Trong trận chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2024, có một nhân vật khiến nhiều khán giả tại trường quay S14 của Đài THVN rất chú ý. Đó là một nữ quay phim, với ngoại hình có phần nhỏ bé so với chiếc máy quay cỡ lớn. Cô đảm nhận vị trí ghi lại những hình ảnh của hai MC Ngọc Huy và Khánh Vy trong cầu truyền hình trực tiếp. Nhà báo - đạo diễn - quay phim Nguyễn Mai Hiên (Ban Sản xuất các chương trình giải trí) chính là một trong số ít nữ quay phim công tác tại Đài THVN.

Quay phim là những người đứng sau ống kính, đem đến cho khán giả bức tranh chân thực của đời sống xã hội. Nghề của họ là kể chuyện bằng hình ảnh, do đó họ thường rất kiệm lời, nhất lại là nói về mình. Nữ nhà báo - quay phim Mai Hiên cũng không phải ngoại lệ. Cô dành phần lớn những chia sẻ của mình để nói về những điều thú vị từ công việc, về niềm đam mê tạo ra những khuôn hình đẹp thay vì chia sẻ về những khó khăn hay áp lực từ công việc này.

Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Đạo diễn ở trường Đại học, tôi đăng ký thi tuyển làm việc tại Đài THVN với đúng chuyên ngành này. Năm 2008, tôi chính thức làm việc ở Ban Sản xuất các chương trình Giải trí, Đài THVN với vị trí đạo diễn hình ảnh. Tuy nhiên, trong suốt hơn 10 năm đầu quá trình công tác, tôi lại làm việc ở vai trò biên tập viên, tổ chức sản xuất. Khoảng 7 năm gần đây, tôi mới trở về với vị trí đạo diễn hình ảnh, quay phim.

Khi mới công tác tại Đài THVN, vai trò đầu tiên tôi đảm nhận là biên tập và tổ chức sản xuất chương trình truyền hình. Tôi tham gia chương trình Chúng tôi là chiến sĩ từ những năm đầu tiên. Và với chương trình này, công việc của tôi là điều phối sản xuất, soát lịch phát sóng và biên tập viên nội dung.

Với những năm tháng gắn bó ở Phòng trò chơi truyền hình 1, Ban Sản xuất các chương trình giải trí (VTV3), tôi rất vinh dự và may mắn được thực hiện chương trình Chúng tôi là chiến sĩ, một trong những chương trình đinh của VTV3. Nhờ chương trình này, tôi đã có cơ hội đến làm việc tại hàng trăm đơn vị bộ đội. Hơn 10 năm, tôi gắn bó nhiều với cuộc sống của người lính, tới từng đơn vị bộ đội, sinh hoạt cùng với các cán bộ chiến sĩ quân đội. Tôi đã học hỏi được nhiều điều từ chính quân đội, từ công tác tổ chức cũng như là cách làm việc, giao tiếp… Tôi có thêm được nhiều kỹ năng trong công việc của mình. Từ những điều nhỏ như vậy, tôi lại càng yêu thích công việc làm truyền hình hơn.

Ngoài ra, với các gameshow của VTV3 qua các thời kì như: Chương trình 25 năm thành lập kênh VTV3, VTV Awards, Đón Tết cùng VTV, Có hẹn cùng thanh xuân, Điều ước Thứ 7, Giai điệu Việt Nam - Gieo con chữ ước mơ, Hãy chọn giá đúng, Đối mặt, 12 con giáp, Liên hoan Truyền hình toàn quốc, Chúng tôi là chiến sĩ, Cafe sáng, Hãy chọn giá đúng, Ô cửa bí mật, Cuộc sống tươi đẹp…, tôi đều có cơ hội được cọ xát nên mang đến cho mình những kinh nghiệm nhất định. Công việc biên tập, tổ chức sản xuất, viết kịch bản nội dung đều có thêm nhiều kỹ năng. Tuy nhiên, nếu nói chương trình ấn tượng nhất với bản thân trong hơn 10 năm ấy thì chính là Chúng tôi là chiến sĩ. Từ chương trình, tôi giống như một cô bộ đội, một người lính. Khoảng 7 năm gần đây, tôi mới trở lại với công việc quay phim, đạo diễn hình ảnh đúng với chuyên ngành đã học tại đại học.

