Ô nhiễm mùi đang trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng của ngành chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi lợn. Các hợp chất khí thải như amoniac, hydro sunfua và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi phát sinh trong quá trình chăn nuôi không chỉ gây ảnh hưởng đến môi trường mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, nhất là các bệnh liên quan đến hô hấp.
Theo quy định, các trang trại chăn nuôi lợn phải có biện pháp kiểm soát, xử lý mùi. Tuy nhiên, trên thực tế, các phương pháp xử lý khí thải, mùi thải hiện nay vẫn chưa thực sự triệt để, khi phần lớn cơ sở vẫn chỉ sử dụng chế phẩm sinh học phun để khử mùi. Ngay cả với các trang trại công nghệ cao, quy mô đàn lớn, việc tính toán, xây dựng hệ thống xử lý mùi hiệu quả ngay từ đầu vẫn còn nhiều hạn chế.
Tại Quảng Ninh, trang trại chăn nuôi lợn công nghệ cao có quy mô lớn nhất tỉnh, với 60.000 lợn thịt và 5.000 lợn nái, được đưa vào hoạt động từ tháng 2 năm nay. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, tình trạng phát tán mùi hôi đã xuất hiện.
Ông Bùi Xuân Thu, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Chăn nuôi Công nghệ cao Greentech cho biết: “Chúng tôi rất tự tin vì đã đầu tư công nghệ hiện đại. Nhưng sau 3 – 4 tháng hoạt động, đã bắt đầu có ý kiến phản ánh của người dân về mùi hôi, đặc biệt khi thời tiết mưa gió, không khí yếm khí, gần biển nên gió mang mùi lan tỏa đi xa".
Dù tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn sinh học, nội bất xuất, ngoại bất nhập, nhưng mùi hôi lại không bị giới hạn bởi hàng rào bảo vệ nào. Sau khi cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát, đơn vị đã được yêu cầu khẩn trương khắc phục, lắp đặt hệ thống xử lý mùi mới, dự kiến hoàn thành trong 2 tháng tới.
Anh Nguyễn Thành Long, Phó Trưởng phòng Kiểm soát Môi trường, Chi cục Bảo vệ Môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh) cho biết: “Đây là đơn vị lớn nhất toàn tỉnh. Sau khi nhận phản ánh vào tháng 7/2025, chúng tôi đã rà soát, đánh giá mức độ ảnh hưởng và khuyến nghị đơn vị thực hiện giải pháp giảm thiểu ô nhiễm".
Không chỉ ở Quảng Ninh, tình trạng tương tự cũng xảy ra tại nhiều địa phương khác. Tại Thanh Hóa, một trang trại chăn nuôi công nghệ cao quy mô 30.000 con, sau 3 tháng hoạt động kể từ tháng 5/2024, đã bị đình chỉ vì phát tán mùi hôi thối, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và đời sống người dân xung quanh.
Ông Nguyễn Ngọc Nô, Quản lý trang trại chăn nuôi Agri-Vina (tỉnh Thanh Hóa), chia sẻ: “Trang trại trước đó có báo cáo đánh giá tác động môi trường đạt chuẩn, nhưng khi đi vào hoạt động, mùi vẫn không đạt yêu cầu. Chúng tôi đã tạm dừng để cải tạo, bổ sung hệ thống xử lý mùi. Trước đây dùng nước và men sinh học để phun khử mùi, giờ đầu tư hệ thống mới hiệu quả hơn. Trang trại có 39 chuồng, tổng đầu tư khoảng 45 tỷ đồng".
Đến tháng 4 năm nay, trang trại này hoạt động trở lại với hệ thống xử lý mùi mới và đã chủ động lắp đặt hệ thống quan trắc không khí nhằm kiểm soát các chỉ số khí gây mùi khi có phản ánh từ người dân. Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, một trong ba trạm quan trắc được chỉ định không hoạt động do mất điện khoảng một tuần. Hai trạm còn lại, trong đó có trạm nằm trong khu vực chuồng nuôi, vẫn đang vận hành bình thường.
Đáng chú ý, việc lắp đặt hệ thống quan trắc không khí không nằm trong yêu cầu bắt buộc, đồng nghĩa với việc nếu các trạm này ngừng hoạt động, trang trại cũng không vi phạm quy định về kiểm soát mùi.
