Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 5, sáng 23/5, Quốc hội thảo luận về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.
"Căn bệnh kinh niên"
Phát biểu đóng góp ý kiến, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) cho biết cho rằng, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh bao gồm Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của nhiệm kỳ và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm.
Tuy nhiên, theo đại biểu này quy định như vậy chưa mang tính khả thi trong thực tế, do tính dự báo của các cơ quan xây dựng chương trình chưa cao, chưa sát thực tiễn, mà chỉ đề xuất dựa trên yếu tố chủ quan, trong khi đời sống xã hội thay đổi nhanh chóng. Điều này dẫn đến tình trạng điều chỉnh chương trình bổ sung, rút, hoãn các dự án luật, pháp lệnh xảy ra thường xuyên và gần như là một sự tất yếu.
"Có ý kiến cho rằng tình trạng điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, đặc biệt là gửi trình hồ sơ dự án chậm so với quy định. Các cơ quan quốc hội thường gọi đây là tình trạng "bắc nước chờ gạo", đã trở thành căn bệnh kinh niên chưa có thuốc chữa", ông Bình nói.
Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh)
Đại biểu đề nghị xem xét sửa đổi các quy định về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm, sửa đổi các quy định về lập, đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, song song với đó, xem xét thay Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm bằng dự kiến Chương trình Kỳ họp Quốc hội.
Cụ thể, đối với các dự án Luật, Chính phủ, các cơ quan tổ chức, đại biểu Quốc hội, căn cứ vào tình hình soạn thảo, chuẩn bị các dự án luật, bao gồm cả các Nghị quyết, văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, các hồ sơ, tài liệu gửi Ủy ban Pháp luật, chưa cần trình các cơ quan chuyên môn của Quốc hội. Ủy ban Pháp luật tiến hành thẩm tra sơ bộ hồ sơ, quy trình, thủ tục soạn thảo theo quy định, chưa thẩm tra nội dung.
Trên cơ sở hồ sơ dự án luật, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổng hợp, đưa vào dự kiến nội dung chương trình Kỳ họp Quốc hội. Dự kiến chương trình Kỳ họp sau sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp trước.
Tránh cài cắm lợi ích
Trong khi đó, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) cho rằng hoạt động lập pháp vẫn còn có những hạn chế nhất định, trong đó có 3 hạn chế cố hữu.
Một là việc thường xuyên điều chỉnh chương trình xây dựng luật pháp lệnh. Việc thay đổi thường xuyên với chương trình xây dựng luật pháp lệnh hàng năm chứa đựng tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, không bảo đảm và không tránh khỏi lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ.
Hai là chất lượng các đạo luật chưa cao, đặc biệt là các quy phạm chính trị còn tồn tại khá phổ biến trong các đạo luật. Chứa đựng quy phạm chính trị tức là chứa đựng những định hướng, những nội dung hàm súc chưa thể hướng dẫn được hành vi của con người và hệ quả là phải ban hành nhiều văn bản hướng dẫn.
Ba là kỷ cương lập pháp chưa nghiêm, trách nhiệm của người đứng đầu chưa xác định rõ và đặc biệt ý là quá trình xây dựng chương trình luật pháp lệnh còn cài cắm lợi ích.
Đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau)
Để khắc phục, đại biểu Lê Thanh Vân kiến nghị phải sớm khôi phục lại việc xây dựng chương trình pháp luật cho toàn khóa bám vào nội dung Nghị quyết Đại hội Đảng để hoạch định chính sách lập pháp, xác định thứ tự ưu tiên, duy trì kỷ cương lập pháp theo chương trình đó, hạn chế đến mức tối đa việc điều chỉnh chương trình xây dựng pháp luật hàng năm.
Đại biểu cũng nhấn mạnh phải khắc phục tình trạng luật khung luật ống hạn chế bớt các vi phạm chính trị trong các đạo luật bằng cách đổi mới thành phần ban soạn thảo. Bởi, phần lớn hiện nay ban soạn thảo là người của chính cơ quan đề xuất đạo luật nên cách nhìn chưa khách quan.
Theo đại biểu Lê Thanh Vân, để làm được điều này cần đổi mới thành phần ban soạn thảo theo hướng nhiều nhà khoa học tham gia, nhiều nhà chuyên môn và đặc biệt là đối tượng chịu sự điều chỉnh của đạo luật phải được tham gia ngay từ đầu.
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ nên phân công một Phó Thủ tướng phụ trách công tác xây dựng pháp luật, xây dựng thể chế để mà đẩy mạnh hoạt động xây dựng pháp luật. Trong Nghị quyết về xây dựng chương trình luật pháp lệnh cần xác định trách nhiệm của những người khởi xướng chính sách đề xuất xây dựng pháp luật.
Đề xuất bổ sung quy định kiểm soát việc sử dụng thuốc lá điện tử
Còn đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) đề nghị Quốc hội nghiên cứu đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2012 để kiểm soát và hạn chế việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới.
Theo đại biểu Chung, hiện nay học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đang là vấn đề đáng báo động. Thuốc lá điện tử được mua bán một cách dễ dàng, đã có nhiều học sinh bị loạn thần, ảo giác hoặc hô hấp, thậm chí suýt tử vong khi hút thuốc lá điện tử.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!