Nếu như trước đây, kỷ luật tổ chức đảng và kỷ luật đảng viên được quy định tại Quy định số 07 và Quy định số 102, thì với Quy định mới 69, kỷ luật đảng đã được hệ thống và đặt trong một Quy định thống nhất, đồng bộ để soi chiếu, xác định mức độ vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên. Quy định mới bổ sung nhiều nội dung nhằm phù hợp với tình hình thực tiễn, đồng thời cụ thể hóa các hình thức kỷ luật đối với những vi phạm mà thời gian vừa qua nổi lên như một xu hướng, một mối đe dọa, một thách thức nguy hiểm.
Điều 13 Quy định 205 về kiểm soát quyền lực, được ban hành cách đây 3 năm, có đề cập đến việc xử lý hành vi chạy chức, chạy quyền, bao che, tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền nhưng không đề cập cụ thể các hành vi sẽ bị kỷ luật đảng ở mức độ nào. Và Quy định 69 ra đời đánh dấu việc, đây là lần đầu tiên các văn bản về xử lý kỷ luật đảng đề cập đến mức kỷ luật khi đảng viên chạy chức chạy quyền. Với từng biểu hiện cụ thể thì đảng viên vi phạm sẽ phải chịu mức kỷ luật tương ứng là khiển trách, cảnh cáo, và khai trừ khỏi Đảng.
Quy định 69 cũng đã bổ sung hàng loạt những trường hợp đảng viên có thể vi phạm trong các lĩnh vực như quản lý, sử dụng đất đai, nhà ở; quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ, và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cùng với đó là những quy định nhằm bảo vệ những đảng viên dám nghĩ, dám làm, vì lợi ích chung mà thực hiện đổi mới, sáng tạo.
Theo PGS.TS. Vũ Văn Phúc - Phó Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương: "Quy định 69 ban hành dựa trên cơ sở tổng kết thực tiễn việc xây dựng chỉnh đốn đảng từ Đại hội XI đến nay và trên cơ sở tổng kết 10 năm chúng ta thực hiện Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng tiêu cực trực tiếp thuộc Bộ Chính trị và do Tổng Bí thư làm Trưởng Ban. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn như vậy, Quy định 69 lần này nó rất toàn diện, đầy đủ cụ thể và bao quát được mọi phương diện trong đời sống xã hội".
Theo bà Nguyễn Thị Bích Ngà - nguyên Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương: "Quy định 69 nếu nói theo ngôn ngữ luật thì là bộ luật luật tổ chức đảng và đảng viên lớn nhất từ trước đến nay. Không phải chỉ có gộp giữa kỷ luật của tổ chức cộng với kỷ luật của cá nhân mà nó lớn ở đây là nó thể hiện cả tư tưởng kiên quyết loại bỏ đấu tranh với những hành vi vi phạm của tổ chức và cá nhân. Và việc này một lần nữa lại bày tỏ quyết tâm của Đảng là đề cao kỷ luật, đề cao trách nhiệm cá nhân của mỗi đảng viên".
Theo GS. TS. Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: "Đây là một quyết định rất kịp thời và nó sẽ giúp cho chúng ta có thể ngăn chặn những hành vi có thể xảy ra trong tương lai và đặc biệt là cảnh báo những người cán bộ đảng viên đặc biệt là những người có chức có quyền thấy được những hành vi có thể sai phạm có thể bị xử lý để mà tránh trước".
Đảng lãnh đạo bằng chủ trương, đường lối, nên việc đưa ra quy định mới cần được hiểu đó là quyết tâm lớn nhằm dần bịt kín tất cả những lỗ hổng, dập tắt những mối đe dọa ngày càng nguy hiểm hơn. Cần khẳng định, ý nghĩa lớn nhất toát ra từ Quy định này, đó là tính răn đe. Những ai đã trót nhúng chàm thì tự biết mình sẽ phải đối mặt với kỷ luật nghiêm khắc của Đảng, chưa nói tới sự trừng phạt của pháp luật, đồng thời cũng mang tính cảnh báo, phải biết sợ, bởi nếu vi phạm sẽ phải đối diện với những gì, mất những gì, thậm chí sẽ mất hết. Trên thực tế, các hành vi tham nhũng, tiêu cực đang trở nên tinh vi, phức tạp hơn, cố tình lợi dụng những kẽ hở của kỷ luật Đảng, của luật pháp. Và vì thế, sự ra đời của Quy định này đã cho thấy Đảng, trong quá trình lãnh đạo, không hề xa rời thực tiễn.
