Ngành giải trí thế giới năm nay chứng kiến nhiều thăng trầm, từ những tranh cãi, những bi kịch tới những khoảnh khắc "vỡ òa" trong niềm hạnh phúc. Với đại dịch vẫn còn diễn biến phức tạp, Hollywood vẫn lao đao và tìm cách tồn tại trong thời đại mới. Thế nhưng so với năm 2020, năm nay không hoàn toàn là "một năm tuyệt vọng" cho ngành công nghiệp giải trí.

Cùng điểm qua những khoảnh khắc quan trọng về văn hóa đại chúng thế giới trong năm 2021.

"Oprah with Meghan and Harry" là chương trình truyền hình đặc biệt của năm 2021, được công chiếu vào 7/3/2021. Ở thời điểm ra mắt, chương trình này được coi là "quả bom" chấn động truyền hình của năm với những tiết lộ gây shock từ vợ chồng Hoàng tử Harry và Meghan. Thậm chí, chương trình này còn được coi là đã gây ra cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất của Hoàng gia Anh kể từ cái chết của Công nương Diana vào năm 1997.

Cuộc phỏng vấn giữa "bà hoàng truyền thông" Winfrey và vợ chồng Harry – Meghan diễn ra 1 năm sau khi cặp đôi tuyên bố từ bỏ ngôi vị Hoàng gia của mình. Cuộc phỏng vấn bàn tới nhiều vấn đề, cho thấy những góc khuất mà dân chúng chưa từng nghĩ đến, trong đó gây chú ý với những câu chuyện liên quan đến những bất đồng kéo dài của vợ chồng Hoàng tử với Hoàng gia Anh, đặc biệt là việc Meghan khẳng định cảm thấy bị ghẻ lạnh khi trở thành thành viên Hoàng gia và cuộc sống căng thẳng trong lâu đài đã nhiều lần đẩy cô tới ngưỡng tự sát.

Ngay sau khi phát sóng, cuộc phỏng vấn này đã thu hút đông đảo lượng người xem. Hơn 49 triệu người trên toàn thế giới theo dõi cuộc phỏng vấn trong ba ngày đầu tiên. Đây cũng chính là chương trình thống trị lượng tìm kiếm trên Google vào tháng 3/2021 và là cuộc phỏng vấn được tìm kiếm nhiều nhất trong năm nay. Chỉ với 2 tiếng phát sóng, chương trình do "bà hoàng truyền thông" Winfrey sản xuất đã gây ra luồng tranh cãi dữ dội không chỉ đối với khán giả mà còn với các nhân vật chính trị gia. 2 phe đối lập được hình thành rõ rệt: một bên đồng cảm với những gì vợ chồng Harry – Meghan đã phải trải qua, một bên chỉ trích vì họ đã bôi nhọ Hoàng gia Anh.

Mặc cho nhiều ý kiến trái chiều xung quanh nội dung của cuộc trò chuyện, Oprah Winfrey lại nhận về "cơn mưa" lời khen nhờ chương trình này. Khán giả và giới phê bình đánh giá, việc Winfrey có thể thúc đẩy Harry và Meghan để đưa ra những phát ngôn "đắt giá" đã chứng tỏ bà xứng đáng với danh hiệu người dẫn chương trình xuất sắc nhất mọi thời đại. Chương trình đặc biệt của Winfrey cũng đã xuất sắc được đề cử cho hàng loại giải thưởng lớn, trong đó có giải Emmy danh giá.

Tháng 9/2021, nam ca sĩ R&B R. Kelly cùng đồng phạm đã bị kết án lạm dụng tình dục bất hợp pháp phụ nữ và trẻ em từ năm 1999. Kết luận này cuối cùng cũng được đưa ra sau nhiều thập kỷ R. Kelly bị tố cáo. Quá trình tố tụng hình sự về vụ việc của R. Kelly bắt đầu vào tháng 8 và kéo dài khoảng 6 tuần với lời khai của hơn 45 nhân chứng. Bồi thẩm đoàn đã nghị án trong 9 giờ trước khi tuyên án.