Rõ ràng, việc đầu tư hệ thống xử lý mùi mới chỉ là một bước đi cần thiết khi có yêu cầu từ cơ quan quản lý. Còn sự chủ động duy trì, giám sát thường xuyên bằng hệ thống quan trắc – những “màn hình sáng chỉ số” – mới là biểu hiện của ý thức và trách nhiệm thực sự của chính người làm chăn nuôi.
Khó khăn kiểm tra, xử lý ô nhiễm mùi từ trang trại chăn nuôi lợn
Chỉ vài ngày trước, người dân xã Thanh Quân, tỉnh Thanh Hóa đã lập lán, tập trung phản đối tình trạng ô nhiễm mùi phát sinh từ trang trại chăn nuôi lợn công nghệ cao của Công ty Cổ phần Đầu tư Quốc tế ASEAN trên địa bàn.
Kết quả kiểm tra cho thấy, trang trại có nhiều vi phạm trong công tác bảo vệ môi trường như: hệ thống phun sương khử mùi không hoạt động; bể chứa chất thải che phủ không kín; máy tách ép phân gây phát sinh mùi; tự ý đốt xác lợn ngoài trời; một số hạng mục chưa thực hiện đúng giấy phép môi trường được phê duyệt. Các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa đã yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng nhập đàn lợn mới, chỉ được phép nuôi hết lứa hiện có, đồng thời khắc phục toàn bộ vi phạm trước ngày 10/11/2025.
Việc kiểm tra, xử lý tình trạng ô nhiễm mùi từ trang trại này diễn ra nhanh chóng, chỉ vài ngày sau khi người dân phản đối. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc kiểm tra, xử lý ô nhiễm mùi hôi từ các trang trại chăn nuôi lợn vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Tại xã Quảng Bình, tỉnh Thanh Hóa, trang trại chăn nuôi 1.000 con lợn của ông Lê Đình Chuân thường xuyên bị người dân phản ánh phát tán mùi hôi khó chịu.
Ông Phạm Công Trung, Bí thư Chi bộ thôn Xa Thư, cho biết: “Năm nào ít nhất cũng một lần phải kêu vì mùi hôi thối này. Trước đây ai cũng nuôi thì không sao, giờ cả làng chỉ còn một hộ nuôi nên mùi dễ nhận ra lắm".
Trong khi đó, ông Lê Đình Chuân cho rằng việc chăn nuôi có mùi là điều “không thể tránh khỏi”: “Không phủ nhận là có mùi, nhưng phải có định lượng. Tháng 8 năm ngoái người ta lấy mẫu rồi, có vấn đề gì đâu mà…” - ông cho biết.
Kết quả quan trắc không khí năm ngoái cho thấy các chỉ số khí gây mùi như amoniac và hydro sunfua vẫn nằm trong ngưỡng cho phép. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thủy, Phó Trưởng phòng Môi trường – Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa, việc đánh giá định lượng mức độ ô nhiễm mùi hiện còn gặp khó: “Hiện chưa có quy chuẩn cụ thể để xác định mùi vượt ngưỡng bao nhiêu thì được coi là ô nhiễm. Muốn xử lý cần có căn cứ định lượng, nhưng phương pháp này vẫn chưa được ban hành".
Cũng theo bà Thủy, từ đầu năm đến nay, Thanh Hóa ghi nhận 6 kiến nghị của người dân liên quan đến các trang trại chăn nuôi lợn phát sinh mùi hôi, nhưng việc kiểm tra xử lý gặp nhiều hạn chế.
Ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Bình, nêu thêm: “Hiện chưa có phương tiện để đo mức độ vượt ngưỡng mùi, cũng thiếu cán bộ chuyên môn sâu và thiết bị kiểm tra".
Các cơ quan chức năng hiện đang chờ kết quả phân tích mẫu không khí để có hướng xử lý tiếp theo đối với trang trại của ông Chuân.
Trong khi đó, ông Chuân vẫn tiếp tục áp dụng các biện pháp xử lý mùi theo kinh nghiệm, với niềm tin rằng “mùi như thế này là hợp lý” — dù người dân xung quanh lại cho rằng đó là nguyên nhân khiến họ phải sống chung với mùi hôi thối suốt nhiều năm qua.
Bình luận (0)