Như mọi năm, nhân vật của Ngày trở về luôn là những nhân vật đặc biệt – đặc biệt theo cách của họ, đặc biệt từ những gì họ nghĩ và làm. Và năm nay cũng thế. 

Đó sẽ là câu chuyện của Tiến sĩ Amandine Dabat, cháu 5 đời của vua Hàm Nghi, người đã dành hơn chục năm trời để làm công trình nghiên cứu về vị vua có số phận bi tráng trong lịch sử Việt Nam, một người đau đáu yêu nước và tha hương gần cả cuộc đời.

Đó là câu chuyện của Hom Nguyễn, một nghệ sĩ nổi tiếng người được vinh dự nhận Huân chương Công trạng Quốc gia (Ordre National du Mérite) do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trao tặng, với các tác phẩm chân dung đặc biệt mang dòng chảy Á Đông mạnh mẽ sau các lớp cọ.

Đó là câu chuyện của nữ văn sĩ Isabelle Muller, tác giả của cuốn sách từng bán chạy nhất trên Amazon của Đức có tên Mẹ Loan - Từ cuộc đời của một con chim phượng hoàng, viết về những đau khổ tạo nên bà: Một con người hạnh phúc và mạnh mẽ.

Đó là câu chuyện của rất nhiều bạn trẻ gốc Việt ở khắp nơi trên thế giới, khi tiếng nói nguồn cội được cất lên một cách đầy tự hào trong các tác phẩm của họ, những điều làm nên sự khác biệt cũng như thành công của họ trên con đường nghệ thuật. Đó là họa sĩ truyện tranh Trung Lê Nguyễn tại Mỹ với tập truyện đạt nhiều giải thưởng “Con cá thần”; ca sĩ Hiền tại Hungary, nổi tiếng với các bài hát hiện đại đan cài các điệu hát ru và dân ca Việt Nam; nhà thiết kế thời trang Peter Do danh tiếng với nhiều bộ sưu tập lấy cảm hứng từ áo dài Việt; và đầu bếp Tommy Phạm tại Úc đã chinh phục giám khảo bằng tinh hoa ẩm thực Việt Nam trong cuộc thi MasterChef.

Đặc biệt, câu chuyện của cậu bé Nam Khánh Kevin, diễn giả nhỏ tuổi quảng bá văn hóa Việt Nam tại nhiều trường tiểu học ở nước Pháp sẽ làm chúng ta bất ngờ bởi tình yêu quê hương vừa đáng yêu, vừa sâu sắc.

Tất cả những câu chuyện được Ngày trở về 2023 với chủ đề “Quê hương dẫn lối ta về” gửi đến người xem là các câu chuyện đều toát lên thông điệp: dù sinh ra và lớn lên xa quê hương, dù có những hoàn cảnh khác nhau, nhưng rồi cuối cùng con đường mà họ đã chọn đều đưa họ về nguồn gốc Việt của mình, về giá trị, bản sắc văn hoá riêng của dân tộc, về những gì là tinh hoa, tinh tuý nhất. Những người con gốc Việt ở nước ngoài đã được thừa hưởng giá trị nguồn gốc bản sắc Việt từ gốc rễ, cội nguồn Việt Nam và đang góp phần khẳng định giá trị đặc sắc của văn hóa, gia đình và con người Việt Nam trên thế giới.

Năm nay, tất cả các câu chuyện của Ngày trở về sẽ được dẫn dắt bởi hai người dẫn chương trình - Vĩnh Phú và Mimi Vũ. Nếu như Vĩnh Phú là một sự trở lại – anh đã lần đầu tiên dẫn Ngày trở về vào năm 2022 – thì Mimi Vũ là một người hoàn toàn mới. Mimi là một chuyên gia tư vấn chiến lược người Mỹ gốc Việt. Dù sinh ra và lớn lên ở Mỹ nhưng cô đã chọn quê hương là nơi cô sẽ cống hiến và xây dựng sự nghiệp của mình.

Chia sẻ trong “Ngày trở về 2023: Quê hương dẫn lối ta về", Mimi Vũ nói: "Tôi được sinh ra trong một gia đình người Việt tại thành phố Flint, bang Michigan, Hoa Kỳ - một nơi lạnh ơi là lạnh, nhưng trong nhà của tôi thì lại luôn ấm áp tình yêu thương. Mặc dù tôi lớn lên ở thị trấn điển hình Mỹ, gia đình tôi luôn có một niềm tin: đó là tất cả những gì tốt đẹp về chúng tôi, những gì chúng tôi làm rất giỏi, mọi thứ đều là nhờ nguồn gốc Việt Nam”.

