Bên cạnh việc khoan vùng bảo vệ tàu, tỉnh Quảng Nam cũng sẽ chọn một đơn vị đủ năng lực để tiến hành khảo sát, thăm dò và trục vớt trong trường hợp phát hiện các con tàu đắm như khảo sát ban đầu. Hiện tại, đã có nhiều ngư dân trong vùng lặn và vớt được nhiều hiện vật từ thời xa xưa, nhưng việc xác định nó có phải thực sự là cổ vật tàu đắm hay không thì vẫn còn phải chờ đợi câu trả lời từ các nhà chuyên môn.
‘ Cổ vật tàu đắm ở vùng biển Cửa Lở - Bàn Than được ngư dân Tam Hải trục vớt.
Đinh Tấn Tàu, Ngư dân xã Tam Hải, Núi Thành, Quảng Nam, là một trong những người đã vớt được nhiều hiện vật tại nhiều vị trí trên vùng biển Tam Hải, Núi Thành, Quảng Nam thời gian qua. Các hiện vật chủ yếu là đồ gốm, sứ, kim loại, gỗ, đá, tiền cổ… Ông Tàu cho biết, số hiện vật này được ông vớt lên chủ yếu từ hai vị trí chính, một tại khu vực cửa Lở, một tại vị trí mũi Bàn Than trên vùng biển Tam Hải. Tất nhiên, đây không phải là tất cả những gì ông Tàu nhìn thấy và vớt lên được từ dưới đáy biển.
Ông Đinh Tấn Tàu cho biết: “Con tàu trôi dạt rộng lắm, 200 - 300m, các loại mẻ, chum lớn bể từng miếng, còn điểm khác là trong vũng cát xung quanh”.
‘ Hiện cơ quan chức năng Quảng Nam lên phương án khoanh vùng bảo vệ cổ vật nằm dưới đáy biển.
Vì bán không được giá, nên ông đã quyết định để lại toàn bộ số hiện vật này trưng bày trong nhà mình. Cũng chưa có chuyên gia nào về đây để thẩm định giá trị số hiện vật mà ông Tàu cũng như nhiều người khác vớt được ở đây.
Ông Đinh Tấn Tàu cho biết thêm: “Có bán được đâu, rẻ quá không đủ thu nhập”.
Theo nhiều người dân địa phương, cổ vật tàu đắm ở vùng biển Tam Hải được biết đến từ hơn 3 năm trước, song chỉ có một số người dân trong vùng và kể cả vùng lân cận đến khai thác tự do. Mặc dù có người nói cổ vật gốm sứ ở Tam Hải có niên đại từ thế kỉ XII -XIII, nhưng ngành chức năng ở Quảng Nam cho rằng đó chỉ là phỏng đoán. Muốn xác định được niên đại chắc chắn cùng giá trị của những cổ vật này, cần phải qua giám định của cơ quan chuyên môn. Giải pháp trước hết là khoanh vùng bảo vệ toàn bộ vùng biển Tam Hải.
Ông Bùi Văn Hoàng, Chủ tịch UBND xã Tam Hải cho biết: “Địa phương cũng đã phối hợp với biên phòng nắm bắt tình hình, có trường hợp tàu ra khai thác nhưng chúng đã ngăn cản kịp thời. Trước mắt, cần ổn định tình hình, nắm bắt thông tin để kiến nghị cấp trên ngăn chặn kịp thời những trường hợp bộc phát”.
Cũng theo Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam, ngoài công tác khoanh vùng bảo vệ, thời gian tới, Quảng Nam sẽ tìm đơn vị có đủ khả năng để tiến hành thăm dò, khảo sát và trục vớt, nếu phát hiện có các con tàu cổ vật bị đắm.
Hiện tại, người dân trong vùng vẫn tin rằng có ít nhất 5 con tàu đắm tại 5 vị trí khác nhau trên vùng biển Tam Hải, tỉnh Quảng Nam. Tất cả các phỏng đoán cũng như giá trị của hiện vật đã được phát hiện tới đâu vẫn đang chờ kết quả cuối cùng từ phía cơ quan chức năng, sau khi kết thúc việc thăm dò, trục vớt.