Năm 2017 có thể nói là năm mà các tỉnh vùng núi phía Bắc chứng kiến tính dị thường và trái quy luật của thời tiết. Đặc biệt, 2 cơn lũ lịch sử trong năm nay đã khiến 386 người thiệt mạng và mất tích, thiệt hại về kinh tế khoảng 60.000 tỷ đồng, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của bà con. Những thiệt hại này một lần nữa đặt ra đòi hỏi ngày càng cao với công tác dự báo cảnh báo.
Các chuyên gia cho rằng, để hạn chế những thiệt hại do thiên tai, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất gây ra với đồng bào miền núi, việc khảo sát đánh giá nhanh chỗ ở an toàn cho người dân cũng như nâng cao nhận thức cho bà con đang là một nhiệm vụ cấp bách được đặt ra. Tuy nhiên, bên cạnh đó năng lực cảnh báo, dự báo thiên tai của các cơ quan chuyên môn cũng cần phải được nâng cao hơn nữa.
Theo báo cáo mới đây của Ban chỉ đạo Trung ương phòng chống thiên tai, cùng với tình trạng chặt phá rừng phòng hộ để lấy đất sản xuất, hay như những hoạt động xây dựng nhà ở ven sông, suối, mái dốc đã và đang diễn ra phổ biến tại một số nơi, sự hạn chế về công tác dự báo và cảnh báo thiên tai của các cơ quan chuyên môn, chính là những nguyên nhân dẫn đến những thiệt hại đáng tiếc, không đáng có.
Tại những quốc gia phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, việc nghiên cứu lũ quét và tai biến địa chất được đầu tư từ rất sớm, và hiện đã áp dụng rất nhiều phương pháp có tính khoa học cao để tính toán các nguy cơ thảm họa do thiên tai gây ra. Còn tại Việt Nam do chưa có tiêu chuẩn quốc gia về điều tra, khảo sát, thiết kế và thi công các công trình phòng chống lũ quét, sạt trượt nên việc triển khai các giải pháp này là khó khả thi.
Tại Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu và mưa lũ ngày càng cực đoan, có thể thấy việc xây dựng hạ tầng nếu tính đến yếu tố đảm bảo an toàn thiên tai, hay như đảm bảo việc khai thác khoáng sản đúng quy hoạch, sẽ giảm nguy cơ bị ảnh hưởng bởi lũ quét và sạt lở đất, cũng như giảm thiểu những hậu quả không đáng có đối với người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!