Các nền tảng mạng xã hội bùng nổ, trở thành mảnh đất thuận lợi cho nhiều cá nhân muốn trở nên nổi tiếng một cách khá dễ dàng. Không giống như những người tạo nên danh tiếng bởi tài năng văn hóa nghệ thuật, vận động viên, nhà kinh doanh giỏi, khái niệm "người nổi tiếng" giờ được mở rộng tới những cá nhân có số lượng người theo dõi lớn trên mạng xã hội từ việc tạo ra nội dung trực tuyến ở khắp các lĩnh vực ẩm thực, làm đẹp, hoặc phim ảnh, trò chơi, cho tới phong cách sống. Có người làm được nội dung tốt, có ích cho cộng đồng. Nhưng ngược lại, không ít cá nhân bất chấp mọi con đường như khoe thân, tự làm trò nguy hiểm, thậm chí thách thức cả luật pháp... miễn là được nổi tiếng.
"Trước kia, chúng ta thấy rằng những người nổi tiếng bằng đóng góp của mình, bằng năng lượng tích cực và được xã hội nói chung thừa nhận, nhưng bối cảnh hôm nay, những phát ngôn gây sốc hay những hành động phản cảm nhưng nhận được sự quan tâm nhiều đã khiến cho nhiều người trở nên nổi tiếng. Giới trẻ tiếp xúc với những điều tiêu cực thì ảnh hưởng rất nhiều đến nhân cách, đối với sự trưởng thành và tương lai của chính họ", PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội chia sẻ.
Cụm từ "người nổi tiếng" đã bị đánh tráo khái niệm. Tai tiếng không thể là con đường dẫn đến sự nổi tiếng thực chất. Nhận thức sai lệch ấy đã dẫn đến những hành vi sai lệch được một bộ phận người có ảnh hưởng trên mạng xã hội thực hiện lặp đi lặp lại trong một khoảng thời gian dài, cổ súy cho lối sống dễ dãi, lười biếng, thách thức mọi ranh giới văn hóa và pháp luật. Đã đến lúc sự nhập nhằng cần phải được phân định rõ, để không còn tình trạng những người tự nhận mình nổi tiếng có thể hồn nhiên phát ngôn hay hành động ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, xã hội. Đến khi đối diện với trách nhiệm hình sự, họ cũng lại hồn nhiên "không hình dung được mình vi phạm".
Những người đủ 18 tuổi trở lên là những người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm với các hành vi do mình thực hiện. Không thể có những câu trả lời ngô nghê kiểu "không hình dung được hành động này là phạm pháp", nhất lại là những người có sức ảnh hưởng trong cộng đồng. Nhưng có vẻ, sự ngô nghê này đang tồn tại không hề ít, đặc biệt đối với các hành vi trên mạng xã hội.
Từ việc phát ngôn, đưa tin sai sự thật đến quảng cáo tiền ảo, bói toán, mê tín, quảng cáo không đúng sự thật, thậm chí kinh doanh, mua bán hàng nhái, hàng giả… đó là những hành vi ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, thậm chí vi phạm pháp luật mà lâu nay, nhiều người được coi là nổi tiếng vẫn hiển nhiên thực hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Nhiều hành vi phản cảm như khoe thân, khoe của, thách đấu những thử thách nguy hiểm... diễn ra một cách hồn nhiên, để kiếm tiền, kiếm sự nổi tiếng bằng mọi giá.
Mặc dù Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật đã được ban hành nhưng có vẻ chưa đủ hiệu quả vì không có chế tài xử lý mạnh mẽ. Mức phạt với mỗi hành vi vi phạm liên quan đến đưa tin sai sự thật còn quá nhẹ, chỉ từ 5 - 10 triệu đồng; mức phạt vi phạm về quảng cáo chỉ đến 80 triệu đồng. Cần có những biện pháp mạnh tay hơn để ngăn chặn các vi phạm này, không chỉ từng bước làm lành mạnh không gian mạng mà còn hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội, nhất là giới trẻ.
"Bộ Thông tin và Truyền thông kết hợp giữa xây và chống, không chỉ nghiêng về việc xử lý không. Về xử lý, chúng tôi đầu tiên là hoàn thiện thể chế, bổ sung thêm các quy định mới. Thứ 2 là phối hợp với bên lực lượng công an để xử lý nghiêm những hành vi vi phạm. Chúng tôi cũng hợp tác chặt chẽ với các nền tảng mạng xã hội để chặn, khóa những tài khoản vi phạm. Và những người nổi tiếng càng phải tuân thủ pháp luật và làm gương vì họ có những tác động lớn đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ", ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh - Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết.
Mạng xã hội cung cấp một lượng khán giả khổng lồ, khi lượt thích và chia sẻ càng nhiều, trách nhiệm của mỗi phát ngôn, mỗi hành động của những người có sức ảnh hưởng lại càng cần phải được ý thức giữ gìn. Công chúng ngày càng đòi hỏi người nổi tiếng, người có ảnh hưởng xã hội phát ngôn phải chuẩn mực, suy nghĩ, hành động chín chắn và những thông tin đưa ra phải là những thông tin tích cực, có văn hóa và thượng tôn pháp luật. Đó là trách nhiệm, là bổn phận đi kèm với sự nổi tiếng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!