Nhà báo - đạo diễn Mai Hiên (ngoài cùng bên phải) ở hậu trường Chúng tôi là chiến sĩ.

Từ những năm đầu tiên khi bước chân vào trường Đại học, tôi đã thích công việc về hình ảnh, tạo ra những hình ảnh đẹp cho người đối diện, những người xung quanh và tạo nên những bối cảnh cần ko gian bắt mắt, hấp dẫn để lên hình. Khi đăng ký học đại học, tôi vốn gửi hồ sơ thi khoa quay phim nhưng thầy giáo có khuyên tôi với vóc dáng bé nhỏ, tính cách quyết đoán và có đôi mắt quan sát tổng thể con nên chuyển sang học Đạo diễn. Thầy nói - Con không đủ sức để bê máy quay của truyền hình đâu. Vì là nữ nên có khi cân nặng máy quay còn hơn cân nặng người con thì làm sao có thể bê máy được. Vì thế, với chia sẻ của thầy giáo thì tôi đã chuyển từ quay phim sang học đạo diễn.

Nhưng tôi vẫn mê việc tìm tòi những khuôn hình đẹp, những bố cục màu sắc kết hợp bắt mắt. Hơn nữa, với những người mình từng tiếp xúc, những sự kiện diễn ra, tôi mong vẻ đẹp của từng người, từng bối cảnh đều có thể được lưu lại tốt nhất nên tôi quyết định chuyển từ làm nội dung sang hình ảnh.

Ngoài ra hiện nay tôi vẫn đam mê nghiên cứu ra các fomat, ý tưởng về chương trình chính luận, gameshow giải trí, phát triển thương hiệu... và đồng hành nhiều chương trình lớn nhỏ về đạo diễn hình ảnh và đạo diễn nội dung.

Đặc thù của VTV3 là ghi hình gameshow tại trường quay là chính. Tôi được giao nhiệm vụ đảm nhận máy quay trong trường quay nên việc di chuyển máy cũng giới hạn trong trường quay. Thường với các chương trình hiện tại tôi đang tham gia, tôi sẽ đứng tác nghiệp với một chiếc máy quay lớn, khá nặng nhưng sẽ được hỗ trợ bởi hệ thống bánh xe đẩy. Do vậy, việc điều khiển chiếc máy ấy cũng rất thú vị. Hơn nữa, những kinh nghiệm có được từ vai trò khác như đạo diễn, biên tập viên, tổ chức sản xuất đã giúp tôi rất nhiều.

Đối với người quay phim, khuôn hình rất quan trọng. Người quay phim không bao giờ được rời chiếc máy quay của mình, vì chỉ một phút lơ là thì có thể bị bỏ qua mất một khoảnh khắc quan trọng nào đó. Dù ghi hình trong trường quay hay tác nghiệp ở sự kiện bên ngoài, việc người quay phim bắt được những khoảnh khắc tức thời là rất quan trọng.

Với kinh nghiệm đã từng làm nội dung trong nhiều chương trình lớn nhỏ, nên về mặt hình ảnh, tôi biết một biên tập viên sẽ cần những hình ảnh gì để phù hợp cho tác phẩm. Việc hiểu và nắm bắt nhanh nhạy những hình ảnh mà biên tập viên cần, điều chỉnh máy quay phù hợp, bắt đúng được thời khắc cần cũng là một lợi thế.

Tôi nghĩ đó là đạo diễn hình chương trình trực tiếp Cà phê sáng. Trong suốt quá trình chương trình lên sóng, nó đòi hỏi người đạo diễn hình phải tập trung tuyệt đối, trọng trách đè lên vai rất lớn. Bởi tôi đang đại diện cho rất nhiều con người đang âm thầm làm việc phía sau hậu trường. Họ là ekip sản xuất chương trình về nội dung giao phó cho người đạo diễn truyền tải tới khán giả về mặt hình ảnh, và nhiệm vụ của tôi là đem tới cho khán giả những khoảnh khắc đắt giá nhất.

Trong 45 phút mỗi chương trình ấy, cơ hội để mình được làm lại là không có nên chỉ cần 1 giây làm sai thì có thể làm ảnh hưởng tới rất nhiều con người. Tôi cũng cảm thấy may mắn vì được đảm nhận trọng trách đó.