Việc chủ nhân bản hit "I Believe I Can Fly" bị tuyên án sau hàng thập kỷ có thể coi là sự thở phào minh chứng cho việc công lý cuối cùng cũng được thực thi. Thực tế, trong nhiều năm qua, công chúng và báo chí thế giới có vẻ như thích thú hơn là kinh hoàng trước những cáo buộc về mối quan hệ không phù hợp với trẻ vị thành niên của nam ca sĩ này, bắt đầu từ cuộc hôn nhân giữa ông và nữ ca sĩ R&B Aaliyah vào năm 1994. Lúc đó, cô mới 15 tuổi.

Thế nhưng, công chúng vẫn hoàn toàn thờ ơ trước tội ác của Kelly, bằng chứng là đĩa nhạc và vé xem show diễn của giọng ca này vẫn liên tục bán chạy. Chưa dừng lại ở đó, những nghệ sĩ khác cũng "nhắm mắt làm ngơ" khi tiếp tục hợp tác cùng R. Kelly ngay cả sau khi anh đã bị bắt vào năm 2002 và bị cáo buộc tự quay cảnh lạm dụng tình dục 1 bé gái 14 tuổi. Vậy là xuyên suốt nhiều năm trời, tội ác của Kelly vẫn không hề bị lên án.

Chỉ đến khi bộ phim tài liệu mang tên "Surviving R. Kelly" xuất hiện, sự lên án của công chúng mới trở nên rộng rãi hơn. Trưởng hợp của Kelly cũng trở thành dấu hiệu của thời đại #MeToo, tạo ra tiếng nói cho những người tố cáo, những người uôn thắc mắc liệu câu chuyện của họ trước đó có phải bị phớt lờ do họ là phụ nữ da màu hay không.

Cho đến nay, vụ kiện của Kelly có thể coi là một trong những vụ kiện lớn nhất của phong trào #MeToo, gửi một thông điệp mạnh mẽ tới những người sống sót sau bạo lực tình dục rằng: Tiếng nói của họ đã được lắng nghe!

Vụ tai nạn trên phim trường phim "Rust" đã gây xôn xao dư luận trong tháng 10 năm nay. Vụ việc cũng phủ đen ngành điện ảnh thế giới đang cố gắng phục hồi một cách khó khan do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Trong lúc quay phim trên phim trường tại bang New Mexico (Mỹ), nam diễn viên Alec Baldwin đã sử dụng một khẩu súng đạo cụ và nổ súng theo kịch bản đã ghi sẵn. Tuy nhiên, trong súng bất ngờ lại chứa đạn thật, gây tử vong cho đạo diễn hình ảnh Halyna Hutchins và làm đạo diễn Joel Souza bị thương.

Thực tế, vụ việc này không phải là thảm kịch đầu tiên liên quan đến súng đạn trên phim trường. Tuy nhiên, cái chết của đạo diễn Halyna Hutchins trong tai nạn này là lời nhắc nhở rõ ràng đối với cộng đồng sản xuất điện ảnh rằng mặc dù họ đang quay phim, nhưng những hành động trên phim trường có thể gây nên bi kịch ngoài đời thật.

Cũng sau vụ tai nạn thương tâm này, một phong trào kêu gọi cấm sử dụng súng thật trên phim trường cũng đã được thực hiện. Cụ thể, một bản kiến nghị dưới tên gọi Hutchins đã được tạo lập, thu hút hơn 81.000 chữ ký vào thời điểm bắt đầu kêu gọi. Trong đó, nam diễn viên 63 tuổi Alec Baldwin cũng ủng hộ phong trào này. Ông cũng đề cập rằng phong trào ngày càng tăng cao trong ngành công nghiệp điện ảnh trước vấn đề nên hay không nên sử dụng súng thật trong việc sản xuất phim và truyền hình.

Cho đến thời điểm hiện tại, vụ tai nạn trên phim trường "Rust" vẫn đang trong quá trình điều tra. Đối với riêng nam diễn viên Alec Baldwin, ông khẳng định đây sẽ mãi mãi là "nỗi đau" đeo bám ông suốt cuộc đời.

Chỉ 1 tuần trước khi lễ hội âm nhạc Astroworld diễn ra, Travis Scott vẫn được coi là một trong những rapper có tên tuổi đình đám nhất trong làng nhạc hiện nay, một ngôi sao thực thụ với hàng loạt bản hit và được các nhãn hàng săn đón. Tuy nhiên, sự kiện Astroworld của nam rapper đã trở thành thảm kịch khi có 10 người tử vong và hàng trăm người bị thương.

