Cấm sử dụng điện thoại trong trường học: Bảo vệ sự phát triển lành mạnh của học sinh

Thêm nhiều quốc gia siết chặt quản lý điện thoại trong trường học từ 2026

Cầm chiếc điện thoại trên tay với nhiều người, đó là thói quen. Với không ít học sinh, điện thoại là vật bất ly thân. Tuy nhiên khi sự tiện lợi vượt quá giới hạn, chiếc điện thoại, từ công cụ hỗ trợ có thể trở thành yếu tố gây mất tập trung lớn nhất trong lớp học.

Không phải ngẫu nhiên nhiều quốc gia và cả những đô thị lớn của Việt Nam như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh bắt đầu siết việc sử dụng điện thoại trong trường học. Đây không phải là câu chuyện cấm đoán công nghệ, mà là đặt lại ranh giới cần thiết để bảo vệ học sinh trong những giờ học cần sự tập trung cao nhất cho việc học hành.

Đầu năm 2026 tới đây, thêm nhiều quốc gia siết chặt quản lý điện thoại, đồng hồ thông minh đối với học sinh. Singapore, Israel sẽ mở rộng lệnh cấm. Chile đã luật hóa việc cấm học sinh tiểu học và THCS dùng điện thoại trong giờ học.

Trước đó, trong năm học 2024-2025, nhiều quốc gia tại châu Âu và châu Á cũng đã ban hành nhiều chính sách để hạn chế tối đa tác động của điện thoại tới môi trường học đường.

Trẻ em Việt Nam tiếp cận điện thoại sớm hơn thế giới 4 năm

Tại Việt Nam, tình trạng học sinh sử dụng điện thoại sớm đang ở mức đáng lo ngại. Theo khảo sát của Google cách đây 3 năm, trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại cá nhân từ khoảng 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với mức trung bình thế giới là 13 tuổi. Con số này cho thấy việc tiếp cận công nghệ của trẻ đang diễn ra ngày càng sớm, đặt ra yêu cầu cấp thiết về quản lý, định hướng sử dụng ngay từ gia đình và nhà trường.

Cần hạn chế sử dụng điện thoại tại tất cả trường học Việt Nam

Quản lý điện thoại trong trường học, suy cho cùng, không phải để học sinh rời xa văn minh hiện đại, mà để tuổi học trò không bị cuốn trôi quá sớm vào một thế giới ảo - nơi đang có nhiều cạm bẫy được giăng ra. Khi nhiều quốc gia đã coi đây là một chính sách bảo vệ trẻ em, với Việt Nam, câu chuyện không còn là cấm hay không cấm, mà là quản lý đến đâu và thống nhất ra sao đối với tất cả trường học trong cả nước.

Về mặt quy định, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ học sinh không được sử dụng điện thoại trong giờ học, trừ khi phục vụ học tập và có sự cho phép của giáo viên. Tuy nhiên thách thức lớn nhất nằm ở khâu tổ chức và quản lý tại nhà trường, đặc biệt trong giờ ra chơi. Vì hiện tại, nhiều trường học vẫn thiếu chỗ vui chơi dành cho trẻ.

TP Hồ Chí Minh đã đi xa hơn, khi thí điểm hạn chế điện thoại cả trong giờ ra chơi tại 16 trường từ tháng 10 năm nay, trước khi triển khai đồng loạt từ tháng 1/2026.

Thay cho màn hình, giờ giải lao được lấp đầy bằng các hoạt động thể thao, văn nghệ, trò chơi dân gian, đọc sách và câu lạc bộ kỹ năng sống. Mỗi học sinh phải tham gia ít nhất một hoạt động.

Dù đã có những bước đi mạnh mẽ ở một số địa phương, nhưng các quy định hiện nay vẫn chưa tạo được sự thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

"Chúng ta cần phải có quy định mang tính thể chế của cả một quốc gia. Ví dụ như Trung Quốc hay Hàn Quốc, học sinh tiểu học được sử dụng iPad trong lớp học nhưng do nhà trường trang bị. Trong iPad chỉ có nguồn thông tin được kiểm chứng. Cũng như vậy, nếu các học sinh sử dụng điện thoại thông minh thì cần phải có quy định", PGS.TS. Nguyễn Chí Thành (Trưởng khoa Sư phạm, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định.

