Tôi gặp James Joseph Kendall tại một quán cafe ở Hà Nội. Ấn tượng đầu tiên của tôi về anh là một chàng trai ngoại quốc với nụ cười luôn rạng rỡ và nói tiếng Việt khá tốt. Tuy nhiên, điều khiến tôi đặc biệt chú ý về James là khi gọi đồ uống tại quán cafe, anh đã nhấn mạnh với nhân viên của quán là anh không sử dụng ống hút nhựa trước khi nhận đồ.

Là một người dân Mỹ sinh ra và lớn lên tại Springfield, bang Ohio, James đến Việt Nam du lịch vào năm 2012 trong khoảng 1 tháng và cũng là để thăm anh trai của anh đang làm giảng viên tại một trường học có tiếng ở Hà Nội. Tuy nhiên, do trót dành tình yêu với con người, cảnh vật, những món ngon tại thủ đô Việt Nam nên không lâu sau, James đã quay trở lại và quyết định gắn bó với nơi đây.

Khi được hỏi vì sao anh quyết định dọn rác tại Hà Nội, anh thản nhiên đáp lại rằng "Tại sao lại không thể làm vậy?". James giải thích thêm rằng đó là một câu hỏi mà anh rất khó trả lời bởi anh rất yêu thích Hà Nội và anh muốn bảo vệ thành phố này, gìn giữ môi trường cho mọi người.

"Từ năm 10 tuổi, khi biết về vấn đề biến đổi khí hậu, tôi đã nghĩ rằng trong tương lai, điều cần làm nhất đối với mọi người trên thế giới này là bảo vệ môi trường. Nếu mọi người không hành động, Trái đất sẽ không còn là nơi để con người dễ dàng sinh sống nữa".

Khi lần đầu đến Hà Nội, James cảm nhận được sự khác biệt, tươi mới tại thành phố này, từ văn hóa, con người, cảnh quan… Trải qua những ngày tháng trải nghiệm cuộc sống nơi đây, James đã quyết định không thể không làm gì mà phải hành động để bảo vệ môi trường nơi đây. Anh đã lập nhóm trên mạng xã hội Facebook và kêu gọi nhiều người khác cùng chung tay để giữ gìn sự trong sạch của thành phố này.

Tháng 5/2016, James và những người bạn đã bắt đầu công việc dọn rác tại một số khu vực ở Hà Nội. Khởi đầu bằng việc dọn dẹp rác thải tại con mương bốc mùi ở phường Yên Hòa (Cầu Giấy), CLB Keep Hanoi Clean do James làm trưởng nhóm đã khiến người dân thủ đô không khỏi ngỡ ngàng. Hình ảnh một chàng trai ngoại quốc không ngần ngại lội xuống dòng nước thải đen ngòm vớt rác đã lập tức trở thành chủ đề nóng được bàn tán trên các trang mạng xã hội. Cũng từ đó, James thường được mọi người gọi là "Ông Tây dọn rác" hay "Ông Tây móc cống".

James được biết tới với ảnh "Ông Tây móc cống" sau khi dọn rác tại mương ở khu vực Yên Hòa, Cầu Giấy (Ảnh: Dân trí)

Nhiều người cho rằng anh chỉ đang làm chuyện phí công, vô ích vì rác rồi lại lấp đầy con mương. Tuy nhiên, hành động của anh đã giúp thắp lên một ngọn lửa bùng cháy trong tâm can của những con người yêu Hà Nội, yêu vẻ đẹp của một thủ đô ngàn năm văn hiến với những nét cổ kính đan xen với sự phát triển không ngừng của đô thị. Nhiều người dân, trong đó có cả những em nhỏ và người lớn tuổi, cũng đã cùng chung tay với các thành viên của Keep Hanoi Clean để dọn dẹp rác thải, bảo vệ môi trường tại thủ đô.

Hành động của James và những người bạn còn nhận được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và các tổ chức vì môi trường. Nhóm đã phối hợp với chính quyền tuyên truyền, vận động người dân cùng chung tay bảo vệ môi trường. Trong khi đó, công ty môi trường đã hỗ trợ cho các thành viên của nhóm các dụng cụ cần thiết để đảm bảo việc dọn dẹp rác thải hợp vệ sinh và an toàn hơn.

Trải qua hơn 3 năm hoạt động, Keep Hanoi Clean đã có tới gần 4.000 thành viên. Thông thường vào mỗi tháng, nhóm sẽ tổ chức hoạt động dọn dẹp rác thải tại một số khu vực. James cho biết, trong 2 năm đầu tiên, công việc chuẩn bị cho các hoạt động còn chưa chuyên nghiệp nhưng nhóm đều cố gắng duy trì hoạt động bảo vệ môi trường vào mỗi cuối tuần. Nhóm có khoảng 20 - 30 thành viên thường xuyên góp mặt tại hầu hết các hoạt động.