Sau khi thảm kịch xảy ra, Travis Scott đã ngay lập tức lên tiếng để nghị cung cấp tiền bồi thường cho các nạn nhân xấu số và chi trả tiền tang lễ, đồng thời trả tiền dịch vụ tư vấn cho những người tham gia Astroworld. Phát ngôn viên của Travis Scott cho biết nam rapper vẫn "tìm kiếm và mong được kết nối" với gia đình các nạn nhân. Tuy nhiên, những nỗ lực này của nam rapper vẫn là không đủ để đền lại tính mạng của những khán giả tham gia sự kiện âm nhạc.

Mới đây nhất, gia đình của bé Ezra Blount (9 tuổi) - nạn nhân qua đời trong thảm kịch - đã từ chối lời đề nghị chi trả cho tang lễ. "Tôi không nghi ngờ về sự hối hận của Travis Scott. Tuy nhiên, chặng đường phía trước của anh ấy sẽ gặp nhiều đau đớn, anh ấy buộc phải đối mặt với trách nhiệm cho thảm kịch này", gia đình nạn nhân chia sẻ.

Đến thời điểm hiện tại, đã có gần 300 đơn kiện với danh sách dài các bị cáo là Travis Scott, khách mời Drake và các bên tổ chức lễ hội như Live Nation, Apple Music, NGR Stadium. Tuy nhiên, phía Travis Scott đã hoàn toàn phủ nhận các cáo buộc và "yêu cầu bác bỏ các khiếu nại có thành kiến chống lại bên bị đơn". Nếu như các nạn nhân thắng kiện, Travis Scott hoàn toàn có thể đối mặt với nguy cơ vỡ nợ và sự nghiệp bị hủy hoại nặng nề.

Đến thời điểm hiện tại, các phiên tòa liên quan đến Astroworld vẫn chưa được bắt đầu, tuy nhiên danh tiếng và thương hiệu mà Travis Scott cố gắng xây dựng bấy lâu nay cũng đã bị hủy hoại. Tất nhiên, có thể thảm kịch Astroworld sẽ phai nhạt theo thời gian nhưng nam rapper vẫn sẽ còn phải hứng chịu làn sóng chỉ trích và sự ác cảm của dư luận.

Kể từ năm 2008, cuộc đời của Britney Spears đã luôn bị kiểm soát bởi quyền giám hộ từ chính bộ ruột - ông Jamie Spears. Ở thời điểm này, quyền giám hộ được cho là để "nâng tầm" sự nghiệp của công chúa nhạc pop sau 1 năm đầy biến động. Tuy nhiên, thực tế, việc bị kiểm soát trong suốt 13 năm đã khiến Britney Spears kiệt sức và đối mặt với nhiều căn bệnh tâm lý. Sau gần 14 năm đấu tranh không ngừng, vào ngày 12/11/2021, Britney Spears cuối cùng cũng được thẩm phán tại Mỹ tuyên bố tự do, chấm dứt hoàn toàn khỏi sự giám hộ hà khắc của bố.

Cuộc chiến đòi lại tự do của Britney đã bắt đầu từ nhiều năm trước, tuy nhiên phải đến tháng 2 năm nay, khi bộ phim tài liệu mang tên Framing Britney Spears ra mắt công chúng, câu chuyện của Britney mới thực sự trở thành đề tài nóng hổi được quan tâm.

Bộ phim đã đưa ra góc nhìn toàn diện nhất về sự nghiệp cũng như quyền giám hộ Britney Spears từ năm 2008, mang đến một góc nhìn khác về mối quan hệ căng thẳng giữa chủ nhân bản hit "Gimme More" với giới truyền thông, chính điều này cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến năm 2008 tệ hại và nhiều biến động của cô. Cũng chính trong năm 2008, bố ruột của nữ ca sĩ - người từng ghẻ lạnh con gái - một lần nữa quay trở lại cuộc sống của cô và trở thành người giám hộ cho cô. Bộ phim cũng đề cập tới sự trỗi dậy của phong trào #FreeBritney, cuối cùng đặt ra câu hỏi ngỏ về việc liệu những người xung quanh Britney trong 13 năm qua có thực sự quan tâm tới lợi ích của cô ấy.

