Hạn dùng của thuốc là thời gian sử dụng được ấn định cho một lô thuốc mà trước thời hạn đó, thuốc còn đảm bảo các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng nếu được bảo quản đúng quy định. Hạn dùng chính là tiêu chí quan trọng nhất để khẳng định một thuốc có còn chất lượng hay không. Tuy nhiên, nhiều gia đình trữ thuốc nhưng không chú ý đến hạn dùng của thuốc nên khi sử dụng sẽ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe. Và tùy từng loại thuốc sẽ có mức độ nguy hại khác nhau khi sử dụng thuốc quá hạn.
Khi hết hạn sử dụng, một số loại thuốc rất dễ nhận biết như: Với thuốc ở dạng lỏng sẽ có hiện tượng tách lớp, thuốc dạng rắn sẽ mềm nhũn, có thể dễ dàng bóp vụn. Tuy nhiên, với một số loại thuốc khác, khi hết hạn thành phần hóa học đã biến đổi nhưng lại không hề thay đổi hình dáng so với lúc ban đầu như thuốc bao phim, mắt thường không nhận biết được. Đây cũng là lý do khiến nhiều người nghĩ rằng thuốc hết hạn vẫn có thể sử dụng được mà không gây tác hại gì lớn.
Điển hình như việc nhiều người dân hay có thói quen trữ các loại vitamin, chất khoáng trong lọ to chứa hàng mấy trăm viên, dùng một thời gian thì ngưng khi thuốc vẫn còn nhiều, sau một thời gian dài lại lấy ra dùng và thờ ơ với hạn sử dụng của thuốc, bởi nhìn bề ngoài thấy viên thuốc vẫn còn bóng bẩy, màu sắc tươi rói. Hoặc nhiều người có thói quen sử dụng thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi và dùng lâu dài mà không biết rằng các loại thuốc này nên ngưng sử dụng sau 15 ngày mở nắp… Bởi thuốc hết hạn dùng sẽ không giữ được các tính chất cần thiết như đã đăng ký trong tiêu chuẩn chất lượng dù vẻ bề ngoài, đặc tính cảm quan của thuốc không có sự thay đổi. Nhiều người thấy thuốc bề ngoài còn tốt sẽ nghĩ rằng thuốc quá hạn dùng trong thời gian ngắn không sao nên tiếp tục sử dụng để tránh lãng phí mà không biết rằng nguy hiểm đang cận kề.
Theo Dược sĩ Nguyễn Đình Diệm, Phó trưởng Phòng Nghiệp vụ Dược Sở Y tế Đắk Lắk: Trong quá trình bảo quản thuốc, do đặc điểm hóa học, vật lý vốn có của dược chất hoặc dạng bào chế, hàm lượng ban đầu có thể bị giảm sút ở một mức độ nào đó sẽ kéo theo hiệu quả điều trị của thuốc không còn nguyên vẹn như ban đầu. Do đó, khi sử dụng thuốc quá hạn thì tùy từng loại thuốc sẽ có mức độ nguy hại khác nhau.
Trước hết, người bệnh sẽ không khỏi bệnh mà còn khiến bệnh nặng hơn, làm mất thời gian vàng để điều trị khi bệnh đang còn nhẹ, thậm chí còn làm bệnh nhân tử vong nếu là các thuốc đặc trị. Nguy hiểm hơn là thuốc hết hạn sẽ không còn nguyên tính chất, chuyển sang dạng khác hay sinh ra những hợp chất có độc tính cao có thể gây độc cho cơ thể. Độc ở đây là do biến chất của hoạt chất thuốc hoặc do biến chất của chất bảo quản thuốc, độc do hư hỏng dạng bào chế, do nhiễm tạp chất, nhiễm khuẩn... gây dị ứng, sốc phản vệ, thậm chí tử vong. Điển hình là thuốc kháng sinh tetracyclin - tetracyclin quá hạn dùng sẽ trở nên rất độc, gây hại cho thận.
