80 năm "gác bão, giữ trời" của ngành Khí tượng Thủy văn

Ngày 1/10/2025, Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) vinh dự được tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Nhất. Đây là phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước ghi nhận những đóng góp to lớn của ngành trong hành trình 80 năm xây dựng, phát triển.

80 năm "gác bão, giữ trời"

Ngày 3/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 41 đưa Sở Thiên văn và Đài Thiên văn Phủ Liễn về trực thuộc Bộ Giao thông Công chính, đặt nền móng cho ngành Khí tượng Thủy văn Việt Nam. Từ cột mốc lịch sử đó, trải qua nhiều lần kiện toàn, sáp nhập, đến nay Cục Khí tượng Thủy văn đã trở thành một lực lượng quan trọng với hơn 2.600 cán bộ, công chức, viên chức trải dài trên khắp mọi miền Tổ quốc.

Suốt chặng đường 80 năm, ngành luôn đồng hành cùng dân tộc vượt qua chiến tranh, khắc phục hậu quả thiên tai và chủ động hội nhập quốc tế. Năm 1975, Việt Nam chính thức trở thành thành viên Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), khẳng định vị thế của ngành trên bản đồ khí tượng toàn cầu. Ngành đã vinh dự nhiều lần được trao các phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh (1995, 2020) và Huân chương Độc lập Hạng Nhất (2002).

Hiện đại hóa, nâng tầm quốc tế

Trong giai đoạn 2021 - 2025, ngành Khí tượng Thủy văn đã có bước tiến mạnh mẽ trong hiện đại hóa hệ thống quan trắc và công nghệ dự báo. Mạng lưới trạm quan trắc quốc gia tăng lên hơn 2.800, với tỷ lệ tự động hóa đạt mức cao. Hệ thống radar phủ khắp cả nước, kết hợp siêu máy tính CrayXC40 và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, giúp nâng cao độ chính xác, rút ngắn thời gian cảnh báo.

Nhờ vậy, hàng chục cơn bão, áp thấp nhiệt đới, hàng trăm đợt mưa lớn, nắng nóng, rét đậm đã được dự báo sớm, kịp thời, giúp chính quyền và người dân chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại đáng kể. Trên trường quốc tế, Việt Nam trở thành Trung tâm hỗ trợ cảnh báo lũ quét khu vực ASEAN, góp phần nâng tầm vị thế quốc gia.

Vinh dự và trách nhiệm

Đằng sau những bản tin dự báo chính xác là sự tận tụy, kiên cường của hàng nghìn "người gác bão" thầm lặng từ quan trắc viên bám trụ nơi đảo xa, đến dự báo viên thức trắng trong đêm mưa bão. Họ là lực lượng âm thầm nhưng kiêu hãnh, góp phần bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản nhân dân.

Huân chương Lao động Hạng Nhất không chỉ là sự ghi nhận cho chặng đường đã qua, mà còn là động lực để Cục Khí tượng Thủy văn tiếp tục hiện đại hóa, mở rộng hợp tác quốc tế, giữ vững vai trò tuyến đầu trong phòng chống thiên tai, đóng góp cho phát triển bền vững và khát vọng Việt Nam hùng cường năm 2045.