Hội thảo “Nâng cao năng lực thiết kế nội dung” do Liên chi hội Nhà báo Đài THVN, Ban Điều hành VTV Special và Ban Hợp tác Quốc tế phối hợp tổ chức ngày 23/9 nằm trong kế hoạch đào tạo của các chuyên gia NHK cho các PV, BTV Đài THVN xây dựng ý tưởng, kịch bản và sản xuất chương trình VTV đặc biệt. Hội thảo đã thu hút số lượng tham gia đông đảo của các hội viên đến từ các chi hội trực thuộc.
Nhà báo Tạ Bích Loan, Trưởng Ban Thanh thiếu niên, Chủ tịch LCH Nhà báo Đài THVN, Trưởng ban Điều hành VTV Special cho rằng, đây là một cơ hội tốt để mỗi chúng ta định nghĩa thêm một lần nữa: Thế nào là một chương trình đặc biệt? Khơi dậy niềm đam mê mong muốn đi đến tận cùng của sự sáng tạo với mục đích cho ra đời những sản phẩm truyền hình thực sự có chất lượng cao được khán giả đón nhận nồng nhiệt.
Trong một ngày diễn ra Hội thảo, các chuyên gia đến từ Đài NHK (Nhật Bản) đã lần lượt trình chiếu những tác phẩm trong chương trình NHK đặc biệt, cùng PV, BTV của Đài đưa ra những nhận xét đánh giá cho từng tác phẩm và chia sẻ kinh nghiệm khi sản xuất các chương trình này.
Sự kỳ công luôn làm nên thành quả
Loạt bộ phim “Đô thị nóng bỏng” của NHK đặc biệt nói về sự phát triển của 9 thành phố trên thế giới với đặc điểm chung được khai thác là khát vọng làm giàu, xung đột và mâu thuẫn lợi ích.
Theo ông Kobayashi, nhà điều hành sản xuất của NHK, ý tưởng ban đầu của đạo diễn là chỉ làm một thành phố là Dubai nhưng nhận thấy nếu chỉ làm một thành phố sẽ không có gì đặc biệt, sẽ không thu hút nên nhóm sản xuất đã quyết định làm thêm 8 thành phố nữa. Mỗi thành phố đều có những nét riêng song đều có điểm chung đó là sự khát vọng đến “nóng bỏng” của đồng tiền với những cao trào của sự mâu thuẫn.
Ông cho biết thêm, với mỗi thành phố phải khảo sát trong vòng 3 tuần và sản xuất trong vòng 50 ngày. Bên cạnh sự đặc biệt ở góc tiếp cận đề tài, bộ phim này còn thể hiện độc đáo bằng các cảnh quay, tiết tấu dựng và âm nhạc thể hiện.
Nếu như “Thành phố nóng bỏng” là sự kỳ công thực hiện trong việc di chuyển khắp nơi trên thế giới thì bộ phim “Công tác xa nhà” sản xuất cách đây hơn 30 năm lại thể hiện sự đeo bám của người sản xuất.
Bộ phim khai thác 4 nhân vật đều công tác xa nhà với các hoàn cảnh khác nhau bằng cách quay phim phải bám sát đúng 1 tuần với nhân vật để quay được những cảnh chân thực nhất. Theo chia sẻ của chuyên gia NHK, việc đeo bám như vậy, ban đầu họ sẽ không bộc lộ được tính cách, lối sống của mình nhưng sau một thời gian, họ sẽ quen với máy quay và không để ý đến nữa là cơ hội có được những hình ảnh vô cùng đắt giá, lấy được cảm xúc chân thật. Hay với bộ phim về bệnh viện sau thảm họa động đất sóng thần, nhóm thực hiện đã phải vất vả, kỳ công quay ở đây đúng 1 năm mới cho ra đời được một chương trình đặc biệt.
Nhiều chương trình NHK đặc biệt có độ dài lên tới vài tiếng đồng hồ, các chuyên gia cho biết, để chuẩn bị lên sóng họ đã phải xem đi xem lại đến 20 lần, cắt bỏ những đoạn chưa hấp dẫn, lôi cuốn để có sự điều chỉnh phù hợp. Sự kỳ công khi thực hiện là điều thấy được đầu tiên trong mỗi tác phẩm NHK đặc biệt.
