U xơ tử cung ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản phụ nữ như thế nào?

Dù biết có u xơ tử cung trước đó, nhưng chị Lan (28 tuổi, Vĩnh Phúc) vẫn nghĩ u xơ lành tính, không nguy hiểm nên gần như "tạm quên" sự tồn tại của u xơ. Đến khi mang thai, chị Lan xuất hiện triệu chứng đi tiểu liên tục, táo bón, nhưng vẫn chủ quan cho rằng đó là những thay đổi về bài tiết, tiêu hóa bình thường trong thai kỳ.

Đến 20 tuần, khi có dấu hiệu xuất huyết, có cơn đau bụng dưới, chị Lan lo lắng tới Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám và được chẩn đoán u xơ tử cung kích thước đang tăng lên nhanh chóng. Khối u có đường kính lớn 12cm khiến chị Lan xuất hiện những cơn đau bụng, xuất huyết bất thường, có dấu hiệu sinh non, dọa sảy. "Tôi đã bật khóc vì nghĩ rằng không thể giữ được con", chị Lan nói.

Bác sĩ khuyên chị Lan ổn định tâm lý, thai kỳ cần theo dõi chặt chẽ hơn. Trường hợp của chị Lan bác sĩ chỉ định điều trị nội khoa bằng thuốc progesterone nhằm giảm cơn co thắt tử cung do khối u gây ra, đồng thời hạn chế sự phát triển của khối u xơ. Do khối u lớn nên chị Lan sinh non ở tuần 35, phải mổ lấy thai do thai nhi ngôi mông. Ngay sau khi em bé chào đời, PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh (Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) đã bóc tách và lấy ra khối u xơ có đường kính 15cm.

Một trường hợp khác, chị Phương Oanh (32 tuổi, Hà Nội) có những triệu chứng rong kinh, băng kinh kéo dài, bụng phình to, nhưng vẫn chủ quan nghĩ là béo bụng và rối loạn kinh nguyệt. "Sống chung" với những dấu hiệu bất thường này 1 năm, khi cơ thể ngày càng mệt mỏi và xanh xao hơn, chị mới tới Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám. Chị được phát hiện có khối u xơ tử cung lớn, dấu hiệu thiếu máu trầm trọng.

Do mới có một bé và có nguyện vọng sinh con thứ hai nên PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh đã chỉ định mổ mở bóc tách khối u bảo tồn tử cung, giữ thiên chức làm mẹ cho chị Oanh. PGS Hinh khuyên một năm sau phẫu thuật, chị Oanh có thể mang thai. Tuy nhiên, do có vết rạch tử cung nên chị cần có một thai kỳ theo dõi chặt chẽ.

PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh lý giải: "U như một vật lạ nằm trong tử cung, ảnh hưởng đến sự làm tổ của phôi thai. Ngoài ra, u xơ tử cung có thể gây chèn ép bàng quang, trực tràng, niệu quản gây ra các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, tiết niệu, thận ứ nước, giao hợp đau, chèn ép tĩnh mạch đưa đến huyết khối…".

Một số trường hợp có u xơ tử cung trong thời kỳ mang thai cần theo dõi đặc biệt, nguy cơ biến chứng nhiễm khuẩn, nhất là loại u xơ dưới niêm mạc. Trong trường hợp u xơ có cuống, dễ dẫn đến biến chứng xoắn bởi ổ bụng rỗng đột ngột.

Bệnh lý u xơ nếu không điều trị sớm có thể gây cường kinh, rong kinh, đau bụng, sảy thai… Ở mức độ nặng, u xơ tử cung hóa ác có thể tiến triển thành ung thư…

Khối u xơ tử cung lớn được PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh lấy ra mà vẫn bảo toàn tử cung cho bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

U xơ tử cung ảnh hưởng tới việc mang thai và sinh đẻ

PGS Nguyễn Đức Hinh cho biết, ảnh hưởng của u xơ tử cung tới sức khỏe sinh sản chị em thể hiện qua những nguy cơ sau:

Gây vô sinh, hiếm muộn: Có khoảng 5 - 10% trường hợp vô sinh nữ có liên quan đến u xơ tử cung do lớp nội mạc tử cung thay đổi khiến cho sự làm tổ của trứng thụ tinh không thuận lợi. Nó cũng có thể chèn ép, làm gập vòi trứng hoặc làm bít lỗ cổ tử cung.

Gây sảy thai: Do lớp nội mạc không phát triển đầy đủ và do buồng tử cung bị chèn ép, không phát triển to ra được nên dễ dẫn đến sảy thai. Khi sảy thai do u xơ thường gây xuất huyết nhiều do dễ sót rau và tử cung co hồi kém.

