Giữa Anh và EU có những lợi ích khó có thể từ bỏ. Các chuyên gia nhận định, nếu Anh và EU "chia tay", đó cũng là một cuộc chia tay khó khăn và tốn kém. Các lựa chọn của Anh có thể là:
Kịch bản 1: Giống Na Uy
- Trả 263 triệu Bảng Anh/năm để là thành viên của khu vực kinh tế châu Âu (EEA).
- Có đại diện trong các cơ quan của EU nhưng không có quyền bỏ phiếu.
- Không bị ràng buộc bởi luật của EU trong một số lĩnh vực.
- Phải tuân thủ luật pháp liên quan đến thị trường nội khối.
Kịch bản 2: Giống Thuỵ Sĩ
- Có hơn 100 các thỏa thuận riêng rẽ với EU.
- Phải tuân theo luật chung của EU trong các lĩnh vực được tham gia.
- Phải đóng góp vào ngân sách của EU nhưng không có quyền biểu quyết.
Kịch bản 3: Là một thành viên trong Liên minh thuế quan
- Giống Thổ Nhĩ Kỳ, tham gia liên minh thuế quan với EU.
- Có thể tham gia thị trường tự do với lĩnh vực hàng hóa nhưng với dịch vụ tài chính thì không.
- Không phải tuân theo luật lao động và xã hội chung của EU.
- Không có quyền ảnh hưởng tới luật pháp EU.
Kịch bản 4: Tham gia các thỏa thuận thương mại tư do
- Giống Iceland, tham gia đàm phán một hiệp định thương mại với EU.
- Không được bỏ phiếu trong một số cơ quan của EU.
- Vẫn có thể là một phần trong khối du lịch miễn thị thực Schengen.
Kịch bản 5: Cắt đứt quan hệ rõ ràng
- Phải đàm phán các hiệp định thương mại qua Tổ chức thương mại thế giới (WTO).
- Bắt đầu từ vạch xuất phát và có thể phải chịu thuế quan nặng hơn.
Đó là các viễn cảnh có thể xảy ra nếu Anh "chia tay" EU. Nhưng, khi một mối quan hệ trở nên rạn nứt, luôn xuất hiện những trung gian hòa giải. Từ những lời khuyên nhẹ nhàng cho đến cảnh cáo mạnh mẽ, nhiều lãnh đạo thế giới đã tham gia công tác hàn gắn "cuộc hôn nhân" này. Không những thế, nhiều người dân châu Âu cũng đang tích cực tham gia hòa giải. Họ thậm chí còn thành lập hẳn một chiến dịch mang tên “Hug a Brit”, tạm dịch là hãy ôm một người Anh để níu giữ những người láng giềng của mình.
Một khảo sát của hãng nghiên cứu Pew gần đây cho thấy, không chỉ người dân Anh mà cả nhiều nước châu Âu đang giảm sự yêu mến với EU. Trong đó, tỷ lệ người dân Pháp và Hy Lạp không ủng hộ Liên minh này thậm chí còn nhiều hơn Anh, lên tới hơn 60%. Nếu ví quan hệ giữa Anh và EU là một cuộc hôn nhân không hạnh phúc thì cuộc trưng cầu dân ý sắp tới có lẽ cũng là lời nhắc nhở các nước thành viên EU xem lại các mối quan hệ của chính mình. Quan trọng hơn còn là bắt đầu những thay đổi để gìn giữ và phát triển.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trênTV Online!