Trước Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, đối với những nội dung cần thiết phải sửa đổi các quy định của pháp luật, Thanh tra Chính phủ sẽ tham mưu các cấp có thẩm quyền để sớm sửa đổi, bổ sung cho hoàn thiện. Ví dụ, tại Điều 20 Nghị định 75, quy định về xem xét lại việc giải quyết khiếu nại, tố cáo có vi phạm.
Tổng Thanh tra Chính phủ nêu: "Như các vị đại biểu Quốc hội biết, điều này quy định cho phép Thủ tướng Chính phủ đề nghị các cấp có thẩm quyền giải quyết lại hoặc đề nghị Thanh tra Chính phủ, Bộ trưởng xem xét việc giải quyết lại nếu phát hiện thấy có vi phạm pháp luật hoặc có tình tiết mới làm thay đổi nội dung vụ việc. Tuy nhiên, nội dung này cũng không được quy định trong Luật Khiếu nại. Đối với Luật Khiếu nại chỉ có hai điều là Điều 14 và Điều 15 giao thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần một và lần hai. Do đó, việc này trong luật không hướng dẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có đề nghị Chính phủ xem xét để nghiên cứu sửa đổi điều này của Nghị định 75.
Trên tinh thần đó, với trách nhiệm là cơ quan tham mưu, Thanh tra Chính phủ cũng đã có một báo cáo trên cơ sở pháp lý, trên cơ sở chính trị cũng như thực tiễn. Đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép xem xét lại bởi vì đây là một thực tế, sau khi giải quyết khiếu nại lần 1, lần 2 thì công dân cũng không muốn khiếu kiện ra tòa hành chính mà tiếp tục đeo bám. Nếu như đối với những vụ việc có vi phạm pháp luật mà không giải quyết lại thì tình hình có thể là khiếu kiện đông người, diễn biến phức tạp hơn. Thanh tra Chính phủ đã có kiến nghị rất mong Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét nếu được thì chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện theo điều này".
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái báo cáo giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Quochoi.vn
"Đối với những nội dung vụ việc thuộc thẩm quyền xử lý, giải quyết của Thanh tra Chính phủ, chúng tôi sẽ triển khai ngay để công tác tiếp công dân giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt hiệu quả hơn.
Ví dụ số liệu trong báo cáo hay báo cáo tổng hợp vừa rồi trình Quốc hội về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2018, với trách nhiệm của mình, chúng tôi sẽ đôn đốc, phối hợp với các cấp chính quyền địa phương cũng như các bộ, ngành để chuẩn hóa số liệu", Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái nói.
Đối với việc triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về giải quyết khiếu nại, tố cáo đã triển khai và hiện nay đã vận hành. Tuy nhiên, hướng dẫn bắt buộc đối với một số tổ chức, cơ quan, đơn vị ở địa phương và bộ, ngành chưa có ràng buộc, do đó số liệu chưa được vận hành.
"Chúng tôi sẽ cố gắng triển khai để cơ sở dữ liệu này phát huy được hiệu quả, góp phần giải quyết những vấn đề xử lý đơn thư khiếu nại lòng vòng như các vị đại biểu Quốc hội đã có ý kiến. Coi như giải quyết xong, hết thẩm quyền mà gửi lên Trung ương thì chúng ta chuyển lại, làm cho tình hình giải quyết khiếu nại phức tạp hơn. Hay là những đề nghị về thanh tra việc thực hiện chấp hành pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, chúng tôi cũng sẽ tiến hành ngay, gắn với kế hoạch thanh tra trong năm 2019", Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái khẳng định.
Đối với những nội dung, vụ việc thuộc thẩm quyền của các bộ, ngành, địa phương ở cơ sở, Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm đôn đốc, hướng dẫn, giải quyết theo thẩm quyền. Đặc biệt là những vấn đề về chấp hành các quy định của Luật Tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo như là tiếp công dân định kỳ, tiếp công dân đột xuất ở cơ sở.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho hay: "Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã có ý kiến và vừa rồi đại biểu Nguyễn Hồng Vân phát biểu cũng đã có ý kiến, hay là đôn đốc, xử lý đơn thư theo đúng thẩm quyền. Vấn đề này trong báo cáo của Ủy ban Pháp luật cũng đã có ý kiến. Đối với những vụ việc này, chúng tôi sẽ cố gắng đôn đốc thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình để thực hiện tốt những yêu cầu, những đề nghị của đại biểu Quốc hội.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hồng Vân, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên phát biểu tại phiên thảo luận sáng 14/11. Ảnh: Quochoi.vn
Đối với những vụ việc giải quyết đông người, phức tạp, bức xúc, xã hội quan tâm, đây là một việc rất khó, việc này đòi hỏi cả hệ thống vào cuộc. Đặc biệt, Thanh tra vừa rồi đã tổ chức một hội nghị đối với một số ngành và 27 tỉnh thành để bàn về những giải pháp giải quyết. Tuy nhiên, do pháp lý tại Điều 20 của Nghị định 75 vẫn còn vướng. Do đó, chúng tôi cũng đã chuẩn bị kế hoạch giải quyết và xử lý những vụ việc này nhưng phải chờ ý kiến chính thức chúng tôi mới trình Chính phủ. Trong đó, có phân loại, vấn đề nào của Trung ương xem xét, đôn đốc, giải quyết, vấn đề nào của địa phương trực tiếp giải quyết, để làm sao chúng ta giải quyết tốt những vụ việc này để góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội cũng như tạo dựng lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước".
