Buổi tư vấn trực tuyến về HPV ở giới trẻ diễn ra tối ngày 12/1.
Tối 12/1/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC và Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phối hợp cùng Đài truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức Chương trình Tư vấn trực tuyến với chủ đề "Những điều cần biết về vaccine phòng HPV ở giới trẻ & vì sao cần tiêm sớm?". Chương trình thu hút hàng ngàn lượt xem và hàng trăm câu hỏi từ khán giả cả nước gửi về.
Các thắc mắc về phòng bệnh và điều trị các bệnh ung thư nguy hiểm do HPV, lý do trẻ cần được chủng ngừa sớm… đã được các chuyên gia giàu kinh nghiệm tư vấn trực tiếp tại chương trình.
Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia và khách mời gồm BS Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC; TTND.PGS.TS.BS.CKII Lưu Thị Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, BVĐK Tâm Anh Hà Nội; BS Đoàn Ngọc Thiện, BS khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu - Thận học Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh; khách mời đặc biệt là MC, giảng viên, biên tập viên Huỳnh Thị Xuân Hiếu.
Mở đầu chương trình, PGS Lưu Thị Hồng cho biết HPV là loại virus gây u nhú ở người do Giáo sư Harald zur Hausen (Đức) - người được nhận giải Nobel Y Sinh năm 2008 tìm ra. HPV có thể gây nhiều bệnh lý nguy hiểm, tiêu biểu là ung thư cổ tử cung ở nữ giới, 99% trường hợp ung thư có sự hiện diện tuýp HPV nguy cơ cao. Đồng thời, HPV có thể gây nhiều bệnh nguy hiểm ở nam giới như ung thư dương vật; ung thư vòm họng, hậu môn ở cả nam và nữ giới.
PGS Lưu Thị Hồng cho biết xu hướng nhiễm HPV đang trẻ hóa và tăng ở người trẻ. HPV chính là mối lo ngại đáng được quan tâm với con trẻ bước vào tuổi dậy thì nhưng rất nhiều cha mẹ không hề hay biết. Đặc biệt, HPV gây nguy hiểm cho tất cả giới nhưng nhiều bậc phụ huynh cho rằng chỉ nữ giới mới bị nhiễm HPV, con trẻ bước vào dậy thì mới cần tiêm vaccine HPV.
Mặt khác, khi nghe đến HPV, nhiều người cho rằng virus chỉ lây qua đường tình dục. Tuy nhiên, không phải chỉ những người từng quan hệ tình dục mới nhiễm HPV, nhiều trẻ vị thành niên lẫn người chưa quan hệ tình dục vẫn mắc bệnh vì nhiều nguyên nhân khác. Điển hình như vô tình dùng chung hoặc tiếp xúc với các vật bị nhiễm HPV như khăn, quần lót…; tự nhiễm bệnh do vệ sinh vùng sinh dục kém; lây truyền từ mẹ sang con lúc sinh.
"80% trường hợp có thể nhiễm HPV qua nhiều lần, virus có thời gian ủ bệnh dài và khó phát hiện. Vợ chồng, người trong nhà có thể lây virus cho nhau nên phòng bệnh rất quan trọng", PGS Lưu Thị Hồng nói.
Dữ liệu từ Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia (NHANES[a]), Mỹ cho thấy, trong khoảng 14,1 triệu trường hợp nhiễm mới HPV ở độ tuổi 15-59, có khoảng 6,9 triệu trường hợp nhiễm trong độ 15-24 tuổi. Đây là hồi chuông cảnh báo sự nguy hiểm của HPV ở giới trẻ.
Bên cạnh đó, trẻ ở lứa tuổi vị thành niên ngày càng có xu hướng quan hệ tình dục sớm và gia tăng đáng kể nguy cơ nhiễm HPV trong khi bố mẹ vẫn tin là con của mình vẫn còn nhỏ.
Tham gia chương trình, khách mời MC Xuân Hiếu bày tỏ cũng từng có quan điểm nghĩ HPV chỉ gây bệnh ung thư cổ tử cung cho nữ. MC Xuân Hiếu bày tỏ rất là lo lắng trước xu hướng trẻ hóa của các bệnh do HPV, đồng thời cảm thấy may mắn vì hiện y học phát triển, sự có mặt của vaccine HPV giúp chị yên tâm và cố gắng phòng bệnh cho con được sớm nhất.
Trong vai trò người mẹ của 5 người con đang tuổi lớn, MC Xuân Hiếu chia sẻ con trẻ luôn có sự nổi loạn nhất định nên quá trình dạy giới tính cần được bắt đầu từ sớm.
"Con trẻ ở độ tuổi dậy thì sẽ càng nhạy cảm hơn. Để con hiểu đủ và đúng về giới tính, Hiếu và ông xã thường cho con xem một số bài báo hoặc clip những bạn cùng độ tuổi quan hệ tình dục sớm dẫn đến ảnh hưởng sức khỏe, có thai ngoài ý muốn, phá thai, đánh mất tương lai để các con ý thức hơn. Ngoài ra, để bảo vệ toàn diện cho con, đảm bảo một nền tảng tương lai vững chắc, Hiếu cũng cho con dự phòng HPV từ sớm", Xuân Hiếu chia sẻ.