Lớp học không điện thoại ở Hà Nội

Từ đầu tháng 11/2025, nhiều trường học tại Hà Nội bắt đầu triển khai quy định học sinh không sử dụng điện thoại trong giờ học, theo chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo. Một thay đổi nhỏ trong nội quy, nhưng là nỗ lực lớn để đưa trường học trở lại đúng vai trò của mình, trong bối cảnh công nghệ ngày càng lấn sâu vào đời sống học đường.

Màn hình điện thoại luôn có sức hút khó cưỡng, nhất là với học sinh lứa tuổi bậc THCS. Từ nhiều năm trước, Trường THCS Cầu Giấy (Hà Nội) đã đưa việc thu điện thoại trước giờ vào lớp vào nội quy, yêu cầu học sinh thực hiện nghiêm túc.

"Cất điện thoại như vậy có thể giúp chúng em tập trung học hành hơn, không bị sao nhãng trong học tập", học sinh Phan Tống Kiên (Trường THCS Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ.

Tuy vậy, quá trình thực hiện cũng không tránh khỏi những khó khăn ban đầu.

"Trong quá trình thực hiện, nhiều con báo cáo chưa trung thực, như là thưa thầy con đã nộp nhưng vẫn còn giữ điện thoại để tranh thủ sử dụng điện thoại trong giờ ra chơi hoặc tranh thủ trước giờ bán trú buổi trưa. Lập tức thầy cô giáo phải nhắc nhở, đồng thời kết hợp với bố mẹ để về nhà gia đình tiếp tục làm công tác tư tưởng và nhắc nhở các con thêm lần nữa", thầy giáo Đỗ Văn Lưỡng, Trường THCS Cầu Giấy, Hà Nội cho biết.

Trong thời đại sự phân tán dễ trở thành thói quen, dạy học sinh biết rời mắt khỏi màn hình cũng quan trọng như dạy chữ, dạy số. Bởi khi điện thoại được đặt xuống, lớp học bớt phân tâm. Sân trường thêm tiếng cười và thêm hoạt động kết nối.

Điện thoại thông minh mang lại nhiều tiện ích, nhưng tuổi thơ nếu trôi qua trước màn hình, thì rất khó có cơ hội quay lại lần thứ hai.

Học sinh cần 20 phút để lấy lại tập trung sau khi bị điện thoại làm gián đoạn

Những lo ngại này không chỉ đến từ cảm nhận, mà đã được khoa học và chính sách quốc tế chỉ ra rất rõ. Theo UNESCO, mỗi lần bị điện thoại làm xao nhãng, học sinh có thể mất tới 20 phút để tập trung trở lại. Khi não bộ của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, việc tiếp xúc liên tục với màn hình dễ làm giảm khả năng tự kiểm soát, suy giảm tập trung và gia tăng áp lực tâm lý.

Vì vậy, quản lý điện thoại trong trường học không chỉ là kỷ luật, đó là bảo vệ sự phát triển lành mạnh của học sinh. Bởi khi mạng xã hội xâm nhập lớp học, kéo theo quay clip, lan truyền thông tin sai lệch hay bạo lực mạng, môi trường giáo dục khó còn giữ được sự trong sáng cần có.

Một tờ báo của Pháp trích dẫn lời một nghị sĩ ví việc trao cho trẻ em điện thoại thông minh nguy hiểm không kém việc đưa cho trẻ rượu hay thuốc lá. Dù là cách so sánh gây tranh luận, nhưng thông điệp rất rõ những nội dung độc hại, thuật toán gây nghiện và sự thiếu kiểm soát có thể tác động mạnh mẽ tới tâm lý, hành vi và sự phát triển của một học sinh. Do đó, sử dụng có kiểm soát, phục vụ học hành là những mục tiêu cần được coi trọng hướng dẫn nhằm giúp các em đi đúng hướng khi sử dụng thiết bị di động.

