Chị Greta và anh Jan Navel, người Đức đang trong chuyến du lịch vòng quanh thế giới trên chiếc xe thể thao đa dụng đã qua sử dụng. Tuy nhiên, họ không chỉ du lịch mà còn dành thời gian làm việc từ xa. Họ làm việc ở bất cứ đâu có thể, trên bàn cắm trại, trong quán cà phê hoặc quán bar trên bãi biển. Họ trao đổi với sếp mỗi tuần một lần qua điện thoại.
Cách đây hai năm, chị Greta và anh Jan đã quyết định bỏ việc văn phòng và theo đuổi phong cách Du mục kỹ thuật số - kết hợp giữa du lịch và làm việc từ xa. Tháng 5 vừa qua, họ đã đến đảo Sicily, Italy, trải nghiệm cuộc sống của một du khách trong khi vẫn làm việc từ xa cho 1 công ty của Đức.
Anh Jan Navel - Kỹ sư công nghệ: "Công việc trước của tôi đôi khi rất căng thẳng về thời gian, tôi không còn nhiều thời gian để làm những việc cá nhân khác".
Chị Greta Navel - Kỹ sư: "Thế nên chúng tôi đã quyết định bỏ việc ở một công ty lớn và thử làm việc theo cách hoàn toàn khác".
Và thế là họ quyết định lên đường, trên chiếc xe vừa là nhà vừa là văn phòng làm việc, vừa có thể thỏa mãn sở thích du lịch, vừa có thể linh hoạt làm việc trên những chuyến đi.
Với sự lan rộng của phong cách làm việc từ xa này, ngôi làng du mục kỹ thuật số đầu tiên tại châu Âu đã được dựng lên trên đảo Madeira của Bồ Đào Nha. Ở đây quanh năm thời tiết hiền hòa, rất phù hợp với những ai cần một không gian làm việc xanh mát dễ chịu với công cụ duy nhất là chiếc laptop.
Chị Ana Maria Ghita - Chuyên viên thiết kế web người Romania: "Tôi rất muốn thử phong cách làm việc du mục kỹ thuật số nên đã quyết định đặt vé máy bay đến đây. Không gian ở đây rất đẹp, rất phù hợp với công việc sáng tạo của tôi. Còn sau giờ làm, tôi có thể trải nghiệm rất nhiều hoạt động khiến tôi cảm thấy không khác gì trong một kỳ nghỉ".
Sự phát triển của thời đại 4.0 đã phá bỏ mọi giới hạn về không gian làm việc. Bên cạnh đó, sau đại dịch COVID-19, một bộ phận người lao động đã có những thay đổi về quan niệm sống và làm việc. Họ không đặt công việc lên hàng đầu nữa mà kết hợp hài hòa giữa công việc và cuộc sống, đó chính là lý do khiến phong cách du mục kỹ thuật số lan tỏa trong năm 2023 này.
Chế độ làm việc 4 ngày/tuần tại Bỉ
Năm 2023 cũng là năm chứng kiến sự mở rộng của chế độ làm việc 4 ngày/tuần. Thêm nhiều nước trên thế giới đã áp dụng thử nghiệm mô hình này. Vậy sau một thời gian, mô hình này đã cho thấy những ưu nhược nào và liệu có thể áp dụng lâu dài thay vì thử nghiệm?
Làm việc 4 ngày tại Bỉ tức là tổng số giờ làm trong tuần không đổi, thay vì làm việc 5 ngày mỗi ngày 7 tiếng rưỡi, thì làm 4 ngày mỗi ngày 9 tiếng rưỡi.
Sau một năm áp dụng, số lượng người lao động chuyển sang tuần làm việc 4 ngày không nhiều lắm, 0,5%, cứ 1.000 người thì có 5 người. Luật của Bỉ quy định người lao động được quyền đề xuất, nhưng chủ doanh nghiệp có quyền từ chối, và những người chuyển sang làm 4 ngày thì không được dùng những ngày còn lại trong tuần để làm thêm giờ trong cùng công ty ấy, làm thêm nơi khác thì được.
Sau một năm áp dụng thì đánh giá chung là, đây là một trong những cách tổ chức công việc, có cái hay cái dở riêng, thích hợp với một số người lao động nhưng không thể áp dụng rộng rãi.
Chế độ làm việc này không thực sự phù hợp với mọi đối tượng?
Trước hết phải nói rằng, có một số công việc không thể làm được theo cách này, những việc cần nhiều người phối hợp cùng lúc, hoặc những việc cần phải tiếp xúc với đối tác bên ngoài công ty.
1/4 số doanh nghiệp Bỉ cho biết, không thể áp dụng cách làm này, do tính chất công việc. Một số công việc đòi hỏi thể lực cũng không thể áp dụng, do người lao động cần thời gian nghỉ ngơi, ví dụ như lái xe tải đường dài, hoặc trong môi trường khói, bụi, ồn… làm việc 10 tiếng một ngày là quá nhiều. Một số người thấy làm nhiều giờ hơn trong 4 ngày rồi nghỉ 3 ngày giúp họ có thêm thời gian với gia đình, tránh được tắc đường trong giờ cao điểm, nhưng cũng có người thử nghiệm và cho biết sống lệch nhịp với xã hội cũng có những bất tiện.
