Năm 1976, Phó Thủ tướng Võ Chí Công nhận nhiệm vụ phụ trách khối nông lâm hải sản trong bối cảnh các hợp tác xã nghề cá kinh doanh thua lỗ, còn trong các hợp tác xã nông nghiệp, nông dân làm ruộng theo kiểu đối phó.
Ở Đoàn Xá, Hải Phòng, nông dân bỏ ruộng. Tình thế buộc cán bộ quyết định giao ruộng của hợp tác xã và khoán sản lượng cho xã viên. Sản lượng sau đó tăng rõ rệt. Từ chỗ chưa đạt 30 tạ/ha, sau khoán, năng suất lúa đã lên tới 5 tấn/ha. Tuy vậy, cách làm ở Đoàn Xá lại là trái quy định nên bà con gọi là "khoán chui"
Ông Đinh Văn Niệm, nguyên Trợ lý Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công cho biết: "Không khí làm chui ở Vĩnh Phú với Hải Phòng lan ra tới Thái Bình, Hà Nam Ninh… cho nên anh mới kiến nghị với Bộ Chính trị họp để quyết định chấp nhận hay không chấp nhận. Lúc đó, có quan điểm chia ruộng đất để khoán như thế là phá CNXH ở nông thôn. Thứ hai, khoán như thế là phát triển kinh tế tư nhân và anh đấu tranh rất quyết liệt. Khi phổ biến Chỉ thị 100 trong toàn quốc, trở thành phong trào mở khoán, lúc bấy giờ là tháo khoán".
Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đi thăm cánh đồng lúa của xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình. Ông là một trong những lãnh đạo cấp cao của Đảng đóng vai quan trọng trong việc nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để Trung ương ban hành “Chỉ thị 100”, đổi mới toàn diện nông nghiệp Việt Nam trong thời kỳ Đổi mới. Ảnh: TTXVN
Năm 1981, Chỉ thị 100 (còn gọi là khoán 100) do Ban Bí thư ban hành trên cơ sở đề án do Phó Thủ tướng Võ Chí Công xây dựng đã công nhận những mô hình khoán đổi mới trong nông nghiệp.
Sau thành không của khoán 100, ông được Bộ Chính trị giao chủ trì Tiểu ban nghiên cứu tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý nông nghiệp làm cơ sở xây dựng Nghị quyết 10 (còn gọi là khoán 10). Năm 1989, chỉ một năm sau thực hiện khoán 10, Việt Nam lần đầu tiên xuất khẩu gạo, chấm dứt thời kỳ thiếu gạo.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: "Với tư duy độc lập, sáng tạo của một nhà lãnh đạo chiến lược, đồng chí Võ Chí Công vừa là lãnh đạo, vừa là người tổ chức thực hiện với trách nhiệm cao, nghiêm túc, phong cách làm việc khoa học, sâu sát thực tiễn, giữ nguyên tắc nhưng không máy móc. Đồng chí cùng tập thể Bộ Chính trị và Trung ương Đảng đưa đất nước ta ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, phá thế bao vây cấm vận".
Công cuộc đổi mới trong thập niên 80 của thế kỷ trước tiến hành khi đất nước phải đối mặt với lạm phát, quan hệ cung cầu không cân đối, đời sống người dân khó khăn… Những vấn đề nan giải đó đã được Đảng, Nhà nước chủ động giải quyết, trong đó có đóng góp của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!