Cuộc trò chuyện của VTV News và lãnh đạo Trung tâm Tư liệu, Đài THVN diễn ra đúng thời điểm Tủ sách trực tuyến dành cho các thành viên của Đài THVN chính thức ra mắt. Đây là một trong những bước đi của Trung tâm Tư liệu, Đài THVN nhằm thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng, cũng như tập trung xây dựng không gian văn hóa đọc cho các thành viên trong Đài.

Tuy nhiên, hoạt động này còn nằm trong chủ trương lớn được Đài THVN nói chung và Trung tâm Tư liệu nói riêng định hướng nhiều năm qua, đó là xu hướng chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực. Người lãnh đạo của Trung tâm Tư liệu – ông Nguyễn Xuân Công – không giấu được sự tự hào khi nói về những điều đơn vị đã thực hiện để trở thành "kho tư liệu số hóa lớn" của Đài THVN.

Ra đời cùng với lịch sử Trung tâm Tư liệu, Thư viện Đài THVN đã có hơn 30 năm hoạt động. Trong cuộc trò chuyện ông Nguyễn Xuân Công – Giám đốc Trung tâm Tư liệu cho biết ông luôn có nhiều cảm xúc khi chia sẻ về nơi này, bởi ở đó là tâm huyết của nhiều thế hệ cán bộ, nhân viên trực thuộc Trung tâm. Đã nhiều năm kể từ ngày thành lập, thư viện giờ có diện mạo ngày càng hiện đại, cập nhật những xu hướng mới nhất trong công tác thư viện trên thế giới.

Mới nhất, Trung tâm Tư liệu, Đài THVN và Công ty cổ phần viên thông di động toàn cầu Gtel Mobile đã ký văn bản thỏa thuận hợp tác trên cơ sở phát huy thế mạnh, nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của hai bên phù hợp với định hướng phát triển của mỗi bên trong việc thúc đầy văn hóa đọc tại Việt Nam, tổ chức những hoạt động ý nghĩa hướng đến lợi ích cộng đồng. Mối quan hệ hợp tác giữa hai bên nhằm lan tỏa, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của toàn dân tộc; Lan tỏa niềm đam mê đọc sách đối với thế hệ trẻ; trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm của việc đọc sách và phát triển văn hóa đọc, từ đó khuyến khích, thúc đẩy phong trào đọc trong nhà trường và cộng đồng, hình thành thói quen và nâng cao kỹ năng đọc sách cho thế hệ trẻ.

Lễ ký kết giữa Gtel Mobile và Trung tâm tư liệu, Đài THVN

Theo đó, Gtel Mobile đã trao tặng Trung tâm tư liệu, Đài THVN phần mềm quản lý thư viện số trên đa nền tảng; bàn giao, đào tạo và hướng dẫn sử dụng phần mềm; đồng hành cùng Đài THVN tổ chức các hoạt động, sự kiện hướng đến xây dựng cộng đồng yêu đọc sách, lan tỏa văn hóa đọc tại Việt Nam.

"Xu thế chuyển đổi số là xu thế tất yếu và hiện hữu trên mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội. Mong muốn của Thư viện Đài THVN là được chuyển đổi số từ sách truyền thống sang sách điện tử. Trên tinh thần đó, Trung tâm Tư liệu đã làm việc với Gtel Mobile để hợp tác thúc đẩy mong muốn này" – ông Nguyễn Xuân Công chia sẻ - "Ứng dụng hiện đã sẵn sàng để tất cả các nhân sự của Đài THVN sử dụng. Gtel Mobile đã chuẩn bị công tác cài đặt để nhân sự thuộc Đài THVN có thể truy cập. Việc số hóa sách giai đoạn sau này sẽ do Trung tâm Tư liệu thực hiện".

Ông Đinh Đắc Vĩnh - Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam (trái) và lãnh đạo Gtel Moblile, lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Đài Truyền hình Việt Nam tham dự lễ ký kết.

