Mang thai hộ: Từ mục đích nhân đạo trở thành dịch vụ kiếm tiền

Mới đây, 5 đối tượng trong đường dây mang thai hộ xuyên quốc gia đã bị Công an TP.HCM khởi tố, bắt tạm giam để tiến hành điều tra. Từ đây, thủ đoạn và những chiêu thức để thu hút những phụ nữ cần tiền vào đường dây mang thai hộ trái pháp luật được bộc lộ.

Bùng nổ dịch vụ mang thai hộ trên mạng xã hội

Lập một trang Facebook tên là "Hiến trứng và mang thai hộ" với lời quảng cáo cần người mang thai hộ với giá 280 triệu đồng, đối tượng Mai Anh trong đường dây này đã thu hút được 6 phụ nữ đồng ý tham gia.

Quy trình cho một lần thực hiện mang thai hộ sẽ là: Thỏa thuận giá cả, sau đó đến phòng khám để kiểm tra sức khỏe. Nếu đủ điều kiện sẽ đưa sang Campuchia để cấy phôi. Sau đó về Việt Nam để dưỡng thai và gần sinh sẽ được đưa sang Trung Quốc.

Ngay sau khi bị bắt, Facebook của đối tượng Mai Anh đã đóng. Tuy nhiên, trên mạng xã hội có rất nhiều trang công khai thông báo tìm người mang thai hộ với giá cả từng công đoạn rõ ràng. Trong vai người muốn xin mang thai hộ, phóng viên VTV đã nhận được lời mời với giá từ 200 - 250 triệu một lần.

Theo Công an TP.HCM, thực tế trên là vấn đề cần xem xét vì những nguy cơ tồn tại về nguy cơ tội phạm vì mang thai hộ xuyên quốc gia phạm pháp. Tình trạng mượn mạng xã hội để giao dịch, quảng cáo dịch vụ mang thai hộ đến nay chưa có con số thống kê chính thức bao nhiêu phụ nữ đã tham gia nhưng 200 - 300 triệu đồng là một số tiền không nhỏ và sức hấp dẫn của nó đang hình thành nên một thị trường mang thai hộ bất hợp pháp.

Gian nan tìm người mang thai hộ

Việc bắt một đường dây mang thai hộ có yếu tố nước ngoài cho thấy là đang có một thị trường ngầm, làm dịch vụ mang thai hộ chui. Với sự phát triển của mạng xã hội, thị trường này càng khó kiểm soát. Những phụ nữ cần tiền là đối tượng để những đường dây này nhắm đến. Thế nhưng, những khách hàng của họ là ai?

Đã 4 năm nay, một gia đình hiếm muộn đã rời Hà Nội vào TP.HCM sinh sống. Căn phòng nhỏ là nơi vợ chồng chị tá túc trong thời gian điều trị bệnh. Theo chỉ định của bác sĩ, vợ chồng này phải tìm người mang thai hộ. Sau đó, anh chị đã tìm được người bà con bên chồng và người này cũng đồng ý giúp. Tuy nhiên, khi làm thủ tục bệnh viện thông báo người mang thai hộ không "cùng hàng" mà là "cháu" của chị, theo quy định pháp luật sẽ không được.

Còn một trường hợp bệnh nhân khác từ Quảng Ngãi vào TP.HCM. Ngay khi vừa có nghị định 10/2015 cho phép mang thai hộ chị rất mừng. Thế nhưng chị rất ngỡ ngàng khi bị từ chối vì người này là "cô", cũng không "cùng hàng" với chị. Chị bị từ chối điều trị mang thai hộ.

Những niềm hy vọng có con lần lượt bị dập tắt bởi vướng quy định. Vì vậy, đã có nhiều người tìm đến bước đường cùng là thuê người mang thai hộ, bất chấp những hậu quả đang chờ họ phía trước.

Những rủi ro khi mang thai hộ chui

Việc để tìm người thân cùng hàng để nhờ mang thai hộ theo quy định của Luật là rất khó khả thi với nhiều cặp vợ chồng. Vì thế họ tìm đến những dịch vụ mang thai hộ. Tuy nhiên, không chỉ vi phạm pháp luật, việc thực hiện dịch vụ mang thai hộ chui chứa đựng nhiều rủi ro cho cả người nhờ mang thai hộ lẫn người thực hiện dịch vụ.

Ông Phạm Xuân Thọ - Trưởng Văn phòng Công chứng Trung tâm, TP.HCM nói: "Mang thai hộ xong người phụ nữ đẻ ra em bé không muốn giao lại, hoặc họ sinh bé xong rồi nhưng người nhờ mang thai không nhận nữa sẽ sao? Vợ chồng nhờ mang thai nhưng ly hôn giữa chừng, vậy em bé đẻ ra làm thế nào?".

"Họ làm chui, về sức khỏe cơ sở chui không đảm bảo về khoa học, vô trùng, không đảm bảo về sức khỏe. Về phương diện xã hội và huyết thống có thể không đảm bảo", bác sỹ Nguyễn Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương TP.HCM cho hay.

Tháo gỡ vướng mắc thực hiện mang thai hộ

Việc mang thai hộ chui gây ra rất nhiều rủi ro cho cả 2 phía, người nhờ mang thai hộ và người được nhờ. Và người được hưởng lợi duy nhất đó là những người môi giới, những người tổ chức dắt mối mang thai hộ. Để hạn chế những rủi ro và những hậu quả phức tạp khó lường này, theo các chuyên gia, quy định đối tượng được nhờ mang thai hộ phải mở rộng hơn nữa.

Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, gốc của vấn đề này nằm ở việc hiện nay pháp luật quy định khá "giới hạn" bó hẹp những trường hợp được mang thai hộ. Cụ thể quy định người được nhờ mang thai hộ, phải là người thân thích cùng hàng của vợ hoặc chồng. Quy định này rất khó cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.

Đã có nhiều trường hợp tìm được người nhưng lại vướng: Không cùng hàng với vợ hoặc chồng, người được đáp ứng yêu cầu này thì lại quá tuổi sinh sản. Người đáp ứng điều kiện về tuổi sinh sản thì quan hệ huyết thống lại không nằm trong phạm vi 3 đời như quy định.

Bác sĩ Nguyễn thị Diễm Tuyết cho rằng, hiện nay quy định chỉ cho phép những người thân thích cùng hàng mới được phép mang thai hộ, do đó những trường hợp không tìm được người phù hợp phải tìm những người mang thai hộ trái pháp luật.

"Mong muốn Bộ Y tế mở rộng thêm các đối tượng thực hiện được việc mang thai hộ và cũng mong rằng khi Bộ Y tế xây dựng được những thay đổi thì các đơn vị hỗ trợ sinh sản cần tuân thủ một cách nghiêm ngặt những quy định đó", bác sỹ Nguyễn thị Diễm Tuyết nói .

Trước những vướng mắc trên, Chi hội Luật gia Bệnh viện Từ Dũ đã gửi văn bản đề nghị Bộ Y tế sớm bổ sung quy định, mở rộng đối tượng cho phép mang thai hộ, giúp các gia đình hiếm muộn tìm được niềm vui con cái một cách an toàn và đúng các quy định pháp luật.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!