Cảm biến thông minh cứu loài dơi khỏi mối đe dọa từ tuabin gió

Dơi sinh sống ở hầu hết các châu lục, trừ Nam Cực, nhưng quần thể của chúng đang suy giảm mạnh do mất môi trường sống, dịch bệnh, thuốc trừ sâu và gần đây là mối đe dọa từ tuabin gió. Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), hàng triệu con dơi trên thế giới bị cánh tuabin giết chết mỗi năm, trong đó riêng Mỹ ghi nhận hơn 500.000 trường hợp, Đức hơn 200.000 và Canada khoảng 50.000.

Giáo sư Winifred Frick, nhà khoa học trưởng của tổ chức Bat Conservation International, cho biết dơi đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và kinh tế toàn cầu khi giúp tiêu diệt sâu bệnh, phát tán hạt giống và thụ phấn cho cây trồng. Một số loài dơi còn giúp thụ phấn cho cây thùa - nguyên liệu sản xuất tequila.

Dù gió là nguồn năng lượng tái tạo quan trọng, chiếm khoảng 8% sản lượng điện toàn cầu, các chuyên gia cho rằng việc vận hành cần “có trách nhiệm để không gây suy giảm quần thể dơi”.

Hiện biện pháp phổ biến nhất là tạm dừng tuabin vào ban đêm, thời điểm dơi hoạt động nhiều nhất. Tuy nhiên, cách này có thể làm giảm tới 10% sản lượng điện. Giải pháp mới gọi là “smart curtailment” (ngừng hoạt động thông minh) giúp tuabin chỉ tạm dừng khi cảm biến phát hiện tiếng định vị siêu âm của dơi.

Theo ông Kevin Denman, Giám đốc công ty EchoSense (Mỹ), công nghệ này có thể giảm hơn 60% số dơi bị chết mà vẫn giữ lại khoảng một nửa lượng điện bị mất so với biện pháp dừng toàn bộ. Một số công ty khác ở Pháp và Tây Ban Nha cũng đang phát triển hệ thống tương tự, sử dụng camera hồng ngoại hoặc trí tuệ nhân tạo để nhận diện loài dơi theo thời gian thực.

Ngoài ra, các thiết bị phát âm thanh siêu âm cũng được thử nghiệm nhằm khiến dơi tránh xa khu vực cánh quạt. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này vẫn cần được nghiên cứu thêm vì một số loài dơi có thể bị thu hút bởi âm thanh lạ.

Giáo sư Frick nhấn mạnh, việc quy hoạch vị trí và vận hành tuabin gió hợp lý vẫn là yếu tố then chốt. “Chúng ta cần phát triển năng lượng tái tạo nhưng phải làm theo cách tôn trọng tự nhiên, không gây mất đa dạng sinh học”, bà nói.