Trường học Đan Mạch cấm học sinh sử dụng điện thoại thông minh

Nếu nhìn vào các nước Bắc Âu lúc này, nhiều người có lẽ cho rằng những nước này đang trở về với quá khứ. Bởi dù là những quốc gia có mức độ số hóa vào hàng cao nhất thế giới, các quốc gia Bắc Âu lại áp dụng lệnh cấm đối với các thiết bị di động, bao gồm cả điện thoại thông minh, trong trường học. Ví dụ sau đây là câu chuyện ở Đan Mạch.

Ngôi trường trung học phổ thông cách thủ đô Copenhagen, Đan Mạch, 12km về phía bắc. Đây là một trường học vắng bóng thiết bị di động.

Hai năm trước, các giáo viên đã kiến nghị cấm điện thoại lên lãnh đạo nhà trường và phụ huynh của khoảng 700 học sinh từ 9-16 tuổi theo học tại trường. Do họ không còn kiểm soát được gì trong khi các tiết học liên tục bị gián đoạn, học sinh chỉ chúi mặt vào điện thoại, thậm chí còn không tương tác với các bạn cùng lớp. Ngay cả phụ huynh còn gọi điện giữa giờ học để bàn với con về bữa tối hoặc chuyện mua sắm.

"Chúng tôi nhận thấy tình trạng sụt giảm trong thành tích học tập, trường học không còn quan trọng, điện thoại mới là quan trọng. Một điều khác mà chúng tôi thấy là các em ngừng chơi đùa, ngừng chơi thể thao, các em ngừng cả việc nói chuyện với nhau trong giờ giải lao. Đó là điều thực sự buồn đối với những người làm giáo viên", ông Bent Povlsen (giáo viên, trường Trongårdsskolen, Đan Mạch) cho biết.

Hiện khi học sinh đến trường, các em đặt thiết bị di động của mình, bao gồm điện thoại thông minh, máy tính bảng và đồng hồ thông minh vào một tủ an toàn, khóa lại, cho đến khi kết thúc giờ học.

Những trường hợp ngoại lệ là những học sinh cần thiết bị di động cho các ứng dụng cho bệnh tiểu đường hoặc khuyết tật.

"Đó là một thành công lớn. Giờ đây, mọi thứ đã trở lại bình thường. Chúng tôi thấy học sinh vui vẻ và tươi cười. Chúng tôi thấy các em chơi đùa. Trong lớp học, chúng tôi thấy các em tập trung hơn, chú ý hơn. Như vậy là chúng tôi đã trở lại đúng hướng", ông Bent Povlsen (giáo viên, trường Trongårdsskolen, Đan Mạch) cho biết thêm.

"Bây giờ chúng cháu nói chuyện rất nhiều trong giờ ra chơi. Trước đây, chúng cháu chỉ chơi game trên điện thoại hoặc lướt mạng, nhưng bây giờ chúng cháu còn chơi cờ và những trò khác", Nanna Christiansen (học sinh, 14 tuổi) chia sẻ.

Ở cấp độ toàn quốc, Đan Mạch đã chính thức cấm sử dụng điện thoại thông minh và máy tính bảng cá nhân tại các trường phổ thông công lập và các chương trình ngoại khóa được gần 1 năm. Chính phủ Đan Mạch đặt mục tiêu cho lệnh cấm điện thoại trong trường học là giành lại tuổi thơ của trẻ em nước này khỏi ảnh hưởng lan rộng của các nền tảng công nghệ.

Với Việt Nam, bài toán không nằm ở việc quay lưng với thiết bị di động công nghệ, mà là chọn đúng thời điểm để đặt chiếc điện thoại xuống. Bởi một lớp học đủ tập trung hôm nay chính là nền tảng cho một thế hệ vững vàng tri thức vào ngày mai. Trong quá trình vượt qua cám dỗ từ chiếc màn hình nhỏ ấy đang cần sự đồng hành phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường.