Mỗi lần gặp Ninh Quang Trường, dù là năm nào, hình ảnh của Trường đều không đổi – một cậu thanh niên trẻ, gầy, đôi mắt lúc nào cũng mở to đầy niềm tin và sự chăm chú, và cái dáng đi thì không lẫn vào đâu được. Cái dáng đi ấy… tôi nghĩ, nếu kẻ cho Trường một đường thẳng và bảo cậu ấy hãy đi theo cái đường được vạch ra ấy, thì đó sẽ là một sự thách đố. 

Nhưng điều đặc biệt, dù ở thời điểm nào, hiếm khi thấy ở Trường sự chán nán hay mệt mỏi. Lúc nào Trường cũng vui, cũng đầy năng lượng. 

Thế nên, khi bắt đầu cuộc trò chuyện với Trường, tôi hỏi cậu ấy: "Này! Lúc nào Trường cũng trẻ trung, hớn hở và nhiều năng lượng như thế à? Ninh Quang Trường thật sự là người như thế nào?". 

Trường im lặng vài giây, đôi mắt mở to với sự chăm chú quen thuộc, rồi đáp – một câu đáp lại mà nó đã khiến tôi bối rối mất vài giây. Đó là một cách nói mà ít người sẽ chọn để nói về mình.

"Mình là người sâu sắc hơn cái vẻ bề ngoài mọi người thấy rất nhiều!" – Trường trả lời. 

"Ở cái bề nổi, mọi người lúc nào cũng thấy mình sôi nổi, vui vẻ và hớn" – Trường nói tiếp – "Nhưng công việc mình làm nhiều là về nghiên cứu. Thế nên, những gì mọi người thấy nó chỉ là một phần con người mình. Nó là phần dễ nhìn thấy nhất". 

"Cái phần bề nổi ấy nó chiếm bao nhiêu phần trăm con người Trường?" - Tôi hỏi tiếp. 

"Khoảng 40%!" – Trường trả lời – "Nó là thứ dễ thấy và thể hiện trong công việc".

Ninh Quang Trường nói với tôi rằng để có được cái vẻ hớn hở và nhiều năng lượng như mọi người vẫn thấy là một sự nỗ lực lớn của cậu ấy. Trường thậm chí đã dùng tới từ "cuộc chiến" để nói về nó.

"TÔI TÌNH NGUYỆN LÀM MỘT VẠCH NỐI"

Chúng tôi đã bắt đầu cuộc nói chuyện về một vai trò mà Ninh Quang Trường đang theo đuổi – như cách Trường nói: "Tạm gọi đó là đạo diễn dàn dựng". Vai trò này, với những chương trình như Hòa ca và nhiều những tiết mục đại cảnh mà Trường làm, đã mang về cho cậu ấy ít nhiều giải thưởng trong năm qua (Hòa ca đã nhận Giải vàng liên hoan truyền hình toàn quốc 2019 ở hạng mục chương trình Ca múa nhạc).

"Bây giờ mình đã có một hướng đi rất rõ, đấy là mình sẽ làm đạo diễn sân khấu, đạo diễn dàn dựng. Đây là một phần việc mà ở VTV hầu như chưa có ai làm. Mà thực sự thì nó lại rất cần thiết".

Đạo diễn dàn dựng, vai trò ấy... mọi thứ đã được bắt đầu như thế nào?

- Cũng phải mất 10 năm mình mới nhận ra là cần một vị trí như thế. Và cũng phải làm qua rất nhiều chương trình rồi thì các ê-kíp mới nhận ra cần có một người như thế.

Nói thế nào nhỉ? Ở mình, người đạo diễn truyền hình lại không phải đạo diễn sân khấu nên sản phẩm làm ra nó cứ không có tiếng nói chung. Đạo diễn truyền hình thiên về quay, thiên về góc máy… nhưng không dàn được ra tiết mục đẹp để cho mọi người xem. Trong khi đó, những người làm biên đạo lại quen làm live. Tức là những sản phẩm khi xem trực tiếp thì rất đẹp nhưng lên truyền hình nó không hiệu quả. Mình thiếu một người kết nối ở giữa 2 người đấy.

Người đó sẽ là người hiểu truyền hình cần những hình ảnh như thế nào và cũng phải là người làm về sân khấu để biên đạo được cho diễn viên, làm việc với các biên đạo khác để   dàn dựng ra các tiết mục phù hợp với truyền hình. Cũng vừa vặn là mình sẵn sàng làm việc ấy và thích làm việc ấy.

Trường có thể nói cụ thể hơn về vai trò của mình?