Trong suốt 1 năm, Britney cùng đội ngũ luật sư mới đã chiến đấu không ngừng để giành lại quyền tự do cho cô. Đến tháng 8, cả thế giới ngỡ ngàng khi biết tin ông Jamie đã đệ đơn xin chấm dứt quyền giám hộ sau hơn 1 thập kỷ khẳng định điều ngược lại. Đây là yêu cầu thay đổi hoàn toàn so với tất cả những tuyên bố trước của ông, bao gồm cả cáo buộc rằng cô con gái nổi tiếng của mình bị "tâm thần" và cần được đi điều trị.

Và câu chuyện về quyền giám hộ cũng đi đến hồi kết vào ngày 12/11, sau gần 14 năm bị kìm kẹp, Britney Spears cuối cùng cũng thoát khỏi sự giám hộ và trở thành người tự do sau phán quyết từ thẩm phán Brenda Penny. Quyết định của thẩm phán là đỉnh điểm của nhiều năm tranh cãi pháp lý công và tư từ nhiều bên. Đây là lần đầu tiên cô có thể tự kiểm soát cuộc đời kể từ năm 2008. Và quyền giám hộ đã bị chấm dứt mà không cần đánh giá tâm thần.

Bắt đầu phát sóng vào ngày 17/9, "Squid Game" (Trò chơi con mực) – loạt phim truyền hình gốc Hàn Quốc - bỗng chốc tạo thành một "cơn sốt" trên toàn cầu. Bộ phim trở nên nổi tiếng và có mức độ phủ sóng cao đến mức trang báo uy tín Variety phải bình luận rằng: "Cảm tưởng như mùa thu năm nay, bạn không thể tham gia bất kì sự kiện xã hội nào nếu chưa xem ít nhất một tập của "Squid Game". Đó chính là mức độ phủ sóng toàn cầu của loạt phim Hàn Quốc này".

Về mặt thương mại, "Squid Game" nhanh chóng chiếm giữ vị trí phim truyền hình ăn khách nhất mọi thời đại – trở thành phim truyền hình Hàn Quốc đầu tiên làm được điều này.  Netflix ước tính "Squid Game" đã mang lại cho công ty này giá trị gần 900 triệu USD trong khi chí phí sản xuất chỉ rơi vào khoảng 21 triệu USD, tức là bằng khoảng 1/40 doanh thu.

Theo Google, "Squid Game" chính là chương trình truyền hình được tìm kiếm nhiều nhất trên toàn cầu trong năm vừa qua. Bộ phim phổ biến đến mức mọi chi tiết trong phim đều trở nên nổi tiếng theo. Hàng loạt thử thách tách kẹo đường dalgona ra đời và được áp dụng tại nhiều quán cà phê trên toàn thế giới, hay thậm chí một trung tâm thương mại tại Phillipines còn đặt hẳn một bức tượng 3m mô phỏng giống hệt trong phim để thu hút khách hàng.

Thành công của "Squid Game" không chỉ dừng lại ở thương mại mà còn được giới phê bình đánh giá cao. Với sức ảnh hưởng ngoài sức tưởng tượng, "Squid Game" được coi là "Ký sinh trùng" phiên bản truyền hình khi có mặt trong hầu hết các danh sách phim xuất sắc cuối năm do các tạp chí uy tín bình chọn. Loạt phim cũng mang về nhiều giải thưởng lớn trên đất Mỹ như giải Gotham, People's Choice Awards, giải do Viện Phim Mỹ bình chọn. Gần đây nhất, bộ phim tiếp tục được gọi tên cho 3 hạng mục đề cử tại lễ trao giải Quả cầu vàng lần thứ 79.

Còn nhớ vào năm 2020, ngay sau khi đại dịch bùng phát tại nhiều nơi trên toàn thế giới, hàng loạt phim điện ảnh đã công bố rời lịch chiếu liên tục từ tháng này qua tháng khác. Chưa có một năm nào thị trường điện ảnh là "thiếu phim" như năm 2020. Chính bởi có quá ít phim dám liều mình ra mắt trong thời gian này nên các rạp phim toàn cầu cũng đứng trước sự suy thoái nặng nề.

Tuy nhiên, đến năm 2021, tình hình của ngành công nghiệp điện ảnh tại các rạp chiếu đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi, bắt đầu với "Fast & Furious 9", "No Time To Die", "House of Gucci"… và kết thúc bởi bom tấn siêu anh hùng nhà Marvel – Sony "Spider-Man: No Way Home".

