Theo bác sĩ Trần Thu Thủy, Bệnh viện Nhi Trung ương, dậy thì sớm ở trẻ em trong một số ít trường hợp, đó có thể là biểu hiện của tình trạng bệnh lý cần được điều trị đặc biệt. Những trường hợp còn lại thường không rõ nguyên nhân nhưng có thể điều trị để giảm tốc độ.
Thế nào là dậy thì sớm?
Dậy thì được coi là sớm nếu khởi phát trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Độ tuổi chính xác vẫn còn là vấn đề tranh cãi. Một số chuyên gia cho rằng cần hạ độ tuổi chính thức nói trên xuống nữa. Nhóm khác lại nói làm như vậy sẽ khó xác định những trẻ cần được điều trị thực sự.
Cần phân biệt dậy thì thực thụ với chứng vú phát triển sớm – một rối loạn lành tính trong đó ngực phát triển đơn thuần không kèm theo các dấu hiệu dậy thì khác.
Nguyên nhân
Phần lớn các trường hợp dậy thì sớm chỉ đơn thuần là sự trưởng thành trước thời hạn. Tuy nhiên, một số bệnh lý có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra biến đổi này. Trong số đó phải kể đến u nang buồng trứng, u não, các bệnh tuyến giáp. Ở các bé gái trên 6 tuổi, những nguyên nhân kể trên thường rất hiếm gặp nhưng vẫn cần được bác sĩ cân nhắc. Một nguyên nhân khác cần được chú ý là gia tăng lượng estrogen đưa vào cơ thể từ bên ngoài qua thức ăn, đồ nhựa…
Biểu hiện của dậy thì sớm
Dậy thì sớm xuất hiện ở các bé gái nhiều hơn 10 lần so với các bé trai.
Ở bé gái, cần tìm các dấu hiệu: ngực phát triển, mọc lông mu hoặc lông nách, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài, bắt đầu có kinh nguyệt. Ở bé trai, cần tìm các dấu hiệu: tinh hoàn hoặc dương vật to lên, xuất hiện lông mu hoặc lông nách, trứng cá, giọng trầm đi. Sự tăng chiều cao cân nặng có thể nhận thấy ở cả hai giới.
Trong suốt thời kỳ dậy thì xương liên tục trưởng thành. Ở trẻ dậy thì sớm, giai đoạn trẻ cao lên nhanh bắt đầu sớm và thường cũng kết thúc sớm hơn bình thường. Đầu tiên, trẻ lớn vọt so với các bạn cùng lứa, nhưng sau vài năm chúng ngừng phát triển và không thể đạt chiều cao tối đa của người trưởng thành. Chẩn đoán và can thiệp sớm có thể giúp đưa tốc độ tăng trưởng của trẻ trở lại nhịp điệu thích hợp.
Phân loại dậy thì sớm theo tốc độ tiến triển
Dậy thì sớm được chia thành 3 dạng chính:
Tiến triển nhanh
Phần lớn các bé gái bị dậy thì sớm (nhất là trường hợp bắt đầu trước 6 tuổi) thuộc loại này. Các bé trải qua từng giai đoạn (bao gồm cả đóng sụn tăng trưởng của xương) với tốc độ rất nhanh, và vì vậy sẽ mất rất nhiều chiều cao tiềm năng có thể đạt khi đến tuổi trưởng thành. Khoảng 1/3 những bé này, trong tương lai, sẽ có chiều cao thấp hơn bách phân vị thứ 5 của chiều cao người trưởng thành. Tức là khi trưởng thành, các cháu sẽ thuộc nhóm 5% có chiều cao thấp nhất so với các bạn cùng lứa tuổi.
Tiến triển chậm
Rất nhiều bé gái tuy bắt đầu dậy thì sớm (nhất là trường hợp bắt đầu sau 7 tuổi) nhưng vẫn trải qua tất cả các giai đoạn với tốc độ trung bình. Trẻ cao vọt lên sớm nhưng vẫn tiếp tục lớn đến khi xương đạt được độ trưởng thành cuối cùng vào khoảng 16 tuổi.