- Lúc trước, ở vị trí tổng đạo diễn chương trình truyền hình, người đảm nhận vị trí này sẽ phải lo rất nhiều mảng – về nội dung, về phóng sự, về đường dây… - và người đó cũng đồng thời phải quản luôn công việc ở sân khấu. Mà lượng công việc sân khấu trong một chương trình lớn sẽ chiếm khoảng 40-50% toàn bộ lõi nội dung. Như thế, nó sẽ rất quá tải với người làm tổng đạo diễn. Nếu trong ê-kíp có một người làm về, mình tạm gọi là đạo diễn sân khấu, đạo diễn dàn dựng, thì người này sẽ giải quyết tất cả những vấn đề liên quan đến tiết mục biểu diễn.  Khi đó, người tổng đạo diễn sẽ được giảm bớt áp lực, có thể tập trung vào các phần việc khác.

Vị trí người dàn dựng này phải là người nằm trong ê-kíp của truyền hình nhưng phải hiểu rất rõ công việc của biên đạo, của dàn dựng để kết nối. Người này nhận đề bài từ tổng đạo diễn, sau đó lên kế hoạch về dàn dựng, biểu diễn... làm sao để hỗ trợ cho kịch bản tổng.

Vì mình có xuất phát là học mỹ thuật nên những thứ liên quan đến bố cục, màu sắc, ước lệ… mình được học rất bài bản. Nên khi áp vào những công việc như thế thì gặp nhiều thuận lợi.

Nghe cách Trường nói thấy bạn có vẻ rất hứng thú với việc đang làm?

- Thật ra là mình thấy mình hợp với vị trí này. Mình đã từng làm biên đạo, làm dàn dựng nên có nhiều thuận lợi. Khi mình được làm với thế mạnh của mình thì mình cũng thích nữa.

Ngày xưa chưa có nhiều chương trình lớn như bây giờ. Với những chương trình ngày càng lớn thì người tổng đạo diễn không thể tải được nhiều việc tới như vậy và cần một người ở vị trí đó và mình tình nguyện làm việc ấy – đứng đằng sau ê-kíp chính, tổng đạo diễn, nhà sản xuất – làm một vạch nối.

"TÔI LÀ NGƯỜI THAM LAM, VÌ THẾ NÊN MỆT"

Ninh Quang Trường nói bây giờ Trường thích đứng sau ống kính hơn. Trường bảo: "Chọn được một chương trình phù hợp để dẫn bây giờ không dễ. Khi mình còn trẻ, nhí nhảnh, xì tin thì khác nhưng đến lúc này, mình cũng chững chững rồi, mình chưa tìm được chương trình nào phù hợp cả".

Nhưng nhìn Trường còn trẻ lắm, dường như chẳng có chút dấu ấn thời gian nào trên khuôn mặt cả!?

- Nhưng vấn đề là cảm giác bên trong của mình. Mình không muốn cứ nhí nhảnh mãi như thế. Không phải vì khán giả không thích, mình già đi mà trong con người mình nó trưởng thành rồi. Mình thấy cứ như thế nó hơi kỳ kỳ. 

Nó đơn giản chỉ là sự chuyển đổi trong con người mình thôi.

Có bao giờ bạn thất vọng hay chán nản chưa?

- Thật ra là có. Nhưng cái thất vọng hay chán nản ấy là bởi mình tham, mình quá cầu toàn. Mình luôn mong muốn có nhiều thời gian hơn cho một số sản phẩm nhưng đối với truyền hình mọi thứ đều rất nhanh, rất gấp. Trong một guồng quay khổng lồ thì không ai trong ê-kíp được phép làm chậm tiến độ, làm một thứ gì đó ngoài guồng quay ấy quá xa. Nên mình phải học cách cân đối những kỳ vọng của mình, những mong muốn của mình với nhịp độ chung của cả chương trình. Sẽ không ai mời mình làm nếu mình quá chau chuốt và cầu kỳ đến vô lý.

Mình cố gắng làm một chương trình với cường độ nhanh nhưng chất lượng tốt và mọi người chấp nhận được nó.

Vậy Trường duy trì hứng thú với công việc như thế nào?

- Đó là công việc nghiên cứu và làm những dự án cộng đồng. Ví dụ thời gian này mình luôn chạy song song dự án phát triển nghệ thuật cộng đồng với những công việc ở Đài. Đó là một dự án mình theo 5-7 năm nay rồi. Ở những dự án đó mình được tiếp xúc với nhiều những con người khác nhau trong xã hội.