Gây sinh non: U xơ tử cung dễ làm cho rau bám ở vị trí bất thường (rau tiền đạo, rau cài răng lược). Nó cũng làm kéo dài cơn chuyển dạ... Trong khi chuyển dạ: Thai phụ bị u xơ tử cung thường làm quá trình chuyển dạ kéo dài và khó khăn. Đặc biệt, những khối u to, nằm ở vị trí tiền đạo có thể làm cho sản phụ không sinh được, phải mổ. Khi sổ rau, sản phụ có u xơ tử cung dễ băng huyết do sót rau hoặc do tử cung co hồi kém.

Tăng khả năng sinh mổ: Các khối u xơ có thể khiến tử cung không co bóp được và chúng cũng có thể làm tắc ống sinh, làm chậm tiến trình chuyển dạ của sản phụ. Phụ nữ bị u xơ tử cung có nguy cơ cần sinh mổ gấp 6 lần so với những phụ nữ khác. Khi có u xơ ngôi thai dễ bất thường và việc mông hoặc bàn chân của em bé đưa ra ngoài trước là rất khó khăn và nguy cơ phải sinh mổ.

Băng huyết sau sinh: U xơ tử cung gây ảnh hưởng đến khả năng co bóp của tử cung để thực hiện cầm máu sau sinh. Vì thế khối u xơ có thể làm cho sản phụ bị băng huyết sau khi sinh. Ngay sau sinh, cần phải theo dõi rất sát sản phụ để phát hiện sớm băng huyết và xử trí kịp thời.

Nhiễm khuẩn sau sinh: Sau khi sinh, phụ nữ có nguy cơ bị bế sản dịch, nhiễm khuẩn hậu sản. Với trường hợp bị băng huyết khi sổ nhau thai, nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Thai nhi cũng có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, nhẹ cân do máu nuôi dưỡng thai nhi bị chia một phần để nuôi những khối u xơ tử cung.

PGS Nguyễn Đức Hinh nhấn mạnh: "Nếu phụ nữ được chẩn đoán có u xơ tử cung trong giai đoạn mang thai thì cần được theo dõi thai kỳ chặt chẽ với bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm để đảm bảo thai kỳ an toàn, giúp mẹ bầu và thai nhi đều khỏe mạnh".

Cách điều trị u xơ tử cung nói chung và khi mang thai

Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho biết, tùy vào từng trường hợp cụ thể như vị trí, số lượng, kích thước và những triệu chứng phiền toái do u xơ gây ra mà bác sĩ sẽ có chỉ định phác đồ điều trị u xơ tử cung phù hợp.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh áp dụng cá thể hóa điều trị u xơ tử cung bằng nhiều phương thức như: sử dụng thuốc, phẫu thuật nội soi bóc khối u bảo tồn tử cung, hay mổ mở… Lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu căn bệnh này phụ thuộc vào yếu tố: kích thước và vị trí u xơ, tuổi tác, nhu cầu sinh sản và nhu cầu cá nhân. Về khía cạnh y khoa, bác sĩ sẽ nỗ lực hạn chế cắt bỏ cơ quan nhưng vẫn đạt hiệu quả điều trị.

U xơ tử cung có tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật, do đó cắt tử cung toàn phần là phương pháp triệt để loại bỏ hoàn toàn u xơ tử cung. Tuy nhiên, theo PGS Hinh, hiện tại phương pháp này chỉ chỉ định khi bệnh quá nghiêm trọng và không còn cách điều trị phù hợp. Phụ nữ Á Đông đa phần mong muốn bảo tồn tử cung giữ khả năng sinh sản hoặc chỉ đơn giản để tự tin mình là phụ nữ đúng nghĩa.

Phẫu thuật cắt u xơ tử cung bằng phương pháp nội soi là phương pháp phổ biến thường chỉ định cho những khối u có kích thước lớn hơn 5 cm và nhỏ hơn 10 cm. Ưu điểm của phương pháp này là tính thẩm mỹ cao do rạch đường mổ nhỏ kích cỡ 0,5-1cm, không gây đau, không khiến người bệnh mất sức nhiều.

Với phụ nữ mang thai có u xơ lớn có thể phẫu thuật lấy thai kết hợp bóc u xơ tử cung nếu vị trí bóc u xơ thuận lợi gần đường mổ lấy thai và nguy cơ chảy máu hạn chế. Đây cũng là một trong những giải pháp tối ưu giúp chị em tránh trải qua nhiều cuộc mổ phức tạp.

Tuy nhiên, tùy từng trường hợp cụ thể sẽ có cách xử trí khác nhau. Chính vì vậy, PGS Nguyễn Đức Hinh khuyên phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ, khám tiền hôn nhân để sớm phát hiện các bất thường và xử trí kịp thời.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!