Không kéo dài
Một vài trẻ dậy thì sớm với những thay đổi dậy thì bắt đầu rồi nhanh chóng kết thúc.
Chẩn đoán
Nghi ngờ dậy thì sớm được bác sĩ đưa ra sau khám lâm sàng. Trẻ dậy thì trước 8 tuổi cần được đánh giá cẩn thận:
- Xét nghiệm máu và nước tiểu giúp phát hiện hàm lượng hormon bất thường.
- Chụp cắt lớp, cộng hưởng từ và siêu âm giúp phát hiện các khối u có thể là nguyên nhân gây dậy thì sớm.
- Chụp XQuang cổ tay giúp xác định tốc độ trưởng thành của xương. Nếu xương già nhanh quá so với tuổi thực, ví dụ đứa trẻ lên 7 mà tuổi xương lại tương đương với trẻ 12 tuổi thì nhiều nguy cơ trẻ không đạt chiều cao tối đa khi trưởng thành.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn -Trong lúc đưa thanh sắt lên sửa chữa mái nhà, thanh sắt bị vướng vào dây điện làm người công nhân bị bỏng rất nặng, được người dân đưa vào bệnh viện Bà Rịa cấp cứu.
VTV.vn - Một bệnh nhi 3 tháng tuổi (Yên Bái) bị áp xe phổi nguy hiểm tính mạng vừa được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cấp cứu và điều trị thành công.
VTV.vn - Tối 15/5, thông tin từ Trung tâm Y tế huyện Trảng Bom (tỉnh Đồng Nai), các y, bác sĩ đang tiếp nhận cấp cứu cho gần 100 công nhân sau khi ăn bánh đa và mì quảng.
VTV.vn - Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương đang điều trị cho 3 trường hợp mắc cúm B nặng. Hai trong số đó đã được chỉ định can thiệp ECMO.
VTV.vn - Thanh tra Sở Y tế và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh vừa kiểm tra phát hiện một cơ sở đào tạo tiêm filler, botox trái phép trên địa bàn quận Tân Bình.
VTV.vn - Tính đến 7h sáng ngày 15/5, có 414 người liên quan đến vụ việc nghi ngộ độc thực phẩm tại Vĩnh Phúc đã đến khám, điều trị tại các cơ sở y tế.
VTV.vn - Gian truân gần nửa đời người với biết bao lần chạy chữa tìm con, tưởng chừng cơ hội làm mẹ đã khép lại nhưng lần “làm hết sức cuối cùng” phép màu đã đến với chị Hương.
VTV.vn - Theo báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Lào Cai, trên địa bàn tỉnh ghi nhận 2 trẻ mắc ho gà, nhập viện trong tình trạng nguy kịch, phải thở máy.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) vừa tiếp nhận 1 trường hợp sản phụ mang thai 40 tuần, tiền chuyển dạ đẻ kèm tăng huyết áp.
VTV.vn - Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang vừa cấp cứu thành công cho một bệnh nhân đặc biệt khi mang thai tự nhiên có 1 thai trong tử cung (7 tuần) và 1 thai ngoài tử cung.
VTV.vn - Người phụ nữ 37 tuổi, bị ong đốt vào cánh tay phải, sau đó xuất hiện tình trạng khó thở, mẩn đỏ toàn thân.
VTV.vn - Trong năm 2023 và 3 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh ghi nhận 9 trường hợp sốt rét, trong đó, 3 trường hợp sốt rét ngoại lai từ Angola trở về Việt Nam.
VTV.vn - Cục An toàn thực phẩm vừa có công văn về việc điều trị bệnh nhân và tổ chức điều tra, xử lý vụ nghi ngờ ngộ độc thực phẩm tại Công ty TNHH Shinwon Ebenezer Việt Nam.
VTV.vn - Ngày 14/5, theo thông tin từ Trung tâm Y tế TP. Biên Hoà (Đồng Nai), trên địa bàn phường Trảng Dài vừa ghi nhận một bệnh nhi mắc bệnh ho gà.
VTV.vn - Tại xã Niêm Tòng, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, xảy ra 1 vụ ngộ độc nghi do ăn phải nấm độc làm 8 người mắc, may mắn không có trường hợp tử vong.