Hút khách du lịch - may mắn hay cực hình?
Người ta cho rằng du khách thường cư xử không hay vì đang ở một nơi khác, không phải cộng đồng của mình. Nhưng chính vì thế mà khi được quá nhiều du khách đổ đến, các điểm du lịch nổi tiếng phải đón nhận những tác động mang tính hai mặt: hưởng lợi và chịu đựng.
Những dòng khách du lịch tuôn chảy qua các công trình thời Trung cổ của thành phố Dubrovnik ở Croatia. Họ tới đây để thăm một địa điểm trong phim Trò chơi vương quyền. Họ mang theo cả niềm vui và nỗi buồn cho thành phố.
Ông Gordan Prislic - Thành phố Dubrovnik, Croatia nói: "Đến chim bồ câu từng có cả quảng trường để đậu, thì giờ cũng chả còn chỗ nữa. Cả thành phố là một tổ ong. Cứ thử tưởng tượng xem tự nhiên có 5-7 nghìn người đổ đến thành phố, đến đá lát đường cũng mòn. Tôi sợ là du lịch sẽ phá hủy thành cổ của chúng tôi".
Không thể phủ nhận khách du lịch mang lại lợi ích cho thành phố này. Các quán xá, cửa hàng lưu niệm, người dân địa phương cho thuê phòng đặt ra những mức giá cao ngất ngưởng.
Nói về hậu quả của quá tải du lịch thì thành phố Venice ở Italy là nơi được nhắc đến nhiều nhất, thậm chí mới đây thành phố này còn thoát trong gang tấc nguy cơ bị đưa vào danh sách Di sản thế giới bị đe dọa do biến đổi khí hậu và du lịch ồ ạt.
Chị Vanessa Di Bernardo - Phục vụ bàn, Thành phố Venice, Italy: "Thật sự là không thể ứng phó được với khách du lịch ở Venice. Tôi làm ở Venice tôi biết thành phố bị đối xử ra sao, có bao nhiêu người ở đây. Không thể tôn trọng thành phố được nếu có quá nhiều người, chủ yếu là khách du lịch không giữ gìn thành phố".
Các nước "tự vệ" trước tình trạng quá tải du lịch
Trước tình trạng quá tải du lịch, một số nước đã có giải pháp để vừa có thể phát triển du lịch, vừa đảm bảo cuộc sống lẫn sinh kế của người dân địa phương.
Hàng dài người xếp dọc theo con kênh của thành phố Venice, Italy, giăng biểu ngữ dài 300 mét, với những nội dung như: "Du lịch chỉ có thể là tài nguyên nếu không làm hỏng chất lượng sống".
Những người biểu tình cho rằng, biện pháp có vẻ hơi thiếu thân thiện này chỉ là hành động cực chẳng đã để phản đối tình trạng quá tải du lịch mà Venice phải đối mặt. Thành phố chỉ có khoảng 270 nghìn dân này thu hút 30 triệu du khách mỗi năm, nhưng khoảng 14 triệu du khách chỉ dành 1 ngày ở đây, không mang lại thu nhập cho doanh nghiệp địa phương trong khi vẫn gây ảnh hưởng tới cuộc sống người dân như xả rác bừa bãi và gây tắc đường. Trước tình trạng này, Venice sẽ thử nghiệm thu phí du khách 5 euro/ngày, tương đương 130 ngàn VNĐ từ năm sau.
Venice không phải địa phương duy nhất đối mặt với tình trạng quá tải du lịch và phải tìm giải pháp để đối phó với tình trạng này. Những bãi biển xinh đẹp, những địa điểm du lịch nổi tiếng tại Pháp đã sôi động trở lại trong mùa hè năm nay sau một thời gian im ắng vì đại dịch COVID-19. Bãi biển Etretat nổi tiếng - nơi chứng kiến sự bùng nổ du lịch nhờ loạt phim trinh thám nổi tiếng Lupin đón tới 10.000 khách du lịch mỗi ngày vào mùa cao điểm trong khi chỉ có 1.200 cư dân.
Bà Shaï Mallet - Đồng Chủ tịch Hiệp hội Étretat Demain, Pháp: "Chúng tôi đón hàng triệu du khách mỗi năm, trong đó có một lượng lớn du khách chỉ đến tham quan trong ngày và không ở lại qua đêm. Vì vậy, chúng tôi muốn thay đổi điều đó và thu hút mọi người đến vào mùa đông để lượng du khách được dàn trải ra, bởi vì hàng triệu lượt khách du lịch là điều tuyệt vời, rất tốt cho nền kinh tế, nhưng nó phải dàn trải ra trong năm".
Trong khi đó, ngành du lịch Nhật Bản lại có sáng kiến áp dụng thuyết cú hích để ứng phó với tình trạng quá tải du lịch. Cú hích là những nhân tố làm thay đổi hành vi của con người mà không cấm đoán họ. Ví dụ như, để hạn chế tình trạng du khách xả rác bừa bãi, giới chức du lịch dự định đặt các thùng rác in hình các nhân vật nổi tiếng để khuyến khích khách du lịch vứt rác đúng chỗ. Một ý tưởng khác là dùng thùng rác phát nhạc hoặc tặng phiếu giảm giá khi du khách bỏ rác vào thùng.
Bên cạnh đó là một loạt giải pháp như thay đổi giá vé phương tiện công cộng tùy theo thời điểm để khuyến khích du khách đi lại vào giờ thấp điểm, tăng cường quảng bá như những địa phương vắng khách du lịch để dàn đều du khách đến với Nhật Bản.
Dự báo du lịch toàn cầu
Trong khi nhiều địa phương vẫn đang loay hoay tìm giải pháp cho tình trạng quá tải du lịch, ngành du lịch toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục phục hồi.
Số lượng người đi du lịch nước ngoài trong tháng 5 năm nay tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Theo Hội đồng Du lịch Thế giới, dự kiến năm nay ngành du lịch sẽ đạt 95% mức trước đại dịch.
Mặc dù ngành du lịch được dự báo sẽ chiếm 11,6% nền kinh tế toàn cầu vào năm 2033, nhưng người ta cũng dự đoán rằng ngày càng có nhiều người quan tâm đến việc đi du lịch bền vững hơn. Trong một cuộc khảo sát năm 2022 của Booking.com, 64% người được hỏi cho biết, họ muốn tránh xa các địa điểm du lịch đông đúc do lo ngại tình trạng tắc nghẽn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!