Theo ông Nguyễn Châu Á, tâm lý du khách năm nay với năm trước có nhiều sự thay đổi: "Năm nay khách không có e ngại gì cả, thậm chí khách đăng ký còn nhanh hơn. Năm nay suy nghĩ của mọi người về COVID-19 rất khác với năm ngoái".

Sự thay đổi cụ thể ấy là gì, thưa ông?

- Trước đây đi chung máy bay mà có F0 thì cách ly toàn chuyến, còn nay, mọi người đã tiêm vaccine nên không vậy nữa. Mọi người cũng không sợ bị cách ly như trước. Ngoài ra, khi đã tiêm đủ 2 mũi vaccine và thực hiện 5K thì mọi người tự tin hơn nhiều. Điều hiện nay người ta sợ là bị địa phương cách ly chứ không phải tâm lý sợ COVID-19 như trước đây.

Sau đợt bùng dịch thứ 4, bây giờ một số công ty đang rục rịch các hoạt động phục hồi. Bên ông có kế hoạch chưa?

- Hiện tại thì tour Sơn Đoòng 2022 của chúng tôi đã có hơn 750 khách đặt rồi và còn lại 250 chỗ trống. Oxalis là công ty đầu tiên ở Việt Nam hoạt động và là công ty đầu tiên đón khách ngoại tỉnh từ 15/10. Ngày 29/10 chúng tôi cũng sẽ đón đoàn khách đầu tiên từ Hà Nội vào. Chúng tôi sẽ có 3 đoàn khách từ Hà Nội, khoảng 50 khách sẽ đi vào cuối tuần này.

Từ 15/10 vừa rồi là Quảng Bình không cách ly khách du lịch, không tổ chức test COVID-19 khi đến Quảng Bình nếu khách đã có giấy xét nghiệm.

Vậy là khởi động lại có tín hiệu tích cực rồi!?

- Đúng vậy. Hiện nay chỉ phần phía Bắc là khách còn chút lo lắng, còn từ Sài Gòn ra thì bay nhiều, máy bay airbus khá kín chỗ hàng ngày. 

Hồi đầu năm, tôi đọc thấy tour Sơn Đoòng năm 2021 đã kín chỗ. Nhưng đó là lúc trước khi dịch bùng phát. Vậy đợt dịch thứ 4 có ảnh hưởng nhiều và những khách đã book tour được bên ông giải quyết như thế nào?

- Đợt dịch thứ 4 bùng lên vào dịp 30/4 năm nay. Tour Oxalis thì do đặc thù làm nhóm nhỏ nên cũng lê lết đến hết tháng 6 (các tour giảm và tạm dừng khá nhiều). Từ tháng 7 là đóng cửa với khách ngoại tỉnh (do quy định chung của tỉnh) và chúng tôi chỉ phục vụ khách trong tỉnh. Đến tháng 8 thì thực hiện chỉ thị 16 nên đóng cửa toàn bộ mọi hoạt động cho đến tháng 10 do Quảng Bình có ca COVID-19 trong cộng đồng, tour Sơn Đoòng 2021 theo đó cũng bị huỷ khá nhiều do COVID1-9. Nhưng đa số khách được dời qua năm 2022, khoảng 300 khách.

Cá nhân ông nghĩ đại dịch này sẽ thay đổi gì với du lịch?

- Tôi nghĩ du lịch trong nước thì một thời gian nữa sẽ trở lại bình thường như trước đây (trước khi có COVID-19) vì ở trong nước thì mọi người được cập nhật thường xuyên và tự tin hơn. Người làm du lịch qua đó cũng cần thay đổi cách làm để không bị "đứt gánh" khi có COVID-19 trong công ty mình.

Còn du lịch quốc tế vào Việt Nam thì sẽ thay đổi rất lớn. Có nhiều loại hình du lịch gần như biến mất hoàn toàn. 

Ông Nguyễn Châu Á trong một chuyến đi.

Ông có thể nói cụ thể?

- Cụ thể như du lịch theo đoàn của những khách lớn tuổi, du lịch trước đây đi rất nhiều điểm trong 1 chuyến nay sẽ rút lại còn 1-2 điểm. Họ có thể đi du lịch dài ngày hơn trước nhưng không đi nhiều, hoặc chỉ đến 1 điểm vài ngày xong thì quay về. 

Loại hình du lịch tây ba lô cũng sẽ biến mất trong thời gian dài vì những mối lo nếu mắc COVID-19 thì bị kẹt lại rất lâu và càng đi nhiều nơi thì nguy cơ càng cao chưa nói đến sự e ngại của người bản địa. Tôi cho rằng xu hướng du lịch trải nghiệm thiên nhiên, đi về vùng quê hay trải nghiệm thiên nhiên sẽ là xu thế lớn sau COVID-19.