Làm những công tác này, được giao tiếp với những người như vậy đã tạo cho mình nguồn năng lượng duy trì. Nó cũng tạo cho mình lợi thế khi mình bắt tay vào làm những sản phẩm truyền hình. Nếu mình chỉ làm chuyên nghiệp thì mình không bao giờ có cơ hội tiếp xúc với những con người như thế. Họ cũng cho mình những ý tưởng để làm chính các chương trình của mình.

Xuất phát điểm của Trường là làm những chương trình của VTV3, các chương trình giải trí và bây giờ chuyển đổi qua chương trình giáo dục của VTV7. Sự chuyển đổi ấy đã đến như thế nào? Là do mình muốn có sự thay đổi hay đơn giản chỉ là sự chuyển tiếp?

- Thời gian hơn 10 năm mình ở VTV3  là một giai đoạn rất tuyệt vời bởi vì nó phù hợp với giai đoạn mình còn trẻ. Lúc đó, mình được đi theo những anh lớn, làm những chương trình lớn dù khi đó mình chỉ là 1 mắt xích trong đó thôi. Nhưng đến thời điểm mình đủ trưởng thành rồi, mình đủ khả năng rồi, mình cần được thử khả năng ở những chương trình mình được chịu trách nhiệm toàn bộ. Đúng lúc ấy VTV7 ra đời và cần rất nhiều người mới, sóng rất rộng và ý tưởng thì rất mênh mông, bất cứ ai có năng lực thì đều được hỗ trợ để làm. Nó phù hợp với giai đoạn mình muốn có những sản phẩm riêng để chứng tỏ, để rèn luyện và thể hiện năng lực của mình ở những chương trình nhỏ chứ chưa phải chương trình lớn ngay. Nó phù hợp với giai đoạn mình muốn có những sản phẩm riêng để chứng tỏ, để rèn luyện và thể hiện năng lực của mình ở những chương trình nhỏ chứ chưa phải chương trình lớn ngay.

Thời điểm đó có những chương trình nhỏ 12 số/năm, 26 số/năm, 15’/tập… nó rất vừa sức với một người bắt đầu làm công việc sản xuất như mình. Mình chưa phải gồng ngay lập tức để làm một cái lớn. Đấy là một giai đoạn vô cùng tuyệt vời.

Trường có phải suy nghĩ nhiều khi quyết định chuyển đổi không?

- Mình không gặp một trở ngại nào trong quyết định đó cả. Sự chuyển đổi đến rất nhẹ nhàng. Nó gọi là sự "chọn nhau". Bên VTV7 thấy có một số thứ phù hợp và mình quyết định thôi. Mình bắt vào việc cũng rất ổn. Mình tận dụng những kinh nghiệm đã có và xây dựng một nền tảng mới cho mình.

Ngoài ra, mình là một người làm về nghiên cứu và giáo dục trong một thời gian dài nên một môi trường về giáo dục nó cũng có tính hấp dẫn với mình khá lớn. 

Có cảm giác bạn đón nhận mọi thứ trong cuộc sống khá nhẹ nhàng, dường như không có chút áp lực nào!?

- Thực ra đó là một cuộc chiến để mang lại sự cân bằng cho chính bản thân mình.

Mình là người khá tham, vừa tham lại vừa muốn làm nhiều thứ, nên việc xuống tinh thần hay mất cân bằng nó rất dễ xảy ra. Vì thế, mình phải luôn cố gắng cân bằng bằng cách chia thời gian cho những thứ mình làm.

Mình không thuộc kiểu người muốn tìm sự vui vẻ thì đi bar, đi sàn. Như thế nó mất thời gian ra mà không thu được gì. Thay vào đó, mình nhận một chương trình sôi động, vừa khiến mình vui vừa ra sản phẩm. Mình cũng luôn phải tìm ra những mục tiêu mới để chinh phục. Những mục tiêu mới ấy sẽ cuốn mình đi, thôi thúc mình phải nghiên cứu.

"TRỞ THÀNH BỐ - TÔI CÓ THÊM MỘT LÝ DO ĐỂ LỰA CHỌN CHO ĐÚNG" 

Nói về vấn đề khác đi, trong vai trò của một ông bố! Khi em bé ra đời cuộc sống của Trường có thay đổi nhiều không?

- Thay đổi khá nhiều. Nhưng vì trước khi em bé ra đời mình đã làm công việc nghiên cứu về các sản phẩm giáo dục nên mình đã có một bề dày về lý thuyết. Và những kiến thức đó rất bổ ích cho việc nuôi con nhỏ.

