Tại Trung Quốc, việc sở hữu và đi lại bằng xe điện đang ngày một quen thuộc. Anh Jin, sống tại Thượng Hải từ lâu đã sắm cho mình một chiếc Tesla, và anh cũng không giấu sự ưa thích với các mẫu xe điện nói chung.
Anh Jin Sheng - Chủ xe Tesla tại Thượng Hải, Trung Quốc khẳng định: "Tôi tin rằng, ô tô điện sẽ là tương lai của chúng ta. Hiện đang ngày càng có nhiều mẫu xe và nhiều hãng xe tham gia thị trường này. Chỉ 3 hay 5 năm nữa, xe điện có thể chiếm đa số trên hầu hết các tuyến đường".
Không chỉ Tesla, mà nhiều thương hiệu xe điện khác cũng đang chứng kiến tăng trưởng nhanh chóng tại thị trưởng tỉ dân. Với mẫu mã đa dạng và các tính năng ngày càng hiện đại, các dòng xe điện đã trở thành lựa chọn hàng đầu với nhiều người tiêu dùng Trung Quốc.
Chị Wu Jiaxian - Quản lý cửa hàng Thượng Hải, hãng xe điện Xpeng cho biết: Nhiều người lựa chọn xe điện với mong muốn giảm bớt ô nhiễm không khí trong thành phố. Họ cũng hướng đến nhiều tính năng khác khi chọn mua xe cho gia đình, bởi vậy các sản phẩm của chúng tôi cũng ngày ăn khách".
Reuters trích dẫn số liệu thống kê cho thấy, dù đã dừng nhận trợ cấp, ngành xe điện Trung Quốc vẫn tăng trưởng gần 30% trong 9 tháng đầu năm. Tuy nhiên, con số này còn thấp hơn so với con số gần 80% của thị trường Mỹ. Tính trên toàn cầu, lượng tiêu thụ xe điện được dự báo có thể cao hơn tới 39% so với năm ngoái.
Năm 2023 cũng chứng kiến các hãng xe điện tung ra những sản phẩm ấn tượng hoặc độc đáo trở thành xu hướng. Một ví dụ điển hình là chiếc Cybertruck của Tesla với thiết kế "siêu thực" - dù đã chậm ra sản phẩm tới 4 năm, nhưng vẫn ngay lập tức trở thành một hiện tượng với lượng đặt hàng tăng vọt chỉ sau vài ngày.
Bước sang năm 2024, Mỹ - một trong ba thị trường xe điện lớn nhất thế giới, đang là nước đi tiên phong thúc đẩy người dân sử dụng xe điện, thông qua việc duy trì trợ cấp lớn cho người mua xe, cũng như xây dựng hệ thống trạm sạc quy mô toàn quốc. Nhờ đó, người tiêu dùng sẽ có thêm nhiều cơ hội tiếp cận với xe điện một cách tiện dụng nhất có thể và mức giá hợp lý.
Thị trường ô tô điện châu Âu 2023
Với sự ổn định của năm nay, các chuyên gia đã đưa ra dự đoán rằng lĩnh vực xe điện có thể tăng trưởng bình quân 16% mỗi năm từ nay tới năm 2035 - năm mà nhiều quốc gia đặt mục tiêu sẽ chỉ cho phép bán toàn bộ xe mới là xe điện, còn xe mới chạy xăng sẽ không còn được xuất hiện trên thị trường. Bên cạnh Trung Quốc và Mỹ, châu Âu cũng là một trong ba thị trường trụ cột của lĩnh vực xe điện, nơi mà thói quen sử dụng các dòng xe thân thiện với môi trường cũng đã được rất nhiều người chú ý.
Tại châu Âu, số lượng xe ô tô điện bán ra tăng liên tục với tốc độ tháng sau nhiều hơn tháng trước hơn 10%. Tháng 11 vừa qua, toàn Liên minh châu Âu có thêm 144.378 xe ô tô điện được đăng ký biển số, đưa tổng số xe ô tô điện vào lưu thông từ đầu năm tới nay lên 1,4 triệu chiếc. Lúc này, tỷ trọng xe điện đã là 14,2%, cứ 100 xe chạy trên đường thì có 14 xe chạy điện và lai xăng-điện. Cần nói thêm là xe động cơ lai xăng-điện vẫn được chuộng hơn xe chỉ dùng điện. Có lẽ, nhiều nước châu Âu thấy rằng lượng xe điện đưa vào lưu thông đã đủ để trở thành một thị trường, nên đã giảm dần trợ cấp mua xe. Mới đây nhất là nước Đức đã thông báo bỏ trợ cấp mua xe kể từ năm sau.
Chi phí sử dụng giữa xe điện và xe xăng
Với việc bỏ trợ cấp xe điện, đã có những thời điểm sức tiêu thụ xe điện chững lại ở một số thị trường, nhưng nhìn chung vẫn đang ngày càng có nhiều người tiêu dùng cân nhắc tới xe điện, bởi những lợi ích trong dài hạn với túi tiền của họ.