“Bố tôi là một người gốc Thái Bình. Mẹ tôi là một người gốc Hà Nội. Bố mẹ tôi là những người rất yêu những nét Việt truyền thống. Yêu đến mức đôi khi khá nguyên tắc. Dù tôi chỉ hỏi mẹ một câu bằng tiếng Anh, hoặc trả lời mẹ bằng tiếng Anh, bà sẽ luôn nói: “Mặt của mẹ là người gì?”. Và tôi phải trả lời “người Việt”. Và nói mẹ hỏi tiếp: “Mẹ nói tiếng gì?” và tôi bảo “Đúng là tiếng Việt”. Kết quả là tôi có thể nói tiếng Việt khá sõi”.

“Cuộc sống của tôi đáng nhẽ đã có rất nhiều ngã rẽ khác nhau. Tôi đã có thể sống như một người Mỹ bình thường: tốt nghiệp đại học và trở thành một người làm truyền thông cho những sự kiện thời trang ở New York… hoặc kiếm sống bằng nghề nha sĩ ở Flint, hoặc tôi đã có thể đi tình nguyện ở Châu Phi. Nhưng tôi đã chọn ở Việt Nam, dù không sinh ra và lớn lên nhưng lại là một phần để lớn trong cuộc đời của tôi, đặc biệt là các món ăn”.

“Bố tôi đã hỏi tôi trước khi tôi định xách valy đi Châu Phi: “Sao con không về Việt Nam nhỉ? Con nên trở về giúp xây dựng đất nước”. Một câu nói làm tôi thức tỉnh! Và thế là từ 1 năm, 2 năm,... cho đến bây giờ, tôi đã ở Việt Nam hơn 16 năm. Tôi đang làm chuyên gia tư vấn chiến lược về phát triển bền vững cho các tập đoàn và công ty, đóng góp vào sự phát triển chung của Việt Nam. Với kiến thức về phát triển xanh, quản trị doanh nghiệp và tạo giá trị cho cộng đồng, tôi hi vọng mình giúp được các công ty phát triển theo con đường ESG- xu thế chung của thế giới, giúp Việt Nam thu hút thêm những người nguồn vốn chất lượng cao. Đó chính là tương lai của Việt Nam!”.

“Dù đã đi đến rất nhiều nơi trên thế giới, nhưng tôi luôn cảm thấy nơi tôi thuộc về là quê hương Việt Nam. Sống giữa những người Việt với nhau, thì có khi ta ít nhắc đến chất Việt trong mình quan trọng đến mức nào. Nhưng với những con người xa xứ như chúng tôi, ở trong môi trường mà bản thân mình là thiểu số, thì chất Việt này lại làm nên sự khác biệt, thực sự mang lại sức mạnh và quyết định con đường và đích đến của mình”.

Trong khi đó, người dẫn chương trình Vĩnh Phú nói về sự trở lại của mình với Ngày trở về trong năm nay: “Sau khi làm chương trình vào năm trước mình muốn được làm chương trình này lần nữa, mình chưa muốn dừng lại dù mình biết khán giả mong chờ những sự mới mẻ hơn. Và để thế thì mình nghĩ bản thân mình phải mới mẻ hơn. Nên trong xuyên suốt 1 năm vừa qua mình đã cố gắng để thay đổi chính mình. Mình không chỉ là người dẫn sự kiện đơn thuần mà đặt vào mình sự tìm hiểu kỹ, các nội dung đa chiều và chính Ngày trở về đã cho mình những góc nhìn như vậy. Mình cần phải xoay cái lăng kính nhiều hơn nữa”.

“Năm nay, khi mọi người mời mình, ôi, thật sự là mình đã đợi lắm” – Vĩnh Phú nói tiếp – “Năm nay Ngày trở về khác hơn năm ngoái vì sự kết nối của các nhân vật rộng hơn năm ngoái. Năm ngoái là năm khó khăn vì đại dịch và mọi thứ nó quá khó khăn, ngăn cản và khiến mọi người khó làm. Nhưng sự kết nối năm nay rộng hơn, đi xa hơn. Nhân vật cũng thú vị hơn và câu chuyện của họ có được sự định danh”.

“Họ là những con người có cống hiến và những cống hiến đó được ghi nhận không chỉ ở Việt Nam mà còn cả ở thế giới nữa” – Vĩnh Phú tiếp tục – “Đó là điều mình rất vui mà nếu không làm chương trình này, không có sự kết nối với đồng bào hải ngoại thì mình khó mà biết được. Năm nay mình thấy mình được ở trong một tổng thể rất lớn không chỉ ở trường quay của VTV mà người Việt ở cả thế giới nữa”.

