Tại xã Ea Kar, mô hình lò khí hóa cấp nhiệt sấy nông sản đang được xem là bước tiến mới trong nông nghiệp tuần hoàn. Không chỉ tận dụng phế phụ phẩm sau thu hoạch, công nghệ này còn giúp bảo vệ sức khỏe người nông dân bằng cách giảm đáng kể khói bụi, khí thải độc hại trong quá trình sấy truyền thống - vốn là nguyên nhân tiềm ẩn của nhiều bệnh hô hấp, kích ứng mắt và ô nhiễm không khí khu vực sản xuất.
Từ lâu, bà con nông dân vẫn gặp khó với việc xử lý phụ phẩm như vỏ cacao, vỏ cà phê hay trấu. Những vật liệu này thường bị đốt bỏ ngoài trời, vừa gây ô nhiễm, vừa phát sinh khói dày và mùi hăng khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến đường hô hấp và sinh hoạt của người dân. Trong khi đó, khí hậu mưa kéo dài tại Ea Kar khiến việc phơi sấy gặp nhiều trở ngại; hạt nông sản dễ bị ẩm mốc, giảm chất lượng, thậm chí phát sinh độc tố nấm mốc, ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và sức khỏe người tiêu dùng.
Giải pháp lò khí hóa là sáng kiến của Helvetas Việt Nam, được ứng dụng tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Nhất Tâm, nhằm chuyển hóa phế phụ phẩm thành khí tổng hợp (syngas) - nguồn năng lượng sạch, hầu như không khói và không sinh bụi mịn. Hệ thống có thể vận hành liên tục 24 giờ, cung cấp nhiệt cho 5-15 tấn nông sản mỗi mẻ, đồng thời loại bỏ hoàn toàn khói và khí thải CO, CO₂, NOx - những tác nhân có thể gây bệnh hô hấp mạn tính nếu tiếp xúc lâu dài.
Khí syngas sạch tạo ra từ lò khí hóa được đốt cháy, cung cấp lượng nhiệt lớn và ổn định cho hệ thống sấy
Đặc biệt, nguồn khí nóng được điều chỉnh nhiệt độ linh hoạt, giúp nông sản giữ trọn hương vị và dinh dưỡng, giảm nguy cơ ôi thiu hay biến chất - yếu tố quan trọng trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm và sức khỏe người tiêu dùng. So với sấy bằng điện hoặc gas, công nghệ này giúp tiết kiệm tới 75% chi phí vận hành; nếu so với đốt củi, chi phí giảm khoảng 40%, đồng thời giảm đáng kể lượng phát thải bụi mịn PM2.5 trong không khí.
Một điểm nổi bật khác là sản phẩm phụ của quá trình khí hóa - than sinh học (biochar). Không chỉ là "vàng đen" trong nông nghiệp nhờ khả năng cải tạo đất, biochar còn giúp giảm ô nhiễm nguồn nước do rửa trôi phân bón, cải thiện cấu trúc đất và hạn chế việc sử dụng hóa chất nông nghiệp - góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài cho người trồng và cộng đồng xung quanh.
Theo các chuyên gia, mô hình lò khí hóa đang mở ra hướng đi bền vững cho nông thôn Việt Nam, khi cùng lúc giải quyết ba vấn đề: kinh tế, môi trường và sức khỏe cộng đồng. Việc tận dụng phế phẩm làm nhiên liệu, giảm khí thải độc hại và tái sử dụng biochar cho đất trồng đã tạo nên một vòng tròn khép kín - nơi nông nghiệp không còn gây hại cho môi trường, mà trở thành nguồn sống xanh cho con người và hành tinh.
Tại Ea Kar, mô hình này không chỉ giúp nông dân chủ động hơn trước thời tiết, nâng cao chất lượng nông sản, mà còn mang lại môi trường làm việc sạch, an toàn hơn cho sức khỏe, đặc biệt là với những người trực tiếp sấy, phơi và bảo quản nông sản hằng ngày.
Than sinh học chất lượng cao thu được từ lò khí hóa.
Lợi ích của lò khí hóa đối với sức khỏe và môi trường:
Giảm 90-95% khói bụi và khí thải độc hại trong quá trình sấy.
Ngăn ngừa các bệnh hô hấp, dị ứng do hít phải khói củi, khói trấu.
Hạn chế ô nhiễm không khí, nguồn nước và đất canh tác.
Giữ dinh dưỡng, giảm nguy cơ nhiễm nấm mốc trong nông sản.
Tạo ra biochar giúp cải tạo đất và giảm sử dụng phân bón hóa học.
Từ phế liệu thành năng lượng xanh, từ khói bụi đến không khí trong lành - đó là hành trình bền bỉ của người nông dân Ea Kar trên con đường gìn giữ sức khỏe và môi trường sống.
Bình luận (0)