Theo ông Nguyễn Xuân Công, việc ký kết hợp tác giữa hai đơn vị là sự gợi mở cho hai mục đích. "Đầu tiên, thông qua Tủ sách trực tuyến, chúng ta sẽ đọc sách bằng hình thức mới. Thứ hai là việc hợp tác đã thực hiện các bước đi theo lộ trình số hóa tại thư viện. Quá trình này có lẽ sẽ còn dài nhưng chúng ta sẽ làm từng bước, để lan tỏa văn hóa đọc, ít nhất cho những phóng viên, biên tập viên, cán bộ của Đài THVN trong thời gian gần sắp tới. Có thể nói, định hướng của chúng tôi là cập nhật công nghệ, làm sao để mang lại tiện ích lớn nhất, hữu dụng nhất cho độc giả", ông Nguyễn Xuân Công nói.

Với Tủ sách trực tuyến, các thành viên của Đài THVN sẽ dễ dàng sử dụng tra cứu tài liệu nội bộ cùng nhiều tính năng tiện ích như: đọc sách, nghe sách, tra cứu tài liệu nội bộ, cá nhân hóa sở thích người dùng…. Đặc biệt, mọi người có thể tương tác, chia sẻ trực tiếp qua tính năng nghe, gọi, nhắn tin được tích hợp trong Tủ sách trực tuyến này.

"Nếu cùng một nội dung nhưng đọc thông qua sách truyền thống hay sách số đều có những cảm giác khác nhau. Thư viện của Đài THVN mong muốn đem đến cho độc giả nhiều cảm giác, phục vụ tối đa yêu cầu của độc giả", ông Nguyễn Xuân Công cho biết thêm.

Theo ông Nguyễn Xuân Công, trong thời gian tới, Trung tâm Tư liệu sẽ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển Thư viện Đài THVN trở thành một điểm hẹn hữu ích, cuốn hút dành cho các thành viên VTV. Cụ thể, cùng với việc số hóa các tài liệu nội sinh sẵn có gồm các tài liệu từ hoạt động nội bộ của Đài THVN, Trung tâm sẽ mua thêm e-book bản quyền phục vụ đa dạng nhu cầu của độc giả. Thứ hai là tăng cường truyền thông và giới thiệu về sách trên nhiều hình thức khác nhau, trên nhiều nền tảng khác nhau để thụ hút thêm độc giả đến với sách, cả sách truyền thống và điện tử. Thứ ba là tăng cường hợp tác, liên kết với các đối tác liên quan và phù hợp, học hỏi quy trình nghiệp vụ quản lý sách thư viện tiên tiến, hiện đại, mở rộng liên kết làm giàu khối lượng sách.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Xuân Công, Thư viện Đài THVN cũng sẽ đầu tư phát triển Tủ sách trực tuyến song hành cùng với môi trường đọc sách truyền thống thêm hấp dẫn người đọc, giúp người đọc có trải nghiệm thú vị hơn.

"Đọc sách trên ứng dụng nhưng cũng phải cho người dùng trải nghiệm thoải mái, thư giãn như đang đọc sách tại công viên. Bên cạnh đó, chúng tôi có thể sẽ gia tăng các dịch vụ tiện ích trực tiếp tại thư viện, như lắp đặt máy pha cà phê miễn phí phục vụ độc giả…" – ông Nguyễn Xuân Công nói – "Chúng tôi mới bắt đầu đi và có những khó khăn nhất định, nhưng chúng tôi tin rằng điều đó cũng là trải nghiệm hạnh phúc. Tôi đã nghĩ tới một tương lai rằng độc giả tại Đài THVN và xa hơn nữa sẽ tích cực đọc sách, cảm nhận giá trị từ sách. Bởi sách là người bạn chung thủy, lâu đời, truyền thống và rất hữu ích cho con người ở nhiều chiều cạnh xã hội khác nhau".

Trung tâm Tư liệu, Đài Truyền hình Việt Nam (Đài THVN) thành lập ngày 16/11/1989 theo quyết định số 783/QĐ-THVN của lãnh đạo Đài Truyền hình Việt Nam. Trung tâm có chức năng lưu trữ, lưu chiểu, quản lý, kinh doanh tư liệu truyền hình và khai thác dịch vụ gia tăng phục vụ công tác sản xuất, phát triển đa nền tảng của Đài THVN, với nguồn tư liệu đặc sắc, phong phú và đa dạng.

