Gần đây, trên thị trường điện nhà nước Ecuador các công ty tư nhân trong nước cũng như của Mexico, Honduras, Panama, Colombia, Tây Ban Nha và Pháp đang cạnh tranh giành gói thầu trị giá 875 triệu USD cho dự án sản xuất điện từ năng lượng tái tạo. Ngày 4/2 vừa qua, công viên điện gió Guajira 1 lớn nhất Colombia với công suất 20 MW đã đi vào hoạt động tại bang La Guajira thuộc miền Tây Bắc nước này, cung cấp năng lượng sạch cho hơn 33.000 hộ và cắt giảm tới 136 tấn khí thải CO2 mỗi năm. Đó chỉ là 2 trong số nhiều ví dụ về các sáng kiến công tư tại Mỹ Latin và Caribe nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu và tận dụng các nguồn năng lượng sạch vô tận mà thiên nhiên mang lại.
Ngân hàng Phát triển liên Mỹ (IDB) ước tính với sản lượng đạt 1,3 PWh năm 2010 và nhu cầu ước đạt 3,5 PWh vào năm 2050, Mỹ Latin và Caribe có tiềm năng điện tái tạo lớn gấp 22 lần so với nhu cầu đến giữa thế kỷ XXI, lên tới 80 PWh, trong đó quang điện chiếm 41%, năng lượng mặt trời tập trung chiếm 21%, năng lượng gió biển 14%, năng lượng biển 11%, địa nhiệt 4%, gió mặt đất 2% và sinh khối 2%.
Ông Rene Castro, cựu Ngoại trưởng và Bộ trưởng Năng lượng và Môi trường Costa Rica, khẳng định Mỹ Latin và Caribe có tiềm năng khổng lồ trong phát triển điện gió và mặt trời, cũng như các nguồn năng lượng của tương lai như hydrogen, khí sinh học và amoniac xanh trong giao thông. Theo ông Castro, tài nguyên để đầu tư đã có sẵn, các quốc gia chỉ cần điều chỉnh khung pháp lý và lựa chọn loại năng lượng thu hút đầu tư chủ đạo, chẳng hạn Chile và Costa Rica có thể phát triển năng lượng hydrogen xanh nhanh chóng. Chuyên gia này khẳng định: "Đối với 18 triệu người Mỹ Latin không được tiếp cận với nguồn điện, nay đã có cơ hội cho các hệ thống phi tập trung sử dụng năng lượng mặt trời kết hợp với khí sinh học hoặc các nhà máy thuỷ điện nhỏ dựa vào cộng đồng".
Số liệu của IDB cho thấy với chi phí thấp và công nghệ hiện đại, năng lượng mặt trời và năng lượng gió hoàn toàn có thể cạnh tranh với năng lượng hoá thạch. Trong khi đó, giáo sư ngành sinh thái chính trị Cecilia Requena thuộc Đại học San Andres của Bolivia nhận định việc phi tập trung lưới điện tạo ra cơ hội lớn cho các vùng sâu vùng xa, những nơi thiếu điện do chi phí lắp đặt quá cao so với lợi nhuận, khiến Nhà nước khó đầu tư lớn vào xây dựng lưới điện. Ở những nơi này, nếu khai thác hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo, chất lượng cuộc sống của người dân sẽ được cải thiện đáng kể đồng thời tạo ra những thay đổi hướng tới một mạng lưới năng lượng ít khí thải và thân thiện hơn với môi trường. Theo bà Requena, một lợi thế bổ sung của năng lượng tái tạo là "một khi hạ tầng đã hoàn thành, mặt trời cũng như gió ở đâu cũng có và không mất tiền".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!