Kỷ luật Đảng gắn với thực tiễn
Trong khi các văn bản trước về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm không có quy định nào liên quan đến dịch bệnh thì trong Quy định 69, từ này xuất hiện tới 10 lần. Cùng với đó là các hình thức xử lý kỷ luật cụ thể và nghiêm minh.
Dịch bệnh COVID-19 tạo nên một bối cảnh chưa có tiền lệ trong xã hội và cũng là nguồn cơn của những hình thức tiêu cực mới, chưa từng xảy ra.
Vụ thổi giá kit test, vi phạm quy định đấu thầu liên quan đến công ty Việt Á và nhiều Trung tâm kiểm soát bệnh dịch trên cả nước. Hàng trăm tỷ đồng tiền hoa hồng đã được trao cho lãnh đạo các cơ sở y tế.
Vụ nhận hối lộ tại Cục lãnh sự, Bộ Ngoại giao. Nhiều nghìn tỷ đồng đã được thu một cách bất chính từ các chuyến bay giải cứu công dân.
Quy định được ban hành sẽ là cơ sở để các cấp ủy, tổ chức đảng vận dụng để tăng cường kỷ luật kỷ cương trong Đảng.
Theo TS. Lê Thanh Vân, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội: "Quy định này nó với tư cách là một cái nguồn của pháp luật để các cơ quan nhà nước, trước hết là Quốc hội phải nghiên cứu để mà thể chế hóa thành pháp luật, chỉ có thể chế hóa bằng pháp luật thì mới có sức mạnh của nhà nước bảo đảm tổ chức thực hiện các quy định đấy bằng các quy tắc xử xự của pháp luật và nó có hiệu lực chung bắt buộc toàn xã hội phải tuân thủ"
Theo GS.TS. Hoàng Chí Bảo - nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Viện trưởng Viện nghiên cứu danh nhân: "Sâu xa ra vẫn là lòng tự trọng danh dự, liêm sỉ của từng người. Điều kiện cần rất quan trọng là luật pháp thể chế chính sách, điều kiện đủ là phải có những nhân cách trong sạch trong đảng nhất là lãnh đạo để làm gương. Mà tất cả đều trên nền tảng là dân biết, dân bàn, dân làm dân kiểm tra, dân giám sát, kiểm soát chúng ta".
Quy định của Bộ Chính trị về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm tiếp tục khẳng định kỷ luật đảng không thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể và các hình thức xử phạt của pháp luật, mà đảm bảo đồng bộ trong xử lý về kỷ luật Đảng, chính quyền, Tòa án. Bên cạnh đó, Quy định cũng nhấn mạnh hơn tới khía cạnh đạo đức, lối sống khi bổ sung các hành vi vi phạm về tu dưỡng, rèn luyện; hay cá nhân đảng viên, cũng như vợ, chồng, con cái có lối sống xa hoa, lãng phí, gây dư luận xấu trong xã hội. Từ đây có thể thấy, Đảng đang siết chặt hơn nữa kỷ luật đội ngũ, đồng thời trao những công cụ để cơ quan chức năng, nhân dân tham gia giám sát. Và như đã nói ở trên, những quy định mới, với tính răn đe mạnh mẽ, được kỳ vọng đóng vai trò như một chốt chặn, khiến cán bộ, đảng viên nhìn thấy mà chùn tay, không thể, không dám vi phạm, những phần tử cơ hội biết sợ, từ đó tạo nên những dấu mốc mới trong công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng, cũng như công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!