Thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới đang cho thấy tốc độ phát triển ấn tượng những năm gần đây, dần trở thành một mô hình kinh doanh "bình thường mới" sau đại địch, góp phần phục hồi đà tăng trưởng ngành kinh tế xuất khẩu và thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Tiềm năng rộng lớn của thị trường, ưu thế về năng lực sản xuất trong nước, sự có mặt và đầu tư ngày một tăng của các tập đoàn hàng đầu về ngành thương mại điện tử tại Việt Nam là các cơ hội nhìn thấy được. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt vẫn loay hoay với hàng loạt câu hỏi khi muốn xuất khẩu và kinh doanh trên các kênh lớn như Amazon: Nên bắt đầu từ đâu? Nên ưu tiên điều gì trước? Cần các dịch vụ hỗ trợ nào? Đầu tư ra sao để có thể phát triển kinh doanh dài hơi?
Buổi tọa đàm diễn ra ngày 31/3 với lãnh đạo của ba doanh nghiệp trong ngành từ Amazon Global Selling Việt Nam, DPExpress - đối tác cung cấp dịch vụ logistic và Anneco Group - đối tác tư vấn chiến lược, quản lý tài khoản và đào tạo đã cung cấp những góc nhìn khách quan, đa chiều, thực tế để gợi mở những lời khuyên cho doanh nghiệp hoặc các nhà kinh doanh muốn tham gia sân chơi TMĐT xuyên biên giới.
Tiềm năng rộng mở với Thương mại điện tử xuyên biên cho doanh nghiệp Việt Nam
TMĐT nói chung và TMĐT xuyên biên giới nói riêng đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam những năm vừa qua. Các doanh nghiệp Việt có sự thay đổi về tâm thế và nhận thấy rằng TMĐT xuyên biên giới ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược kinh doanh, xuất khẩu, giúp gia tăng doanh thu và mức độ phổ biến của thương hiệu trên thị trường. Bên cạnh thay đổi nhận thức về tầm quan trọng của TMĐT xuyên biên giới, mức độ sẵn sàng tham gia cũng cao hơn.
Ông Trịnh Khắc Toàn, Giám đốc khu vực miền Bắc, Amazon Global Selling Việt Nam
Theo ông Trịnh Khắc Toàn, Giám đốc khu vực miền Bắc, Amazon Global Selling Việt Nam: "Số lượng doanh nghiệp Việt tham gia bán hàng qua Amazon tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm trước đó. Số lượng sản phẩm do doanh nghiệp Việt Nam bán ra cho khách hàng Amazon trên toàn cầu cũng đạt tới gần 10 triệu sản phẩm, tăng 35%. Có thể nói đây là con số rất ấn tượng để thể hiện sự hào hứng của các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia vào sân chơi TMĐT xuyên biên giới này".
Ông Phạm Xuân Tùng - Founder & CEO Anneco Group, chuyên gia tư vấn chiến lược & hỗ trợ doanh nghiệp Việt tham gia TMĐT xuyên biên giới, cũng nhận định, TMĐT đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, đặc biệt là TMĐT xuyên biên giới. Trong 2 năm gần đây, sau đại dịch, các doanh nghiệp càng thấy rõ sự cần thiết và nóng lòng muốn nhập cuộc với mô hình này. Cụ thể, số lượng doanh nghiệp mà Anneco tham gia hỗ trợ tư vấn để tham gia TMĐT xuyên biên giới cũng tăng 400%, từ các doanh nghiệp là nhà sản xuất tên tuổi cho đến các startup mới thành lập, đa dạng từ các ngành hàng như lông mi giả, hàng thủ công mỹ nghệ, nội thất. Theo ông Tùng, động lực lớn thúc đẩy doanh nghiệp Việt tham gia bán hàng toàn cầu qua Amazon chính là mong muốn hòa nhập vào sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu, có cơ hội đến với nhiều thị trường mới bởi sự phủ sóng rộng khắp của Amazon tại 21 thị trường lớn như Mỹ, Anh, Pháp,... và mong mỏi đưa thương hiệu của mình ra thế giới thông qua Amazon.
Sản phẩm tốt liệu đã đủ cho một cuộc chơi toàn cầu?