Không chỉ tại thủ đô Hà Nội, Keep Hanoi Clean còn đi dọn rác tại nhiều khu vực khác, trong đó bản Tả Van, huyện Sa Pa. James và bạn bè thường xuyên tìm đến những địa điểm mà mọi người vẫn chưa ý thức rõ về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, những nơi rác thải còn bị vứt bừa bãi, gây mất mỹ quan và ảnh hưởng xấu tới môi trường xung quanh. Tính đến nay, nhóm đã dọn dẹp gần 90 địa điểm và khu vực, trong đó phần lớn là các công viên, khu vực ven hồ, chân cầu, phố cổ…

Sau thời gian dài hoạt động, James mong muốn hoạt động của nhóm không chỉ dừng lại ở nhiều khu vực mà hơn nữa là đạt hiệu quả lâu dài tại những khu vực đó.

James và các thành viên của Keep Hanoi Clean đã thu gom và dọn sạch rác thải tại rất nhiều khu vực ở Hà Nội (Ảnh: Keep Hanoi Clean)

"Gần 2 năm trước, tôi và các bạn đã dọn dẹp khu vực chân cầu Long Biên. Bây giờ, khi đi qua đó, tôi thấy khu vực này vẫn sạch rác như khi mới dọn dẹp" - James chia sẻ trong sự phấn khởi, như thể nỗ lực của nhóm anh đã giúp người dân tại đây có ý thức hơn trong việc vứt rác thải.

Thay vì dùng biển báo và các băng-rôn tuyên truyền, kêu gọi người dân bảo vệ môi trường, James đã chọn hành động thực tế làm công cụ lan truyền.

Trong lần đầu dọn dẹp khu vực chân cầu Long Biên vào tháng 11/2017, theo ước tính của công ty môi trường, nhóm của James đã thu về gần 14 tấn rác thải. Đó là nỗ lực của khoảng 130 người trong 2 ngày vất vả thu nhặt rác thải bị vứt bừa bãi tại khu vực này. Đầu năm nay, vào dịp lễ ông Công, ông Táo, các thành viên của Keep Hanoi Clean đã thu gom khoảng 800 kg rác thải và giúp ngăn 13.350 chiếc túi nilon không bị vứt xuống sông và các ao hồ.

Trong quá trình gìn giữ và bảo vệ môi trường tại Hà Nội, có rất nhiều kỷ niệm mà James khó có thể quên được. 

Đó là những ngày đầu tiên khi anh và các thành viên của Keep Hanoi Clean bắt đầu công việc này: "Một lần, có một cô gái cùng hỗ trợ chúng tôi và công ty môi trường trong việc dọn rác ở mương tại Yên Hòa, Cầu Giấy. Bất ngờ, sự cố xảy ra khi cô phát hiện một chiếc kim tiêm đâm vào tay cô. Ngay lập tức, tôi chở cô ấy tới bệnh viện gần nhất để kiểm tra, mặc cho cô cứ một mực từ chối. Bất ngờ là khi tôi đề nghị trả toàn bộ chi phí kiểm tra tại bệnh viện, bác sĩ bảo tôi rằng không lấy tiền".

Chính James cũng đã từng gặp phải sự cố tương tự trong một lần dọn rác tại khu vực đường Xuân Diệu, Tây Hồ. Lần đó, khi James đang xuống nước dọn dẹp, do mặc quần mỏng nên chân anh đã bị đinh đâm phải. Sau đó, anh đã được đưa đến bệnh viện và được mọi người ủng hổ, giúp đỡ rất tận tình.

Năm 2016, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội - Nguyễn Đức Chung đã ghi nhận sự đóng góp của James và nhóm Keep Hanoi Clean trong việc bảo vệ môi trường tại thủ đô. Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội đã đích thân gắn logo Hà Nội lên ngực áo James. Đặc biệt, James và nhóm của anh còn vinh dự được trao tặng giải thưởng "Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội" mùa thứ 9 ở hạng mục "Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội" năm 2016.

Hiện tại, James đảm nhận công việc giáo viên giảng dạy tiếng Anh tại một trường tiểu học. Bên cạnh việc giới thiệu cho các học sinh mà mình dạy về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, James còn được mời tới các trường học để chia sẻ thêm về những hoạt động ý nghĩa mà anh và Keep Hanoi Clean đã thực hiện.

Ngoài thời gian làm việc tại trường, James dành thời gian cho việc lên kế hoạch hoạt động cho Keep Hanoi Clean và tìm kiếm những khu vực cần dọn sạch. Anh mong muốn hành động bảo vệ môi trường sẽ không chỉ dừng lại tại Hà Nội và các khu vực lân cận mà sẽ có những nhóm tương tự hoạt động tại những nơi khác nữa, trong đó có thành phố Hồ Chí Minh.

James hy vọng trong tương lai, khi Keep Hanoi Clean đã hoạt động ổn định, anh vẫn tham gia cùng nhóm trong các hoạt động bảo vệ môi trường nhưng sẽ trong vai trò thành viên thay vì trưởng nhóm. James mong muốn sẽ có thêm nhiều thời gian hơn cho gia đình, có một nông trại và tận hưởng cuộc sống yên bình trong tương lai.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!