Sa thải - sắc tối trong bức tranh việc làm 2023
Năm 2023 có nhiều diễn biến sôi động trên thị trường việc làm, thế nhưng đây cũng là năm chứng kiến làn sóng sa thải ở mọi lĩnh vực trên toàn cầu. Ảnh hưởng của COVID-19 đối với nền kinh tế trở nên rõ nét nên sau đại dịch, cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ chưa từng thấy của công nghệ AI. Nhiều công ty đã tiến hành những đợt sa thải quy mô lớn, chẳng khác gì những cơn bão.
Thị trường lao động toàn cầu đã trải qua năm 2023 đầy biến động và làn sóng sa thải từ cuối năm 2022 tiếp tục lan rộng ra nhiều ngành nghề. Theo Bloomberg, trong giai đoạn từ tháng 10/2022 đến tháng 7/2023, các doanh nghiệp lớn trên toàn thế giới đã sa thải trên 700 nghìn lao động, khoảng 8-10% lực lượng nhân sự. Xu hướng này sau đó dù có chậm lại nhưng vẫn tiếp tục mạnh mẽ trong những tháng cuối năm.
Ngành công nghệ sa thải nhiều nhất, chiếm khoảng 1/3 tổng số nhân sự bị cắt giảm, tiếp đó là các lĩnh vực hàng tiêu dùng không thiết yếu, tài chính, công nghiệp… Đây được coi là hệ quả từ việc các doanh nghiệp đã tuyển dụng quá mức trong thời kỳ đại dịch. Sự thay thế do công nghệ cũng là một yếu tố đáng chú ý. Theo Báo cáo từ ResumeBuilder, 37% doanh nghiệp sử dụng AI cho biết, đã bắt đầu cắt giảm nhân sự trong năm 2023 do công nghệ này đã thay thế việc làm của nhân viên.
Tình hình sa thải mùa lễ hội cuối năm tại Mỹ
Sa thải là một tin không hề vui với người lao động. Tuy nhiên, nếu tin sa thải đến vào dịp cuối năm khi năm hết, Tết đến, nỗi buồn ấy lại càng lớn thêm. Tại nền kinh tế lớn nhất thế giới - Mỹ, tình trạng sa thải cuối năm gần như đã trở thành hiện tượng.
Theo thống kê đến ngày 15 tháng 12, trong hai tháng cuối năm tiếp tục có tới chục công ty, tập đoàn lớn sa thải nhân viên. Gần nhất có hãng kiểm toán EY, cắt hàng chục vị trí bổ sung vào 3.000 nhân viên đã bị sa thải hồi tháng 4. Hãng ô tô GM, sa thải 900 nhân viên ở đơn vị xe tự lái. Hay hãng phát âm thanh trực tuyến Spotify dự kiến cắt 17% lực lượng lao động… Đây được cho là điều bất thường trong điều kiện kinh tế được cho là đang bình thường, thậm chí là tốt như hiện nay.
Các chuyên gia gọi đây là hiện tượng Vibecession, nghĩa là nhận thấy tình hình kinh doanh có thể suy giảm, dẫn tới hành động sa thải trước. Cuối năm rồi, ngoài lương, còn phải lo thưởng cho nhân viên. Vì thế, sa thải nhân viên dịp này đơn giản là để cân đối lại tình hình tài chính, làm đẹp bảng cân đối kế toán, bảo vệ lợi ích các cổ đông cũ và thu hút các nhà đầu tư mới.
Tuy nhiên, đây là việc làm sẽ khiến nhiều người lao động rơi vào tình cảnh mà ta hay nói là "không có Tết". Bởi gần như không công ty nào đi tuyển người vào thời điểm này cả. Hơn nữa, nó cũng để lại "tiếng xấu" về chính sách đãi ngộ, về tiềm năng của công ty trước người lao động và trước các đối tác.
Thất nghiệp vui vẻ - cách người trẻ đương đầu
Thất nghiệp là điều không ai muốn, thế nhưng với những lao động trẻ, họ đã chọn cách đối mặt không bi quan với vấn đề này. Đó chính là tinh thần thất nghiệp vui vẻ. Họ coi đây là khoảng thời gian để sạc pin, xốc lại tinh thần làm việc, học hỏi những kỹ năng mới, để khi trở thành đường đua lao động, họ sẽ trở thành một phiên bản giàu năng lượng và hoàn thiện hơn của chính mình.
Đổi mới công nghệ ảnh hưởng đến xu hướng việc làm 2024
Có thể thấy, bức tranh việc làm năm 2023 là sự pha trộn của rất nhiều mảng màu đa dạng. Vậy trong năm mới 2024, những xu hướng làm việc mới sẽ lèo lái thị trường lao động, và người lao động sẽ có những cơ hội cũng như thách thức nào?
Theo tạp chí Forbes, trong năm 2024, những đột phá về công nghệ sẽ là động lực lớn nhất thay đổi xu hướng làm việc. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh sẽ được sử dụng ngày càng phổ biến hơn, trong khi việc số hóa, dữ liệu hóa cũng sẽ được đẩy mạnh. Các công nghệ sẽ hỗ trợ, chứ không thay thế hoàn toàn con người. Tuy nhiên, những người không thể sử dụng công nghệ, sẽ đối mặt với nguy cơ bị thay thế. Báo cáo của ResumeBuilder cho thấy, 44% số doanh nghiệp sử dụng AI dự kiến sẽ có các đợt sa thải lớn vào năm 2024 do hiệu quả của công nghệ mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!