Nói như vậy là du lịch sẽ thiệt hại nhiều sau đại dịch COVID-19?

- Du lịch sẽ thiệt hại nhiều nếu chúng ta vẫn nghĩ du lịch sẽ như cũ, sẽ thiệt hại nhiều nếu không có nghiên cứu và tạo ra các sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu mới.

Du lịch Việt Nam trong 25 năm qua là làm theo mô hình B2B, có nghĩa các công ty du lịch đi dự các hội chợ và ký hợp đồng với các công ty du lịch nước ngoài. họ sẽ gửi khách qua cho công ty Việt Nam. Họ có hàng ngàn đại lý bán tour theo lịch để đưa khách qua Việt Nam, nhưng các đại lý loại này 2 năm qua gần như đã đóng cửa và biến mất. Tôi không nói hoàn toàn nhưng cũng rất nhiều công ty du lịch "truyền thống" đã đóng cửa vĩnh viễn vì không còn khách và khách không còn quan tâm loại hình cũ sau COVID-19.

Trước tôi nói chuyện với một người làm du lịch, anh ta cho rằng COVID-19 sẽ giúp phát triển loại hình du lịch qua video trên internet. Ông thấy nhận định này thế nào?

- Loại hình này nó chỉ hợp khi đang COVID-19 thôi. Với lại loại hình đó nó thuộc về công ty chuyên về công nghệ hơn là thuộc về công ty du lịch. Công ty du lịch không đủ nguồn lực và năng lực để bước vào thị trường đó, nó chỉ là 1 sản phẩm công nghệ, nó phục vụ cho mục đích tìm hiểu, học tập hơn là cho du lịch. Cái đó họ gọi là virtual reality - thực tế ảo. Nhưng tôi nói với bạn, nó sẽ không thể thay thế actual reality - thực tế thật, trải nghiệm thật được.

Tour du lịch khám phá Hang Sơn Đoòng - một địa điểm nổi tiếng của Quảng Bình - do công ty Oxalis độc quyền khai thác.

Nãy ông nói sau đại dịch các công ty du lịch sẽ phải nghĩ đến những loại hình mới. Vậy bên ông có những thay đổi gì không?

- Về cơ bản, sản phẩm của bên Oxalis là: 1). Nhóm nhỏ, dưới 20 người; 2). Đi vào rừng, vào hang động, ít tiếp xúc với cộng đồng; 3). Các cá nhân tham gia đều độc lập trong việc di chuyển (đi bộ) nên rất phù hợp với nhu cầu và xu thế sau COVID-19. Do đó bên tôi sẽ không có thay đổi gì vì bản thân các sản phẩm của Oxalis là phù hợp rồi, chỉ bổ sung các quy trình phòng và ứng phó với COVID-19 thôi.

Tôi thấy hiện tại, Philippine đã nắm bắt được xu thế rất sớm. Tôi sẽ cho bạn xem một video giới thiệu của họ để biết du lịch của họ đang nhắm đến điều gì.

Ông nghĩ khó khăn lớn nhất những người làm du lịch gặp phải hậu COVID-19 là gì?

- Khó khăn nhất là không có khách, sản phẩm có thể sẽ không còn phù hợp với nhu cầu mới.

Hang Tú Làn, một trong những điểm du lịch được du khách yêu du lịch khám phá yêu thích.

Nó chỉ là vấn đề của Việt Nam thôi hay là số chung với toàn cầu?

- Việt Nam thôi, thế giới họ đã chuyển động lâu rồi. Một ví dụ ở đây là vì sao các trận bóng đá Châu Âu luôn kín, đến cả trăm ngàn người? Vì sao họ lại dám tập trung đông người? Vì họ đã tiêm vaccine và họ đa số là giới trẻ không sợ COVID-19, vậy họ chính là những người có thể đi du lịch ngay sau COVID. 

Chúng ta không thể chỉ mãi tựa vào 4000 năm lịch sử rồi cứ ca ngợi văn hoá ngàn năm tiềm ẩn mà không làm gì khác để hút khách được.

Vậy Việt Nam có sản phẩm gì cho họ?

- Cái đó bạn hỏi Tổng cục trưởng Tổng cục du lịch vì nó là tầm quốc gia rồi.

Như ông nói, mình đi sau nhiều, vậy làm thế nào để thu hút khách và đuổi kịp?

- Thì mình vẫn có khách quan tâm, những người yêu Việt Nam và đã từng đến...

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

___

Người thực hiện: ĐL.Nhân Ái

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!