Gặp BTV Hồng Nhung tại trường quay trong những ngày ghi hình Ngày trở về 2023, chị nói như mọi năm, làm Ngày trở về luôn thú vị đối với chị - vì những con người, những nhân vật chị được gặp khi làm chương trình. Trước khi ghi hình tại trường quay, chị Nhung cũng là người đã có những chuyến đi xa tới Pháp và Đức, ghi hình các nhân vật của năm nay.

Hỏi chị một mình “gánh gồng”, quay tất cả các nhân vật của Ngày trở về như vậy có quá nặng với chị không? Chị Nhung đáp: “Đúng là đây là lần đầu tiên mình đi một lúc mà quay nhiều nhân vật như vậy nhưng các bạn phụ trách các nhân vật mình quay hộ thì các bạn cũng làm nội dung hết rồi và ê-kíp thì cũng họp với nhau rất nhiều nên tuy nặng nhưng cũng khá là yên tâm. Mình nghĩ mình cũng làm được”.

“Thật tình cờ là các nhân vật năm nay sống quanh quanh ở Pháp và Đức nên việc ghi hình cũng không quá khó khăn cho ê-kíp” – chị Nhung nói tiếp – “Nhân vật đầu tiên mình đi quay là nữ nhà văn Isabelle Muller thì mình đã biết chị qua 2 cuốn sách xuất bản bằng tiếng Việt ở Việt Nam rồi và một số truyện tranh nữa. Tác giả có 2 cuốn truyện, một là cuốn tự truyện chị ấy viết thay mẹ mình tên là "Loan - Cuộc đời của một con chim phượng hoàng" và cuốn thứ 2 chính là tự truyện về cuộc đời của chị ấy - Con gái của chim phượng hoàng, hy vọng cuộc đời của tôi. 2 cuốn sách ấy, giống như chia sẻ của chị ấy, nó phơi bày sự thật gia đình, nói đến những điều mà không chỉ người Việt Nam mà nhiều người trên thế giới e ngại. Nhưng chị ấy đã chia sẻ vì chị ấy hy vọng những điều mà mẹ con chị ấy trải qua có tốt đẹp, có xấu… sẽ mang lại hy vọng cho người đọc. Họ có thể soi vào đó và có được những quyết định của mình”.

“Tôi cảm thấy rất thú vị khi được nhìn tận nơi những điểm mà họ đã sống và những điều họ trải qua”.

“Câu chuyện thứ 2 là về anh Hom Nguyễn” – chị Nhung tiếp tục – “Anh là một người Viêt hoàn toàn và điều lạ kỳ của anh ấy là anh ấy là một nghệ sĩ tự học vẽ và không qua trường lớp nào. Tranh của anh ấy nhìn thì rất cảm tính, nhiều khi nhìn chỉ là những nét nguệch ngoạc nhưng khi nhìn kỹ thì thực sự thích. Nó là quá khứ của anh ấy về mẹ, về bản thân, về mình”.

“Anh ấy thực sự là một nhân vật truyền cảm hứng vì tuổi thơ nghèo khó và bây giờ đã đạt được thành công. Bạn biết ở Paris để đạt được thành công là một việc rất khó và đặc biệt trong nghệ thuật thì không nhiều”.

“Thứ 3 là một nhân vật rất đáng yêu là cậu bé Pip. Đây là nhân vật của BTV Hoài Thu trong ê-kíp chúng tôi” – chị Nhung tiếp tục – “Và đây đúng là một nhân vật có một tinh thần rất tươi mới, trong sáng và trong trẻo. Khi gặp Pip thì mình cảm thấy đầy năng lượng luôn. Mình vui lắm khi được gặp một em bé đáng yêu như thế và yêu Việt Nam như thế. Đầy mới mẻ. Pip đang để dành tiền để về Việt Nam”.

“Bạn ấy muốn về Việt Nam và đi Nha Trang. Pip yêu biển Việt Nam qua lời kể của mẹ. Pip làm công việc quảng bá văn hoá Việt Nam ở các trường học bên đó. Mỗi lần như thế thì bạn ấy được tiền đút lợn. Bạn ấy để dành tiền trở về Việt Nam theo một cách thật là ý nghĩa”.

“Nhân vật hậu duệ của vua Hàm Nghi thì chị ấy rất bận rộn nhưng cũng dành thời gian cho mình”.

BTV Kim Thịnh - cùng với Hồng Nhung - là một trong những thành viên của Ngày trở về trong năm nay. Chị Thịnh cũng đã tham gia thực hiện Ngày trở về trong nhiều năm trước.