"Đối với những nội dung khác, rất nhiều nội dung đại biểu Quốc hội cũng đã có ý kiến, Thanh tra Chính phủ sẽ nghiên cứu một cách kỹ lưỡng và tiếp thu để hoàn thiện báo cáo làm sao thật sự có chất lượng để đáp ứng được yêu cầu của đại biểu Quốc hội", Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái nhấn mạnh.
Tổng đơn và vụ việc khiếu nại, tố cáo tăng nhưng số lượt đoàn đông người không tăng so với 2017
Trước đó, trình bày Báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2018, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái nêu rõ: Năm 2018, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân tăng về số lượng đơn thư, số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước so với năm 2017. Cụ thể, tổng số đơn khiếu nại, tố cáo tăng 11,8%; tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo tăng 4,7% nhưng số lượt đoàn đông người không tăng so với năm 2017.
Nhìn chung, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân từ cuối năm 2017 đến nay còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai, trong đó có những vụ việc đã được nhiều cơ quan giải quyết nhưng công dân không đồng ý, tiếp tục khiếu nại với thái độ bức xúc. Đáng chú ý, một số thế lực đã lợi dụng tình hình khiếu nại, tố cáo để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân.
Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho rằng, đó là do công tác quản lý nhà nước và việc thực thi pháp luật của cán bộ, công chức có thiếu sót, vi phạm. Trong lĩnh vực đất đai, công tác quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch và lập kế hoạch sử dụng đất còn nhiều hạn chế, yếu kém. Việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không đúng trình tự, thủ tục, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thực hiện.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái trình bày Báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2018. Ảnh: Quochoi.vn
"Còn tình trạng lạm dụng quy định nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng; phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất chưa thỏa đáng, thiếu công khai, minh bạch, công bằng…", Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái chỉ rõ.
Bên cạnh đó, thủ trưởng cơ quan hành chính ở một số nơi chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ý thức chấp hành pháp luật và hiểu biết pháp luật của một bộ phận người khiếu nại, tố cáo còn hạn chế, nhiều trường hợp có những yêu cầu vượt quá quy định của pháp luật, có vụ việc mặc dù đã được giải quyết có lý, có tình nhưng người khiếu nại vẫn cố tình khiếu kiện kéo dài…
Về kết quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Báo cáo của Chính phủ nêu rõ: Các cơ quan hành chính nhà nước đã giải quyết 27.580 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt 83,7%. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân 213,2 tỷ đồng, 97,2 ha đất; khôi phục, đảm bảo quyền lợi cho 1.800 tập thể, cá nhân; kiến nghị xử lý vi phạm 462 người, chuyển cơ quan điều tra 9 vụ.
Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương cũng tiến hành trên 1.300 cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo tại 2.200 cơ quan, tổ chức, đơn vị; phát hiện 533 đơn vị có vi phạm, kiến nghị kiểm điểm rút kinh nghiệm 470 tổ chức và nhiều cá nhân, xử lý kỷ luật 14 cá nhân. Kết quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự ổn định chính trị - xã hội, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, theo Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Cụ thể, việc tiếp dân định kỳ tại một số nơi còn chưa đảm bảo đúng quy định của Luật Tiếp công dân; giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền tại một số địa phương còn chậm, chưa đúng trình tự, thủ tục, chính sách pháp luật và chưa phù hợp với thực tiễn.
Đáng chú ý, vẫn còn tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, thiếu quyết tâm trong việc tiếp công dân, đối thoại với dân, xem xét, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là các vụ việc có tính chất phức tạp. Ngoài ra, tỷ lệ giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền tuy đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn đạt thấp hơn so với mục tiêu đề ra. Một số địa phương chưa quyết liệt trong giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!