MC Xuân Hiếu chia sẻ cách giáo dục giới tính cho con ở tuổi dậy thì và tầm quan trọng khi dự phòng HPV sớm.
Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người rằng nữ giới mắc HPV cao hơn nam giới, bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện cho biết xác suất nhiễm HPV trung bình trong suốt đời của giới nam tới tận 91%, còn giới nữ ở khoảng 85%. Độ lưu hành HPV sinh dục ở nam cũng cao hơn nữ ở mọi lứa tuổi, việc nhiễm HPV này có thể bắt đầu từ năm 14 tuổi và không giảm theo tuổi. Hiện nay, chưa có các phương pháp sàng lọc thường quy được khuyến nghị cho các bệnh ung thư do HPV ở nam giới.
Việc nhiễm HPV ở nam giới có thể tiến triển thành các tổn thương sinh dục ngoài trong một khoảng thời gian ngắn. Ví dụ, 25% nam giới nhiễm HPV sẽ phát triển thành mụn cóc sinh dục trong vòng 8 tháng. Ngoài mụn cóc sinh dục, HPV cũng gây ra nhiều bệnh ung thư nguy hiểm khác ở nam như: ung thư dương vật, ung thư hầu họng, ung thư hậu môn, mụn cóc sinh dục…
Ở trẻ em, việc nhiễm HPV còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng về tinh thần. "Nếu chẳng may nhiễm HPV dẫn đến các bệnh lý sinh dục như sùi mào gà, tâm lý của trẻ nhất là trẻ trong giai đoạn dậy thì sẽ trở nên bất ổn. Kể cả sau khi đã điều trị khỏi bệnh, trẻ vẫn có thể tự ti về bản thân, sợ hãi bệnh tái phát mà khó mở lòng với người khác", bác sĩ Thiện lo ngại.
Bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện cho biết HPV ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nam giới.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, tương lai của trẻ có thể bị thay đổi bởi những hậu quả về sức khỏe mà HPV mang lại. Chính vì vậy, việc dự phòng HPV sớm cũng là "hành trang" quan trọng giúp con tự tin và khỏe mạnh bước vào đời.
Trước những thắc mắc của độc giả trẻ chưa dậy thì có tiêm vaccine HPV được không, "tuổi vàng" tiêm HPV hiệu quả tốt nhất, bác sĩ Chính giải thích "mũi tiêm tốt nhất là mũi tiêm sớm nhất" và tuổi vàng để tiêm vaccine ngừa HPV hiệu quả nhất là 9-14 tuổi, đúng vào giai đoạn gần và trong dậy thì.
"Nhiều phụ huynh lo lắng tiêm vaccine sớm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, khả năng dậy thì hoặc khiến trẻ có xu hướng tò mò giới tính. Đây là các quan điểm chưa đúng, do chưa có dữ liệu nào cho thấy chủng ngừa ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản khi lớn lên", bác sĩ Chính nói.
Mũi tiêm ngừa HPV đã được chứng minh hiệu quả, dung nạp tốt ở trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên, giúp phòng nhiễm virus trước khi bắt đầu có quan hệ tình dục lần đầu tiên. Thay vì mang tâm lý hồi hộp, lo sợ bệnh, phụ huynh có thể chủ động dự phòng cho trẻ từ 9 tuổi trở lên để bảo vệ từ sớm.
BS Bạch Thị Chính khuyên phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm HPV ở độ tuổi vàng 9-14 để được bảo vệ tốt nhất.
"Vaccine Gardasil trước đây chỉ tiêm được cho nữ giới và ngừa được 4 chủng của HPV. Nay Gardasil 9 đã có thể ngừa được 9 chủng HPV và tiêm được cho cả nam giới nên chúng tôi gọi đó là ‘vaccine bình đẳng giới’. Bây giờ cả hai giới đều đã được tiêm chủng để bảo vệ trước nguy cơ lây lan ngày càng cao của HPV", BS Chính cho biết.
Vaccine HPV hiện có 2 loại là Gardasil (Mỹ) và Gardasil 9 (Mỹ). Vaccine HPV được chỉ định tiêm cho cả nam và nữ giới từ 9-26 tuổi; có thể kéo dài tới 45 tuổi nếu có nguy cơ. Trong đó, phác đồ tiêm Gardasil 9 cho trẻ từ 9-14 tuổi chỉ gồm 2 mũi đã đạt miễn dịch bảo vệ tối ưu trong khi người từ 15-26 tuổi cần phải tiêm 3 mũi. Đây là lợi ích kinh tế được nhắc đến khi cho trẻ tiêm phòng sớm HPV.
Các chuyên gia cũng lưu ý ngoài vaccine, còn có các cách dự phòng khác như chế độ sinh hoạt điều độ, thể dục thể thao hợp lý, quan hệ an toàn và giáo dục cho trẻ về sức khỏe giới tính. Nữ giới có thể tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ nhằm phát hiện sớm các thay đổi bất thường của tế bào cổ tử cung.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!