Trong năm 2023, nhân vật BTV Kim Thịnh đảm nhận chính là hậu duệ của Vua Hàm Nghi - Tiến sĩ Amandine Dabat. Chị Kim Thịnh nói "đây là nhân vật khó hiểu và khó gần" nhưng chị đã tiếp cận nhân vật của mình bằng sự chân thành và thẳng thắn.

Nói về điều khiến chị thích nhân vật của mình trong năm nay, chị Thịnh cho biết: "Mình thích Amandine vì cô ấy là người duy nhất đến nay trong dòng họ tìm hiểu về vua Hàm Nghi và có những tình cảm thân thiết, hành động cụ thể với quê hương Việt Nam".

Hậu trường ghi hình của Tiến sĩ Amandine Dabat cho Ngày trở về 2023: Quê hương dẫn lối ta về tại Huế.

Trong khi đó, nhà báo Lê Hoàng Linh – Tổ chức sản xuất của chương trình – cho biết, sau khi ghi hình tại trường quay cũng như một số phần quay tiền kỳ thì công việc của ê-kíp mới chỉ xong được một nửa chặng đường.

“Khi ghi hình xong thì chúng tôi tạm hài lòng đến giai đoạn đó nhưng nỗi lo âu vẫn lơ lửng trên đầu ngay sau đó và vào những ngày tiếp theo đó” – nhà báo Lê Hoàng Linh nói – “Những ngày sau đó có rất nhiều thứ mình phải đầu tư suy nghĩ, tính toán để sản phẩm của mình lên sóng được trọn vẹn nhất”.

Nhà báo Lê Hoàng Linh (ở giữa) và người dẫn chương trình Vĩnh Phú (ngoài cùng bên trái) và khách mời của Ngày trở về 2023, thành viên nhóm Vietnam Centre (bên phải).

“Chặng đường quan trọng nhất là công tác hậu kỳ sau đó” – nhà báo Lê Hoàng Linh nói – “Như chị cũng biết trong truyền hình, phần hậu kỳ tương đối nặng, nó được ví như mình làm mới câu chuyện một lần nữa. Nó quyết định cảm xúc khán giả đón nhận Ngày trở về như thế nào. Ngoài ra, nội dung có hay, có sâu, có kết nối được tất cả những gì mình đã thực hiện trước đó hay không hay thể hiện được ý đồ của mình về mặt thể hiện cũng nằm ở khâu hậu kỳ này. Nó là bài toán lớn với chúng tôi. Vì thế, sau khi ghi hình ở trường quay xong vào ngày 11/1, cả ê-kíp lại dồn lực cho công tác hậu kỳ”.

“Nói chung suốt khoảng thời gian dựng hậu kỳ này ê-kíp chúng tôi rất hồi hộp và lo lắng” – nhà báo Lê Hoàng Linh nói tiếp – “Nhưng chúng tôi có niềm tin là sản phẩm của mình sẽ tốt và những gì chúng tôi gửi đến khán giả khi Ngày trở về lên sóng là nỗ lực lớn nhất của cả ê-kíp”.

Nhà báo Lê Hoàng Linh cũng cho biết thêm rằng năm nay kết cấu nội dung của Ngày trở về sẽ có nhiều sự khác biệt. Người xem sẽ được gặp gỡ nhân vật nhỏ tuổi nhất và cuối cùng, sẽ là nhân vật lớn tuổi nhất.

“Vì thế, mọi người sẽ thấy ngay phần mở đầu của chương trình Ngày trở về năm nay sẽ rất tưng bừng và ấn tượng” – nhà báo Lê Hoàng Linh nói – “Tham vọng của chúng tôi năm nay là thu hút được khán giả ngay từ giây phút đầu tiên về mặt hình ảnh. Chúng tôi cũng muốn thu hút được nhiều khán giả trẻ hơn đến với Ngày trở về và vì thế, chúng tôi cũng đã tìm cách làm mới mình trong năm nay”.

Nhà báo Lê Hoàng Linh là người đi cùng Ngày trở về từ những năm đầu tiên và sau rất nhiều năm làm chương trình, anh nói mục tiêu lớn của ê-kíp – bên cạnh mong muốn chinh phục khán giả - chính là vượt qua chính mình qua mỗi năm. Và với “Ngày trở về 2023: Quê hương dẫn lối ta về”, ê-kíp đã làm điều đó một lần nữa.

"Ngày trở về 2023: Quê hương dẫn lối ta về" được phát sóng vào khung giờ 01h00, 08h00 và 19h30 ngày mùng 1 Tết Nguyên đán (22/1) trên kênh VTV4.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!