Với sự đốc thúc riết ráo của Chính phủ, năm 2018, các Bộ ngành đã thi nhau cắt giảm và cam kết cắt giảm các điều kiện kinh doanh. Tuy nhiên, sang những tháng đầu năm 2019, đã không thấy có thêm điều kiện kinh doanh nào được cắt giảm.
Chính phủ rất quyết liệt, nhưng ở dưới nhiều Bộ ngành vẫn thấy nhiều báo cáo mang nặng tính phô trương, tô vẽ thành tích. Trong khi các doanh nghiệp lại cảm thấy việc cắt giảm chẳng được bao nhiêu. Thậm chí, nhiều điều kiện kinh doanh được nhập lại thành một và được biến tướng dưới tên gọi khác, đã đẻ thêm nhiều thủ tục mới với những quy định còn nhiêu khê hơn trước rất nhiều.
Năm 2014, Bộ GTVT ban hành Nghị định 86 với quy định mới là phương tiện vận tải phải gắn phù hiệu trên kính xe. Các doanh nghiệp vận tải khi đó cho rằng, thủ tục này không chỉ phát sinh them các thủ tục hành chính mới mà còn gây mất mỹ quan cho các phương tiện vận tải nên kiến nghị hủy bỏ. Hơn 2 năm đã trôi qua, sau nhiều cuộc hội thảo lấy ý kiến đóng góp nhưng các doanh nghiệp vận tải đã thất vọng khi Dự thảo sửa đổi Nghị định vẫn không hề thay đổi.
Ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội cho hay: "Các thủ tục rất rườm rà làm các doanh nghiệp mất nhiều thời gian, tiền bạc và còn có các tiêu cực kèm theo. Tôi thấy suốt 7 năm qua thủ tục hành chính của ngành GTVT không được giảm bớt".
Năm 2018, khi có sự chỉ đạo liên tục của Chính phủ, các Bộ, ngành đều nhất loạt bàn hành các Nghị định sửa đổi và cắt giảm điều kiện kinh doanh đúng thời hạn. Nhưng theo Viện Quản lý kinh tế Trung ương, dù Chính phủ đã có chỉ đạo nhưng đến nay chưa thấy có động thái tích cực nào của các Bộ, ngành về đánh giá lại việc thực thi của các cấp thực hiện.
Bà Nguyễn Minh Thảo - Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương cho biết: "Chỉ có 30% điều kiện kinh doanh là được cắt giảm đơn giản hóa thực sự. Còn rất nhiều điều kiện kinh doanh đang gây khó cho doanh nghiệp. Ví dụ trong năm 2018 Bộ Công Thương có Nghị định 87 sửa Nghị định 19 về kinh doanh khí nhưng mới thực hiện được 1 năm nhiều doanh nghiệp đã phản ánh là còn vô cùng nhiều rào cản kinh doanh".
Một trong những yếu tố chính khiến việc cắt giảm điều kiện kinh doanh mang tính hình thức là chính những cơ quan cấp phép lại chủ trì việc cắt giảm hay đề xuất cắt giảm. Do vậy, các cơ quan này thường không có động lực cắt giảm điều kiện kinh doanh một cách mạnh mẽ.
Đối tượng chính được hưởng lợi từ việc cắt giảm điều kiện kinh doanh chính là các doanh nghiệp. Tuy nhiên, hầu hết đề xuất của các doanh nghiệp lại không được ghi nhận. Các văn bản cắt giảm được ban hành vẫn mang nặng ý chí chủ quan của cơ quan quản lý Nhà nước. Vì vậy, rất cần có cơ chế giám sát việc các Bộ ngành tiếp thu ý kiến đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp, của các cơ quan độc lập, các Viện nghiên cứu và cả các chuyên gia.
Cho đến nay vẫn chưa có chế tài nào xử lý việc ban hành một văn bản không tốt, vì vậy các Bộ, ngành vẫn tiếp tục chậm trễ và chưa thực sự cải cách triệt để. Đây là những rào cản vô hình và nếu nó không được gỡ bỏ sẽ ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh cũng như sự phát triển của các doanh nghiệp.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!