Những ngày qua, dư luận dấy lên ồn ào về việc một số cá nhân là đồng sở hữu di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia Khu nhà Vương, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, dự kiến đóng cửa khu di tích này. Thông tin này đặc biệt gây chú ý, bởi Dinh thự họ Vương không chỉ là công trình kiến trúc độc đáo, mà nó còn chứa đựng giá trị văn hóa, lịch sử, được xem là công trình đại đoàn kết dân tộc.
Khu Dinh thự họ Vương nằm trên gò đất thuộc thung lũng Sà Phìn, cách trung tâm huyện lỵ Đồng Văn 15 km. Dinh thự và cả mảnh đất rộng lớn bao quanh - thuộc sở hữu của ông Vương Chính Đức - người được xem là thủ lĩnh của cộng đồng người H'Mông ở cao nguyên đá Đồng Văn trước cách mạng tháng 8.
Năm 1993, Dinh thự họ Vương được công nhận là di tích quốc gia với tên gọi "Khu di tích văn hóa nghệ thuật lịch sử nhà Vương", trở thành điểm thu hút du khách trong và ngoài nước, khi ghé thăm cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.
Theo phản ánh trên một số trang báo, ông Vương Duy Bảo - cháu nội vua Mèo - Vương Chí Thành, đề nghị đóng cửa dinh thự họ Vương vào ngày 15/06. Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, Khu di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia Khu họ Vương vẫn mở cửa đón khách bình thường.
Từ tháng 5/2019, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất của Khu Dinh thự họ Vương đã được UBND huyện Đồng Văn cấp cho 16 hộ gia đình, cá nhân - là con cháu nhà họ Vương. Điều này cho thấy việc quản lý, khai thác du lịch tại Dinh thự họ Vương cần được thực hiện trên cơ sở đồng thuận giữa cơ quan quản lý và 16 hộ gia đình, cá nhân này.
Tuy nhiên, đến nay, cả hai bên vẫn chưa đưa ra được một quy chế chung thực hiện việc quản lý, sử dụng khu di tích theo đúng quy định của pháp luật. Sự không đồng thuận này cũng dẫn tới nhiều hệ lụy.
Những chiếc hộp phòng cháy chữa cháy, biển bảng được gắn trực tiếp lên tường gỗ trong các gian nhà. Một số hiện vật trưng bày được con cháu dòng họ Vương phản ánh là không liên quan tới cuộc sống sinh hoạt hay văn hóa của dòng họ này.
Điều đáng nói, việc tu sửa dinh thự cấp quốc gia này được địa phương tự ý tiến hành mà chưa có sự phê duyệt của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, điều cần làm với các di tích cấp quốc gia.
Bên cạnh việc tự ý cho lắp đặt và thay thế hệ thống máng hứng nước, hay những ống nhựa được gắn cẩu thả, việc xây dựng các công trình trái phép trong vùng 2 của khu di tích cũng là vấn đề đáng bàn, thậm chí xây dựng nhà vệ sinh ngay cạnh mộ.
Con cháu nhà họ Vương mong muốn được sửa chữa, trùng tu di tích. Tuy nhiên, họ chưa tìm được tiếng nói chung.
Theo Luật Di sản, tất cả các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh phải luôn được mở cửa để phục vụ người dân, phục vụ khách tham quan. Việc sớm đưa ra Quy chế quản lý di tích Nhà Vương sẽ là chìa khóa mở cánh cửa cho du khách đến với di tích cấp quốc gia này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!