Những cuộc chiến đã lùi xa, trên "đất lửa" Quảng Trị năm nào, giờ đây đã phủ xanh một màu độc lập, bình yên. Nhưng giữa đại ngàn, dưới những tán cây, vẫn còn đó những ngôi mộ khắc hình sao năm cánh, vẫn còn đó nghĩa nặng tình sâu, của bao thế hệ hôm nay, biết ơn cha anh đi trước.
Vì độc lập tự do cho dân tộc, hàng vạn chiến sĩ trên mọi miền của tổ quốc đã anh dũng chiến đấu và hy sinh, vĩnh viễn nằm lại trên mảnh đất Quảng Trị thân yêu. Thay mặt Nhân dân cả nước, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Quảng Trị đang chăm sóc hơn 55.000 liệt sĩ đang yên nghỉ tại 72 nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn. Trong đó có cả những phần mộ chiến sĩ vô danh, giờ nằm trong vòng tay yêu thương của bà con Quảng Trị.
Tháng 7, như một lời hẹn trái tim, những người con từ mọi miền đất Việt vẫn tìm về Thành cổ, tìm về với cỏ non, tìm về một phần máu xương đã nằm lại nơi đây để bao thế hệ đi sau được sống trong tự do, hoà bình. Nghĩa trang Quốc gia Trường Sơn, Nghĩa trang Liệt sĩ Đường 9... những ngày này tấp nập những dòng người, mặc cái nắng của miền Trung thiêu đốt...
Những nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia ở Quảng Trị những ngày tháng 7, nhiều thế hệ theo nhau tìm về. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
Thương lắm một phần máu xương đã nằm lại nơi này. Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn là nơi quy tụ 10.333 phần mộ của các chiến sĩ đã hy sinh trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh trong thời kì chống Mỹ cứu nước. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
Thương lắm những bia mộ "mãi mãi tuổi 20", ngày hôm nay, có những mái đầu đã bạc tìm về. Bao năm qua, nỗi nhớ niềm thương chưa bao giờ vơi đi. Tháng 7 ở Quảng Trị là khoảng thời gian của những cuộc "hội ngộ" đặc biệt, vượt qua không gian, thời gian, gặp nhau trong thấm đẫm tình cảm gia đình, đồng đội, người thân... trong nhịp đập chung giống nòi của những người con đất Việt.
Những cuộc "hội ngộ" vượt không gian, thời gian trong các nghĩa trang liệt sĩ ở Quảng Trị. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
Tháng 7 dường như cũng là tháng mảnh đất đỏ lửa năm xưa không ngủ. Tại các nghĩa trang, những ngọn nến tri ân vẫn cháy thâu đêm, thiêng liêng và ấm áp. Cùng với hoạt động thắp nến tri ân đã thành nghĩa cử thường niên, Quảng Trị thường xuyên tổ chức các buổi dâng hương, dâng hoa tại các nghĩa trang liệt sĩ. Những phần mộ liệt sĩ nơi đây cũng luôn được chăm chút cẩn thận, chu đáo, vừa để thân nhân gia đình ở nơi xa cảm thấy được an ủi và thêm an lòng, vừa là phần việc ý nghĩa để các thế hệ đi sau luôn nhớ về công lao của các anh hùng liệt sĩ.
Nghĩa trang Liệt sĩ Đường 9 lung linh trong đêm bởi hàng nghìn những ngọn nến tri ân... Đây là nơi yên nghỉ của hơn 9.500 anh hùng, liệt sĩ thuộc bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích và thanh niên xung phong đã từng chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên mặt trận Đường 9 và trên đất Lào trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
Những phần mộ liệt sĩ được chăm chút chu đáo, cẩn thận vừa để thân nhân, gia đình các liệt sĩ được an ủi, yên lòng; vừa để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
Toàn cảnh Nghĩa trang Quốc gia Đường 9 những đêm tháng 7 thiêng liêng và ấm áp. Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
""Tính bình quân cứ 8 người dân Quảng Trị lo một phần mộ liệt sĩ. Nói cách khác cứ 8 người dân Quảng Trị được sống trong thanh bình hôm nay phải đổi bằng sinh mạng của một chiến sĩ" (1). Một vùng đất đẫm máu xương và nặng nghĩa ân tình với nhân dân cả nước. Một vùng đất mà mỗi khi nhắc đến, bất cứ một người dân yêu nước nào cũng thấy thương cảm, hãnh diện, tự hào và thấy phải có trách nhiệm góp phần xây dựng ngày càng giàu đẹp hơn".
Đây là những thông tin đăng tải trên trang web của Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn. Đọc để trân trọng hơn nghĩa tình người Quảng Trị, để yêu hơn "một trong những nơi đụng đầu quyết liệt nhất giữa lực lượng cách mạng và phản cách mạng, một trong những chiến trường khốc liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, là nơi chứng kiến nỗi đau chia cắt của đất nước ròng rã 20 năm..."(2)
Tháng 7 ở Quảng Trị còn nhiều lắm những câu chuyện cảm động bên mỗi phần mộ liệt sĩ, những phút nao lòng khi đi qua hàng bia mộ các chiến sĩ vô danh... Tháng 7 ở Quảng Trị cũng là sợi chỉ đỏ kết nối vô hình, lời ước hẹn không lời giữa bao thế hệ người dân Việt Nam.
Tháng 7 Quảng Trị vang vọng hồn thiêng núi sông.
Trong tâm khảm bao người, tháng 7 Quảng Trị nhớ và thương không sao kể xiết...
Tượng đài chiến thắng tại Nghĩa trang Quốc gia Đường 9 (Quảng Trị). Ảnh: NSNA Nguyễn Hải
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(1) Trích Thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi UBND Tỉnh Quảng Trị nhân Hội thảo "Du lịch hoài niệm chiến trường xưa và đông đội".
(2) Trích "Thượng tướng, Tiến sĩ Nguyễn Huy Hiệu, Một thời Quảng Trị" - NXB QĐND, Hà Nội 2008.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!