Biết phát huy đúng sở trường của từng đạo diễn
Đạo diễn Nguyễn Quốc Khánh, Trung tâm Phim Tài liệu và Phóng sự đặt ra câu hỏi, loạt phim “Đô thị nóng bỏng” với những cảnh quay đắt giá ở mỗi thành phố song làm được điều đó không phải là dễ, đòi hỏi người đạo diễn phải có chuyên môn sâu. NHK có khai thác thế mạnh của từng đạo diễn khi sản xuất chương trình đặc biệt hay không?
Chuyên gia Kobayashi chia sẻ, NHK không giới hạn đề tài khai thác và cũng lựa chọn đạo diễn nào phù hợp, có chuyên môn để giao thực hiện. Ông nhấn mạnh, đạo diễn rất quan trọng song quan trọng nhất vẫn là người tổ chức sản xuất.
Đạo diễn Nakamura của NHK đặc biệt bổ sung thêm: “Người tổ chức sản xuất sẽ quan sát xem đạo diễn sẽ hứng thú với đề tài nào, có khả năng và phù hợp ở lĩnh vực nào, từ đó sẽ có những điều chỉnh thích hợp, phân công nhiệm vụ”.
Bản thân là một người sản xuất nhiều chương trình NHK đặc biệt, đạo diễn Nakamura cho biết, ông là người đã theo đuổi đề tài về phóng xạ 3 năm sau khi xảy ra thảm họa kép động đất sóng thần ở Nhật Bản và đến nay ông đã có chuyên môn khá sâu về vấn đề này. Từ kinh nghiệm của mình, vị đạo diễn này cho rằng, người đạo diễn theo đuổi ý tưởng lâu dài, bền bỉ về một vấn đề sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đó, quan trọng là phải có quyết tâm và đam mê.
Sự đặc biệt không chỉ ở đề tài
Để làm nên một tác phẩm đặc biệt điều đầu tiên người ta nghĩ tới đó là đề tài, ý tưởng song để thành công còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhà báo Tạ Bích Loan nhận định, đó là cách làm, những thủ thuật khi thực hiện và tinh thần dám làm không ngại với những đề tài tưởng như không thể làm được.
Sử dụng những kỹ xảo, máy móc hiện đại nhất vào sản xuất các chương trình đặc biệt được Đài NHK tiến hành triệt để. Cách làm mới này vừa tạo ra sự hấp dẫn về mặt hình ảnh, vừa bổ trợ vô cùng lớn cho đề tài nội dung chương trình.
Minh chứng rõ ràng nhất, thể hiện sự tìm tòi, sáng tạo, khác biệt của những người sản xuất của NHK qua chương trình phân tích chuyển động cơ thể của các ngôi sao bóng đá hàng đầu thế giới. Sau khi được sự đồng ý của các cầu thủ này, nhóm sản xuất đã gắn các thiết bị trên các cơ của các cầu thủ này, sử dụng máy quay tốc độ phân tích từng đường đi của họ trên sân, cử động của đôi mắt và phân tích não với mục đích chính tìm ra những điểm khác biệt làm nên khả năng thiên tài của các cầu thủ này so với cầu thủ bình thường. Các kỹ xảo hình ảnh, đồ họa 3D, các máy quay tốc độ được sử dụng tạo nên sự thích thú cho người xem, thể hiện sự sáng tạo đến không ngờ của nhóm sản xuất NHK đặc biệt.
Trong khuôn khổ của một buổi Hội thảo với số lượng tác phẩm trình chiếu không nhiều song thông qua những chia sẻ về cách thức sản xuất, khả năng đeo bám đề tài và sử dụng công nghệ của các chuyên gia NHK cho thấy xây dựng một chương trình đặc biệt hội tụ nhiều yếu tố: sự đam mê, tìm tòi, dấn thân, tiềm lực…
Đài THVN đang triển khai dự án VTV đặc biệt, những buổi hội thảo như thế này có tác dụng lớn trong việc khơi dậy lòng yêu nghề của mỗi phóng viên, biên tập viên trong Đài, làm động lực sáng tạo cho ra đời những tác phẩm có chất lượng cao, khẳng định được vị thế của VTV.