Để giúp cho các biên tập viên, phóng viên của Đài THVN dễ dàng tra cứu thông tin mọi lúc mọi nơi việc chuyển đổi số, đưa những tài liệu sẵn có của Đài THVN lên nền tảng số là vô cùng cần thiết. Trong nhiều năm qua, Trung tâm Tư liệu đã và đang hoàn thành một khối lượng công việc lớn, tiến tới phát huy tối đa lợi thế của kho tư liệu số hóa lớn trên đa nền tảng.

Ông Nguyễn Xuân Công – Giám đốc Trung tâm Tư liệu, Đài Truyền hình Việt Nam

Chia sẻ về quá trình chuyển đổi số của Trung tâm Tư liệu, ông Nguyễn Xuân Công – Giám đốc Trung tâm Tư liệu, Đài Truyền hình Việt Nam khẳng định đơn vị trong nhiều năm qua đã có được những thành tích "khiêm tốn". Đơn vị đã hoàn thành việc số hóa toàn bộ số lượng băng từ rất lớn, có lịch sử hơn 50 năm của Đài THVN từ các định dạng vật lý sang số.

Theo ông Nguyễn Xuân Công, bám sát thực tiễn và yêu cầu của Đài THVN, Trung tâm Tư liệu luôn cung cấp tư liệu phục vụ đầy đủ, kịp thời, có chất lượng tất cả các yêu cầu cho phóng viên, biên tập viên, các đơn vị cũng như phục vụ công tác đối ngoại và khai thác giá trị gia tăng cho Đài THVN. Công tác phục vụ khai thác tư liệu chủ yếu thực hiện qua trang web khaithactulieu.vtv.net vừa thuận lợi, vừa đáp ứng được yêu cầu quản lý tư liệu khoa học, sự chủ động tìm kiếm đa dạng, cung cấp tư liệu nhanh mọi lúc, mọi nơi.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng có thể tra cứu, khai thác tư liệu một cách chính xác, nhanh chóng, thuận tiện, hiệu quả, Trung tâm đã đẩy nhanh tiến độ mô tả thông tin dữ liệu đặc tả (metadata) cùng với cập nhật, hoàn thiện thông tin về bản quyền tư liệu cho đa dạng các chương trình. Trung tâm Tư liệu đã và đang chủ động gắn kết với quy trình sản xuất trên đa nền tảng của Đài.

Để phục vụ tốt hơn, hiệu quả hơn công tác sản xuất nội dung nhằm khai thác giá trị gia tăng từ nguồn tư liệu sẵn có, Trung tâm đã xây dựng trang web Quản lý và khai thác tư liệu ảnh, sưu tầm bổ sung các tư liệu quý, có giá trị; Lập kế hoạch, ghi thu và thu thập file chương trình hàng ngày từ các hệ thống trong Đài vào hệ thống số hóa các kênh từ VTV1 đến VTV9; Tiến hành sắp xếp, chọn lọc và lập kế hoạch để thực hiện số hóa để phục vụ sản xuất chương trình trên đa nền tảng của Đài THVN. Bên cạnh đó, Trung tâm Tư liệu cũng tiến hành phục chế, nâng cấp chất lượng tự động toàn bộ hình ảnh tư liệu trước đây sang một định dạng cao hơn, về phân giải, màu sắc, phục hồi xước, nứt… phục vụ được tiêu chuẩn phát sóng HD hay 4K.

"Trung tâm Tư liệu tự hào khi được nằm trong môi trường Đài THVN rất năng động, chúng tôi được học hỏi rất nhiều từ lãnh đạo Đài và đơn vị bạn. Hiện nay, xu thế sản xuất và đăng phát trên nền tảng số ngày càng hiện hữu trong hoạt động truyền thông, chúng tôi đã xây dựng quy trình làm việc, cải tiến để phục vụ cho công tác này", ông Nguyễn Xuân Công chia sẻ.

Kết thúc cuộc trò chuyện, ông Nguyễn Xuân Công nói: "Thực hiện theo chỉ đạo của lãnh đạo Đài THNV, Trung tâm Tư liệu sẽ phát huy tối đa lợi thế của kho tư liệu lớn, đồng thời huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cũng như nâng cao hiệu quả dịch vụ khai thác đa nền tảng".

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!