Một trong những văn kiện đáng chú ý dự kiến được các Bộ trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 là dự thảo khung về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC). Nếu được thông qua, đây sẽ là bước tiến đáng kể trong tiến trình xây dựng một văn kiện có tính ràng buộc pháp lý giữa ASEAN và Trung Quốc liên quan đến tranh chấp Biển Đông.
Dự thảo khung COC là thỏa thuận đạt được tại cuộc họp các Quan chức cao cấp ASEAN - Trung Quốc về triển khai Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) lần thứ 14 tại Quý Dương, Trung Quốc tháng 5 vừa qua.
Cuộc họp được tiến hành dưới sự chủ trì của ông Chee Wee Kiong, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Singapore - nước đang giữ vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Trung Quốc và bên phía Trung Quốc là Thứ trưởng Ngoại giao Lưu Chấn Dân.
Các nước khẳng định tiếp tục tăng cường đối thoại và tham vấn để thúc đẩy tiến trình DOC/COC nhằm duy trì đối thoại, hợp tác vì hoà bình, ổn định trong khu vực nói chung và Biển Đông nói riêng.
Ý tưởng về một văn kiện mang tính ràng buộc pháp lý về giải quyết tranh chấp ở Biển Đông đã được đề cập lần đầu tiên tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Jakarta năm 1996. Năm 1997, ASEAN chuyển đề xuất này cho phía Trung Quốc. Năm 2002, hai bên ký Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đây được coi là bước khởi đầu cho việc xây dựng COC.
Tuy nhiên, phải đến tháng 7 năm 2011, tại Bali, Indonesia, ASEAN và Trung Quốc mới đạt được Bản Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC. Tiến trình đàm phán COC đến năm 2013 mới được bắt đầu và tiến độ diễn ra sau đó cũng rất chậm chạp.
Bản dự thảo khung COC đạt được tháng 5 vừa qua là một bước tiến tiếp theo trong tiến trình xây dựng COC. Chỉ khi nào bộ khung của COC được thông qua, lúc đó đàm phán về việc thiết lập Bộ Quy tắc ứng xử thực thụ, mang tính chất ràng buộc về mặt pháp lý, mới bắt đầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!