Hiện có tới 75% lượng nhựa sản xuất ra trở thành rác và 80% nhựa trong đại dương xuất phát từ đất liền. Tính ra mỗi năm lượng rác thải nhựa có thể phủ kín 4 lần diện tích bề mặt Trái đất. Việt Nam có lượng rác thải nhựa nhiều thứ 4 ở châu Á với 13 tấn nhựa thải ra biển mỗi năm. Trôi nổi khắp đại dương, rác thải nhựa trở thành thức ăn không mong đợi của nhiều loài động vật biển, sau đó chúng lại là thức ăn của con người. Điều này không khác nào con người "nuốt các hạt nhựa" vào trong cơ thể, từ đó nguy cơ cao dẫn đến khả năng mắc bệnh hiểm nghèo.
Ô nhiễm rác thải nhựa ven biển
Tại bãi biển Phước Hải thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, rác thải nhựa nhiều đang ảnh hưởng trực đến cuộc sống của ngư dân. Làm nghề kéo thuyền thúng sau các chuyến đánh bắt hải sản từ biển về, mỗi ngày ông Nghiệp (xã Phước Hải, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) có mặt ở bãi biển này khoảng 8 tiếng và chứng kiến lượng rác thải mỗi ngày một nhiều lên.
"Mọi người đi chơi ăn uống, sau đó vứt các vỏ hộp bánh hoặc vỏ chai nước uống biển", ông nghiệp nói.
Còn đối với anh Lập - một người dân khác chuyên làm nghề khai thác hải sản, hàng ngày phải ra biển nhưng trong vài năm gần đây, mẻ cá của anh chỉ là vài ba con nhỏ bởi biển đang nhiều rác hơn, đặc biệt là nilon và rác nhựa, còn cá ngày càng ít.
Tại thị trấn Phước Hải, mỗi ngày phát thải khoảng 17 tấn rác sinh hoạt, trong đó 1/3 là rác thải nhựa. Mặc dù, địa phương cũng đã có nhiều giải pháp tuyên truyền và thu gom, vận chuyển rác đi xử lý nhưng thực tế dọc bãi biển này, rác vẫn ngập tràn.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, mỗi ngày toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát sinh khoảng 761 tấn rác thải sinh hoạt, trong đó có một khối lượng lớn là rác thải nhựa và túi nilon. Mặc dù tỷ lệ thu gom rác khá cao tới 90% nhưng tình trạng rác thải bừa bãi vẫn xảy ra khắp nơi, nhất là khu vực ven biển.
Theo một công bố tại 4 khu bảo tồn: Bái Tử Long, Cát Bà, Côn Đảo và Phú Quốc cho thấy trên 90% lượng rác thải là nhựa.
Giải pháp hạn chế rác thải nhựa
Rác thải nhựa không phải là cảnh báo xa xôi mà nay là hiện thực con người đang phải đối diện. "Nói không với rác thải nhựa" - đây không chỉ là phong trào trong cộng đồng mà đã trở thành chiến dịch mang tầm quốc gia. Cùng với phong trào "Làm sạch biển", hàng loạt phong trào chống rác thải nhựa, hạn chế sử dụng túi nilon và bao bì nhựa được phát động rộng rãi.
Để hạn chế rác thải nhựa, cần thực hiện những hành động rất đơn giản như từ chối dùng ống hút nhựa và túi nilon, mang làn đi chợ, mang cốc đi mua đồ uống, mang hộp đi mua đồ ăn để hạn chế hộp xốp, túi nilon thải ra môi trường... đến việc cùng nhau nhặt rác mỗi tuần, để riêng pin, đồ điện tử, gom dầu ăn đã sử dụng đưa đi tái chế.
Tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, khác với những năm trước, vật dụng, đồ uống trong cuộc họp đã được thay thế bằng chai inox và các loại cốc thủy tinh. Phong trào này được Bộ phát động và nhận được sự hưởng ứng của tất cả các đơn vị. Với cách làm này, mỗi năm đơn vị tiết kiệm và hạn chế được rất nhiều rác thải nhựa ra môi trường.
Còn đối với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, việc không dùng rác nhựa và các sản phẩm từ nhựa đã dần trở thành một thói quen. Các cán bộ nhân viên tại đây đã được trang bị cho những chai đựng nước bằng inox để thay thế các chai nhựa. Cốc, chén cũng được thay thế bằng cốc sứ có thể dùng nhiều lần.
Bắt đầu từ một hành động nhỏ, thay thế chai nước hàng ngày dùng một lần bằng việc sử dụng cốc thủy tinh trong các cuộc họp, mỗi ngày Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tiết giảm một lượng lớn rác thải nhựa ra môi trường.
Để thay đổi được hành vi, thói quen sử dụng sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần việc cần làm ngay chính là giảm dần việc tiêu thụ các sản phẩm nhựa, nilon khó phân hủy. Tại đơn vị sản xuất nước khoáng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, việc gia tăng sản phẩm nước khoáng đóng chai thủy tinh, thay thế dần loại bỏ sản xuất chai nước nhựa dùng một lần và đầu tư dây chuyền sản xuất lon được đặt ra nhằm tăng trưởng 15-20% sản lượng các sản phẩm tái sử dụng bao bì.
Phong trào nói không với rác thải nhựa đang được nhiều Bộ ngành, đặc biệt là khối các cơ quan, trường học và nhiều doanh nghiệp trong cả nước tích cực triển khai bằng hàng loạt các giải pháp truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về chống rác thải nhựa như Ngày Chủ nhật xanh, công sở xanh, sạch, đẹp, thu gom rác thải, túi nilon… góp phần bảo vệ môi trường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!