Tôi thấy tất cả vai trò: Biên tập, Tổ chức sản xuất, Đạo diễn, Quay phim đều rất thú vị, nó cùng bổ trợ cho nhau, giúp tôi hoàn thành tốt công việc của mình tại VTV. Vì những vai trò này có liên quan đến nhau nên khi làm việc, nó giúp tôi bớt phần áp lực, không bị căng thẳng. Điều sợ nhất là khi làm gì đó mà mình không nắm được là người ta cần gì, vì khi ấy là mình bị động. Và dù ở vị trí nào, tôi cũng luôn cố gắng làm tốt nhất công việc của mình.

Đó chính là thể lực. Một máy quay khá nặng, mỗi lần phải nhấc máy để điều chỉnh thì cũng khá loay hoay để vừa giữ máy cân bằng, vừa chỉnh thông số đồng thời. Có lúc tôi cũng phải nhờ anh em đồng nghiệp hỗ trợ.

Khả năng quan sát bối cảnh quay của chương trình rất quan trọng. Và đương nhiên, là quay phim thì phải tinh mắt xử lý tất cả các tình huống nhanh nhạy về hình ảnh, đặc biệt với các chương trình tường thuật trực tiếp hoặc ghi hình trong trường quay thì luôn phải chủ động hỗ trợ những tình huống cấp thiết khi đạo diễn cần về việc bắt khoảnh khắc cảm xúc của diễn biến truyền hình khi sự kiện đang diễn ra.

Có chứ! Hiện tại, tôi được giao với vai trò quay phim cho nhiều chương trình gameshow của VTV3 như Đường lên đỉnh Olympia, Khách sạn 5 sao, Vua tiếng Việt, Vui khỏe có ích, Ai là triệu phú hay Hãy yêu nhau đi, Cassette hoài niệm… Tôi đã được tiếp xúc với rất nhiều chương trình khác nhau. Nếu trước đây làm nội dung thì chỉ làm một vài chương trình thôi thì giờ tôi được may mắn đồng hành với nhiều chương trình khi là quay phim. Nội dung và nhân vật của mỗi chương trình lại khác nhau.

Điều thú vị nhất ở đây là những kinh nghiệm làm việc đa dạng lại hỗ trợ tôi trong công tác giảng dạy, truyền lửa nghề cho các bạn trẻ. Hiện tại, tôi được mời giảng dạy tại trường Cao đẳng Truyền hình, trực thuộc Đài THVN với bộ môn Truyền thông, Truyền hình và Xử lý khủng hoảng truyền thông và tham gia giảng dạy Khoá học Nghiệp vụ Quản lí Báo chí truyền thông, truyền hình và Phát triển Thương hiệu Doanh nghiệp.

Như đã chia sẻ, tôi yêu thích công việc tìm kiếm những khuôn hình đẹp. Chính vì thế, niềm yêu thích với công việc này sẽ không bao giờ hết.

Đặc thù công việc quay phim của VTV3 là ghi hình theo đợt nên công việc cũng bận rộn theo tiến độ đó. Guồng quay công việc ấy không quá áp lực với tôi. Có những hôm đi làm rất sớm và về rất muộn khi chương trình ghi hình kéo dài, nhưng cũng có khoảng thời gian giãn ra để nghỉ ngơi tái tạo năng lượng và dành chút thời gian tham gia đóng góp được cùng nhiều hoạt động ý nghĩa của công đoàn đơn vị và Đài Truyền hình Việt Nam.

Tôi nghĩ mình sẽ còn có duyên gắn bó với vai trò quay phim, đạo diễn, mang đến các hình ảnh đẹp trong các chương trình truyền hình rất nhiều năm nữa, bởi nó mang đến cho tôi rất nhiều sự thú vị trong nghề. Song song với đó, tôi cũng luôn nỗ lực để bản thân có thể cống hiến và đồng hành được nhiều hơn nữa tại VTV.

Với tôi, sống ý nghĩa là cống hiến, làm việc với chữ Tâm để lan tỏa những giá trị tích cực là điều tôi đã, đang và sẽ làm... Khi biết trao đi nụ cười, bạn sẽ nhận lại hạnh phúc!

Cảm ơn những chia sẻ của chị!

20/10/2024

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!