Với "No Time To Die", mặc dù phần phim mới về điệp viên 007 bị trì hoãn nhiều lần do cuộc khủng hoảng COVID-19 nhưng sự chờ đợi của người hâm mộ vẫn không hề giảm sút. Vào tháng 10, sau 3 ngày đầu chính thức công chiếu, bộ phim cuối cùng nam tài tử Daniel Craig thủ vai James Bond đã mang về doanh thu lên đến 119,1 triệu USD tại 54 thị trường trên toàn cầu. Ở thời điểm này, những nhà làm phim coi đây là dấu hiệu đáng mừng để các bộ phim điện ảnh khác có thể tự tin ra rạp trong thời kì đại dịch. Đây cũng là bộ phim  Hollywood đầu tiên vượt mốc 100 triệu USD doanh thu toàn cầu (không tính tại thị trường Trung Quốc) trong 3 ngày mở màn khi chiếu phim ngoài rạp giữa thời điểm dịch.

Thế nhưng, đáng chú ý nhất đối với thị trường điện ảnh và các rạp phim toàn cầu năm nay phải kể đến siêu phẩm "Spider-Man: No Way Home". Sau duy nhất 3 ngày khởi chiếu, "Spider-Man: No Way Home" đã thu về 587 triệu USD toàn cầu - một con số doanh thu không tưởng đối với thời kì đại dịch. Trước "No Way Home", chưa một bộ phim nào ở thời kì đại dịch có thể vượt qua 100 triệu USD trong 1 ngày cuối tuần. Lần ra mắt lớn nhất trước đó thuộc về "Venom: Let There Be Carnage" với 90 triệu USD.

Trước khi ra mắt, phần phim thứ 3 do Tom Holland thủ vai Người Nhện được dự đoán sẽ chỉ thu về được khoảng 130-150 triệu USD cho 3 ngày khởi chiếu. Tuy nhiên, chỉ riêng trong ngày đầu tiên, bộ phim đã vượt ngoài dự đoán khi mang về 121 triệu USD. Tất nhiên, để so sánh, sức ảnh hưởng của Spider-Man vẫn không thể bằng "Endgame" của năm 2018, song, "No Way Home" cũng được coi là "Endgame" của riêng nhân vật Người Nhện rồi.

Và điều mà không ai có thể tưởng tượng được, đó chính là phần phim mới về Spider-Man đã đạt mốc doanh thu 1 tỷ USD. Bộ phim mang tới hi vọng cho hàng loạt nhà làm phim khi trở thành bộ phim đầu tiên trong thời kỳ đại dịch cán mốc 1 tỷ USD phòng vé toàn cầu. Đây có thể coi là sự vực dậy ngoạn mục của phía Marvel-Sony nói riêng và của giới điện ảnh nói chung trong thời buổi ngày nay.

Trước "No Way Home", các rạp phim vẫn còn khốn khổ khi sợ hãi phải tiếp tục chịu thua lỗ do không thể phát hành phim tại rạp. Điển hình nhất là vào tháng 8/2021, Adam Aron - CEO của chuỗi rạp AMC lớn nhất thế giới - đã lên tiếng kêu gọi các hãng phim Hollywood cho phép chiếu phim tại rạp trước khi phát hành trên nền tảng số. Lời kêu gọi này của CEO chuỗi rạp AMC được coi là lời cầu cứu của tất cả các rạp phim trong thời kì dịch bệnh hiện nay. Theo đó, ông cho rằng ngành công nghiệp rạp chiếu phim cần tiếp tục được duy trì, kể cả trong thời đại nền tảng số đang gia tăng mạnh mẽ.

Thế nhưng, để nói một cách công tâm, sự thay đổi trong việc phát hành phim vào năm 2021 không thực sự là lỗi của đại dịch COVID-19. Thực tế, lượng khán giả đến rạp đã giảm đi rất nhiều trong 20 năm trở lại đây, từ trước khi COVID-19 xuất hiện. Điều khiến cho các hãng phim thay đổi chiến lược là do thời đại số đã bắt đầu và đã đến lúc thay đổi. Với năm 2021, COVID-19 chỉ đơn giản là đã đẩy nhanh tiến độ này mà thôi.

Người thực hiện: Hà Linh

Thiết kế: Duy Nguyễn

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!