Theo Hãng nghiên cứu định giá ô tô Mỹ - Kelley Blue Book, chi phí bảo dưỡng trung bình trong 5 năm sở hữu với xe điện là 4.246 USD, tức là khoảng 100,2 triệu đồng, còn xe xăng dầu thì cao hơn khoảng 8 triệu đồng. Điểm số ở mục này dành cho xe điện.
Không chỉ đỡ chi phí hơn, mà xe điện cũng ít các chi tiết linh kiện cần bảo dưỡng hơn, bởi bên cạnh những chi tiết chung cho cả hai loại xe như phanh, bản lề, thì xe dùng động cơ xăng dầu còn phải bảo dưỡng nhiều khoản về động cơ như dầu máy, bộ lọc dầu.
Hạng mục đáng kể nhất với chi phí của một chiếc xe điện là chi phí thay pin cũ trung bình hiện vào khoảng 15.000 USD, tức hơn 352 triệu đồng. Thậm chí có những chủ xe Tesla còn từng phải thay pin với giá tới 20.000 USD. Điểm được cho xe xăng ở hạng mục này.
Về cơ bản, xe điện "công nghệ" hơn xe xăng dầu, bởi có thể cập nhật phần lớn các chương trình điều khiển, nâng cấp hiệu suất qua mạng Internet, thay vì phải mang ra gara sửa chữa như ô tô xăng dầu.
Theo ước tính của Kelley Blue Book, trung bình 5 năm, chi phí sửa chữa 1 chiếc xe điện khoảng 1.712 USD (khoảng hơn 40 triệu đồng), còn xe chạy bằng xăng dầu thấp hơn một chút ở mức 1.695 USD. Lý do là bởi các thiết bị trên xe điện thường đắt và có ít thợ sửa chữa hơn.
Dù vậy điều này có thể khắc phục trong thời gian tới, khi số xe điện lưu thông trên thị trường ngày một nhiều hơn.
Các hãng chạy đua giảm giá xe điện
Như vậy qua 5 hạng mục thì tỷ số là 3-2 nghiêng về xe điện. Nhưng chỉ nói đến lợi ích dài hạn thì vẫn rất khó để người mua thật sự bị thu hút. Bởi vậy mà dù không có trợ cấp nữa, các hãng xe đã bắt đầu tự thân vận động, tiến hành một cuộc chạy đua giảm giá trên quy mô toàn cầu để thu hút khách hàng.
Cái tên điển hình trong lĩnh vực này vẫn là Tesla của tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk. Hãng xe điện này đã tiến hành một chiến dịch giảm giá ở hàng loạt các thị trường với mức giảm 6-11%, thậm chí lên đến 20% ở một số nước. Các hãng xe Trung Quốc cũng không ngừng tung ra các mẫu xe mới nhỏ hơn với chi phí tiết kiệm hơn, nhờ vậy, giá xe điện ở Trung Quốc hiện chỉ khoảng hơn 30 nghìn USD - bằng gần nửa so với các thị trường Âu Mỹ.
Đồng thời, nhiều hãng xe lớn ở châu Âu và Mỹ đang tìm cách tham gia sản xuất các linh kiện then chốt như pin sạc để có thể giảm chi phí, từ đó duy trì các mức giảm giá ổn định cho người mua.
Thị trường ô tô điện châu Âu 2023
Thị hiếu lúc này ở châu Âu vẫn là dòng xe thể thao đa dụng to, dài, nặng. Các hãng xe châu Âu đang cố gắng chuyển đổi những mẫu xe SUV ăn khách nhất thành xe chạy điện, hoặc lắp động cơ lai xăng-điện. Nỗ lực của các hãng xe lúc này là tăng hiệu suất pin nhằm giảm thể tích và khối lượng. Một khối pin xe ô tô điện thường nặng hơn nửa tấn, làm cho tải trọng có ích không còn bao nhiêu.
Một số hãng xe châu Âu đã cho biết, dự định chuyển đổi dần và toàn bộ các mẫu xe hiện có thành xe ô tô chạy điện, cũng là cách để chuẩn bị cho mốc 2035, khi xe ô tô chạy xăng sẽ bị cấm bán. Một chi tiết nữa là số lượng trạm sạc nay đã khá nhiều, không còn là vấn đề như mấy năm trước.
Hiện tại các thị trường Âu Mỹ, nhiều hãng xe đang đặt kỳ vọng sẽ phổ biến những mẫu xe điện với mức giá chỉ 20-30 nghìn USD trong khoảng 3-4 năm tới. Dù đây là một mục tiêu không hề dễ dàng, nhưng nếu thành công, thì nó sẽ góp phần rất quan trọng biến xe điện trở thành một phần quen thuộc với đa số người dân toàn cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!