Cũng rất may lượng kiến thức đó đủ nhiều và khi áp dụng cho em bé thì khá hiệu quả. Mình thấy có 1 cầu nối giữa sản phẩm mình làm và đứa con của mình. Mình nghĩ mình làm chương trình giáo dục - với tất cả những gì mình góp ý cho khán giả - lại không áp dụng vào con của mình được thì đó chỉ là lý thuyết suông.

Cách mình áp dụng lý thuyết vào thực tế và thực tế cho ra những bài học giản dị cho các bố mẹ, từ đó nó thành cái vốn của mình, tài sản của mình. Mình có thể dùng bất cứ lúc nào cho các chương trình truyền hình mình làm. Nó sẽ có chiều sâu hơn nhiều.

Mảng thiếu nhi mình đã ngừng làm 4-5 năm nay rồi nhưng khi có em bé thì mình lại có hứng thú trở lại với mảng thiếu nhi, với những chương trình mầm non. Lúc trước, mình làm cho con người khác bằng kinh nghiệm của mình. Còn bây giờ, mình làm cho chính con của mình xem. Khi con ở nhà xem chương trình mình làm mình thấy rất thú vị.

Tôi nhớ Trường từng nói khi có một em bé, nó giống việc mình lên một chiếc thuyền lao ra biển và không còn đường quay về. Bây giờ Trường có thay đổi suy nghĩ đó không?

- Không! Điều đó đúng! Khi mình có một em bé là mình lên một cái thuyền và đi ra biển, mình không biết phía trước là gì nhưng mình không được quay ngược lại. Nhưng mình có một cách xử lý, đó là với những thứ mình bắt buộc phải làm thì mình hãy làm nó với rất nhiều niềm vui và hãy tìm cách biến tất cả những thứ ấy trở thành niềm vui.

Việc trông con, nuôi con rất kinh khủng với nhiều người nhưng khi mình xác định nó là việc mình sẽ làm mỗi ngày thì mình hãy làm nó với thái độ tích cực, khi đó sẽ thấy nó trở nên nhẹ nhàng. Thế nên, mình và con có một series về chơi với nhau và khi làm việc này, mình có thể kết hợp được cả công việc của mình với việc nuôi con, khiến việc nuôi con nó không chán, nó nhẹ nhàng hơn.

Bây giờ, buổi tối ở nhà 2 bố con quay chương trình với nhau, giống như 2 người bạn, đồng nghiệp và nó cũng luyện cho mình rất nhiều thứ.

Nhưng đâu phải lúc nào chúng ta cũng kiểm soát được mọi thứ, đặc biệt là cảm xúc?

- Đúng vậy! Cảm xúc thì rất khó kiểm soát. Nhưng khi mình đã quyết định chọn rồi thì mình phải chấp nhận kết quả của sự lựa chọn ấy. Thậm chí là sự đánh đổi.

Trong giai đoạn đầu đời của em bé gần như mình không làm được gì nhiều. Mình không nhận nhiều chương trình, không làm những chương trình lớn, không đi công tác xa quá, dài ngày quá. Nhưng đấy là lựa chọn của mình vì mình hiểu 2 năm đầu đời em bé cần mình hơn. 

Nhưng mình không mất tất cả. Với những chia sẻ của mình về kinh nghiệm nuôi con, chơi với con, mình lại trở thành một ông bố được mọi người đón nhận – một điều mà trước đó mình không bao giờ hình dung mình sẽ như thế.  Rồi mình được các nhãn hàng quan tâm, mọi người quan tâm, gửi đồ chơi, gửi sách… Lúc đó mình thấy à, những thứ mình làm cũng có giá trị. Điều đó an ủi mình.

Sự khác biệt khi một em bé xuất hiện là gì?

- Khi có một em bé nó cho mình thêm một lý do để lựa chọn cho đúng. Trước khi có em bé, mình quyết định một việc gì đấy mình chỉ cần xem là mình có thích nó hay không, có muốn làm nó hay không, nó có mang lại tiền hay không, mang lại niềm vui cho mình hay không? Nhưng khi có em bé rồi thì nó phải thêm lựa chọn nữa là liệu điều đó có tốt cho con của mình hay không?

Nên khi mình lựa chọn sản phẩm nào đấy để làm thì nó còn thêm lý do đấy để mình làm cùng. Bây giờ, mình ưu tiên làm các chương trình về trẻ em, về bố mẹ để tích lũy kinh nghiệm hoặc tranh thủ nhận những chương trình mà con mình cũng được trải nghiệm cùng.

Cảm ơn Ninh Quang Trường về cuộc trò chuyện!

___

Người thực hiện: ĐLNA

Ảnh: Nhân vật cung cấp

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!