Đối với các thuốc đã hết hạn thì tuyệt đối không nên sử dụng, đặc biệt là các thuốc điều trị tim mạch, thuốc trị tăng huyết áp, thuốc trị đái tháo đường, hen suyễn, thuốc nhỏ mắt… Với những người mắc bệnh tăng huyết áp, việc dùng thuốc là rất quan trọng để kiểm soát huyết áp hằng ngày. Nếu uống thuốc hết hạn, nghĩa là thuốc không còn khả năng hoặc mất tác dụng điều trị, không kiểm soát được huyết áp sẽ gây ra các tai biến nặng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Người bị bệnh đái tháo đường cũng thế, nếu uống thuốc hết hạn có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm do tăng đường huyết như mù lòa, tàn phế… Ngoài ra, đối với các bệnh nhiễm khuẩn phải dùng kháng sinh, nếu dùng kháng sinh hết hạn sẽ làm cho bệnh nặng hơn hoặc gây ra tình trạng kháng thuốc trong cộng đồng làm cho việc điều trị ngày một khó khăn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Chiến dịch do Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 tổ chức, thu hút sự quan tâm và phản hồi tích cực từ cộng đồng với 3,2 nghìn lượt tiếp cận; 1,2 nghìn tương tác; tầm soát 160 ca bệnh.
VTV.vn - Bệnh nhân nữ 71 tuổi, ở Hưng Yên nhập viện trong tình trạng mệt nhiều, đau đầu.
VTV.vn - Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang vừa nội soi cấp cứu, gắp được dị vật là một đồng xu nằm ở thực quản của bé gái gần 3 tuổi.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhi 3 tuổi (Thanh Hóa) bị ngộ độc chì nặng, nguy kịch, do cha mẹ cho dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc để chữa bệnh động kinh.
VTV.vn - 7 người trong 3 hộ tại xã Bình An, huyện Lộc Hà có biểu hiện nổi mẩn đỏ, ngứa, gãi nhiều gây trầy xước da ở vùng bị côn trùng đốt như cánh tay, cằng chân, lưng, bụng…
VTV.vn - Mặc dù được công nhận loại trừ sốt rét vào cuối năm 2023, nhưng tỉnh Đồng Nai vẫn xuất hiện ca sốt rét ngoại lai.
VTV.vn - Bé T.K.M. (3 tuổi, trú tại Thái Nguyên) được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên trong tình trạng có dị vật là một que xiên thịt sắc nhọn đâm xuyên lưỡi.
VTV.vn - Cơ sở này đã ngang nhiên quảng cáo và hành nghề trái phép trong lĩnh vực khám, chữa bệnh tại địa chỉ số 186 - 186A Cách Mạng Tháng Tám, Phường 10, Quận 3.
VTV.vn - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) vừa phẫu thuật lấy thành công khối sỏi san hô lớn cùng nhiều viên sỏi nhỏ tại thận phải cho một người bệnh nữ 48 tuổi.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên vừa phẫu thuật cắt bỏ thành công bướu tuyến giáp khổng lồ cho nữ bệnh nhân N.T.Y., 64 tuổi.
VTV.vn - Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ vừa tiếp nhận và điều trị một bé gái 2 tháng tuổi, bị ho gà với diễn biến nặng.
VTV.vn - Thông tin từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Đồng Nai, vừa ghi nhận 2 ổ dịch dại trên chó tại huyện Trảng Bom và huyện Vĩnh Cửu.
VTV.vn - Dưới đây là hướng dẫn xử trí cấp cứu người say nắng, say nóng của Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe Trung ương (Bộ Y tế).
VTV.vn - Chương trình khám sàng lọc sẽ diễn ra trong 2 ngày 27, 28/4 tại Bệnh viện Đa khoa Thiện Hạnh (TP. Buôn Ma Thuột , tỉnh Đắk Lắk).
VTV.vn - Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn (Đắk Lắk), trên địa bàn huyện vừa ghi nhận thêm 1 ổ dịch thủy đậu tại trường học với 11 trường hợp mắc bệnh.