Tuy nhiên, dù là những vụ phạm tội trên môi trường mạng, hay trong cuộc sống thực thì cũng đều do con người gây ra, và bất cứ cuộc tấn công nào cũng đều để lại dấu vết. Máy tính hay mạng internet được sử dụng như một công cụ của giới tội phạm thì cũng chính là phương tiện giúp cho lực lượng an ninh thông tin tìm ra và khống chế những cuộc tấn công này. Tội phạm trên môi trường ảo và những thiệt hại không chỉ đo đếm bằng những con số không chỉ là vấn đề làm đau đầu lực lượng an ninh thông tin mà còn khiến người dùng băn khoăn, khi internet và những giao dịch trên môi trường mạng đang dẫn trở thành một phần trong cuộc sống của mỗi người.
Chiếc thẻ ATM có thể làm giả trong vòng 1 phút. Tiết lộ của Nguyễn Anh Tuấn, một đối tượng trong đường dây làm giả thẻ ATM khiến nhiều người không khỏi giật mình. Từ một trang web bán hàng trực tuyến giả mạo, Tuấn và đồng bọn gửi email lừa khách hàng cung cấp các dữ liệu thẻ tín dụng của họ. Bước tiếp theo là công nghệ sản xuất thẻ ATM hàng loạt. Với thủ đoạn này, Tuấn và đồng bọn đã rút được hơn 1,6 tỷ đồng từ các ngân hàng Việt Nam và nước ngoài... Đây chỉ là một trong số ít những vụ việc lợi dụng môi trường internet để kiếm lợi bất chính đã được phát hiện trong thời gian qua.
Khó có thể thống kê một cách đầy đủ, mỗi năm giới tội phạm kiếm lợi bất chính thông qua môi trường internet bao nhiêu, nhưng từ những vụ việc đã được phát hiện cho thấy, đó thực sự là một con số khổng lồ. Theo ông Nguyễn Minh Đức - Giám đốc Bkis Security: "Theo một con số thống kê không đầy đủ vào cuối năm 2008, các vụ phạm tội trên môi trường mạng đã gây thiệt hại trên 10 triệu USD".
Còn theo ông Triệu Trần Đức - Tổng Giám đốc CMC Infosec: "Doanh thu của ngành công nghiệp tội phạm mạng có thể đến con số vài chục tỷ đô, tức là bằng GDP của cả Việt Nam. Trong khi đó, doanh thu của tất cả các công ty kinh doanh về an ninh an toàn thông tin trên thế giới cộng lại chỉ bằng 1 phần 10 số đó".
Những thiệt hại không thể đo đếm…
Tội phạm trên môi trường ảo hiện đang được nhắc đến với những tác hại không thể chỉ tính bằng những con số. Không chỉ là các cá nhân đơn lẻ mà ngày càng xuất hiện nhiều băng nhóm tội phạm có tổ chức. Tội phạm mạng còn vượt ra ngoài biên giới về kinh tế và đe dọa đến cả lĩnh vực an ninh quốc gia.
Theo ông Vũ Quốc Khánh - Giám đốc Trung tâm ứng cứu khẩn cấp sự cố máy tính Quốc gia: "Từ việc tuyên truyền các tư tưởng văn hóa không lành mạnh đến những vi phạm quy định của xã hội đều có trên mạng. Thậm chí giới tội phạm mạng còn lợi dụng môi trường mạng để diễn tập khủng bố. Đã có rất nhiều cuộc tấn công ào ạt nhằm vào những quốc gia, những chính phủ khác nhau, tạo nên những trận giả nhưng thử nghiệm trên môi trường thật".
Với hơn 25% dân số sử dụng internet, môi trường mạng tại Việt Nam cũng sôi động không kém bất cứ nơi nào trên thế giới. Và máy tính đã được sử dụng để làm công cụ gây án của những cuộc tấn công trên môi trường mạng. Cũng với sự phát triển của internet và khả năng kết nối toàn cầu, tội phạm mạng ngày một gia tăng với các hành vi phá hoại nguy hiểm hơn…
Cuộc chiến giữa con người với con người
Theo ông Nguyễn Minh Đức: "Virus hay những phần mềm độc hại cuối cùng cũng do con người tạo ra, cho nên cuộc chiến này thực chất nó là cuộc chiến giữa con người với con người. Kẻ xấu sẽ dùng công cụ phá hoại. Các công ty an ninh mạng nghiên cứu đưa ra các giải pháp phòng chống và cơ quan an ninh sẽ tiến hành điều tra xử lý...".
Tại phòng Phòng chống Tội phạm công nghệ cao C15 thuộc Bộ Công an, trước mỗi vụ việc liên quan đến an ninh mạng, động cơ và cách thức gây án của các hacker đều được đưa ra phân tích kỹ lưỡng… Cùng với sự gia tăng của hoạt động kinh tế ngầm bất hợp pháp, thì công việc của những chiến sỹ C15 cũng ngày một nhiều hơn. Để tìm ra được dấu vết của một vụ phạm pháp trong đời sống thực chưa bao giờ là điều dễ dàng, và với những vụ việc vi phạm dựa trên môi trường internet lại càng khó khăn hơn.
Còn tại những công ty an ninh mạng hàng đầu Việt Nam, việc cập nhật những mẫu virus mới, phân tích cách thức tấn công hệ thống và từ đó tìm ra biện pháp chế ngự… diễn ra liên tục không kể ngày đêm. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận rằng, cuộc chiến giữa những người ở ngoài ánh sáng với một thế lực ẩn danh trên môi trường internet thực sự là một cuộc chiến cam go. Theo ông Triệu Trần Đức: "Tội phạm mạng có nhiều ưu thế. Thứ nhất là về tài chính. Thứ hai là họ hoạt động ngầm và có những chuyên gia rất giỏi, được trả thù lao cao. Còn một vấn đề nữa là phá bao giờ cũng dễ hơn xây, vì thế tốc độ phát triển của tội phạm mạng rất là nhanh không những quy mô lơn hơn mà còn phát triển nhanh hơn".
Máy tính hay mạng internet, bản thân những yếu tố này không tạo ra giới tội phạm mạng, mà chỉ là công cụ, là môi trường khá lý tưởng để giới tội phạm lợi dụng phục vụ cho những động cơ cụ thể… Tuy nhiên, những vụ việc được phát hiện trong thời gian qua liên quan đến lừa đảo tài chính; tấn công từ chối dịch vụ; truy cập bất hợp pháp để phá hoại… cho thấy dù có ngụy trang kỹ đến mấy thì bất cứ hành vi nào cũng đều để lại dấu vết và sớm muốn cũng sẽ bị phát hiện.
Ngành công nghiệp đen kiếm lợi nhuận thực từ môi trường ảo đang ngày một mở rộng quy mô nhưng song song với đó, hành lang pháp lý trấn áp loại tội phạm này cũng đang dần hoàn thiện và lực lượng an ninh thông tin cũng đang ngày càng thể hiện bản lĩnh của mình. Cuộc chiến giữa những thế lực trong bóng tối và những người đứng ngoài ánh sáng đang được đánh giá là một cuộc chiến khá cân sức, nhưng không vì thế mà mỗi cá nhân, tổ chức coi nhẹ việc bảo vệ an toàn cho chính mình.
Những vụ vi phạm sẽ bị phát hiện, những cuộc tấn công sẽ bị chặn đứng… nhưng những hậu quả do giới tội phạm trên môi trường internet gây ra thì vẫn rất khó lường. Dù là trong môi trường thực hay môi trường ảo, thì việc bảo vệ tính an toàn và minh bạch vẫn luôn là yếu tố cần được lưu tâm.