Việt Nam được xem là quốc gia có thể mạnh sản xuất và có năng lực thiết kế phát triển sản phẩm mới. Nhiều mặt hàng của các doanh nghiệp từ Việt Nam đã tạo được sự chú ý và dấu ấn trên thị trường toàn cầu: hàng thủ công mỹ nghệ, trang trí nhà cửa, gốm sứ, nội thất, gia dụng nhà bếp, dệt may, lông mi giả, hàng quà tặng... Tuy nhiên, "sản phẩm tốt chỉ mới là điều kiện cần nhưng chưa đủ cho một cuộc chơi toàn cầu" – theo ông Phạm Xuân Tùng, Anneco Group.
Hàng thủ công, trang trí nhà cửa từ Việt Nam kinh doanh thành công trên Amazon những năm vừa qua
"Đối với các doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử xuyên biên giới, sản phẩm tốt là một khởi đầu tuyệt vời. Hãy tự tin vào khả năng và nội lực sẵn có - tạo sản phẩm mới, thiết kế tạo hình hay năng lực sản xuất. Bên cạnh đó, hãy tận dụng các dịch vụ được cung cấp trên thị trường để đẩy nhanh những bước đầu tiên trên hành trình vận hành doanh nghiệp bước vào thương mại điện tử xuyên biên giới để đạt được ba mục tiêu: tăng trưởng doanh thu, tối ưu hoá chi phí và xây dựng thương hiệu toàn cầu." - Ông Trịnh Khắc Toàn nhận định.
Nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp Việt tham gia thương mại điện tử xuyên biên giới
Thương mại điện tử xuyên biên giới là một mô hình kinh doanh mới đầy tiềm năng, tuy nhiên, đi cùng không ít thách thức. Để đạt được sự phát triển bền vững, ngoài sản phẩm tốt, các doanh nghiệp cần phải trang bị kiến thức sâu rộng về vòng quay thương mại điện tử thế giới cũng như tận dụng sự hỗ trợ từ các đơn vị cung cấp dịch vụ hoặc hỗ trợ tư vấn để có một chiến lược đầu tư dài hạn, hiệu quả, phù hợp.
Một trong những vấn đề quan trọng nhất trong xuất khẩu hàng hoá trực tuyến là vận chuyển hàng hóa quốc tế và quy trình hậu cần (logistics). Ông Nguyễn Anh Minh - Founder DPExpress, cho biết, năng lực logistics của Việt Nam đang chuyển mình rất mạnh mẽ, nhờ sự phát triển và dịch chuyển của vốn đầu tư nước ngoài (FDI). "Là dịch vụ đứng sau, nhưng logistics lại đóng vai trò quyết định trong việc hình thành trải nghiệm và sự hài lòng của khách hàng về doanh nghiệp."
Cũng theo ông Minh, các vấn đề về logistics mà doanh nghiệp thường quan tâm bao gồm: chi phí logistic, sự an toàn của hàng hóa xuyên suốt quá trình vận chuyển, chọn lựa phương thức vận chuyển nào (đường bộ, đường biển hay đường hàng không) và cả các vấn đề liên quan đến luật pháp hay quy định ở quốc gia hàng hóa xuất và nhập khẩu. Chẳng hạn, nếu doanh nghiệp sử dụng nguyên vật liệu thuộc danh mục hiếm hoặc trong danh mục bảo tồn thiên nhiên của nước xuất khẩu để sản xuất hoặc thiết kế sản phẩm, khi xuất khẩu ra nước ngoài, doanh nghiệp có thể bị phạt hoặc chịu quy định liên quan. Để tối ưu nguồn lực đầu tư, giảm chi phí vận chuyển và hoàn thiện đơn hàng, rút ngắn thời gian vận chuyển, tránh các vấn đề rủi ro khi vận chuyển cũng như các vi phạm không mong muốn ở các thị trường mục tiêu, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lẫn các đơn vị cung cấp dịch vụ cần không ngừng trau dồi kiến thức, cập nhật những quy định, thông tin và quyết định thương mại tại nước sở tại và các nước mà hàng hóa sẽ được vận chuyển đến.
Bên cạnh logistics, một vấn đề quan trọng mà doanh nghiệp Việt cần quan tâm khi tham gia TMĐT xuyên biên giới là việc đăng ký thương hiệu, bảo hộ thương hiệu & xây dựng thương hiệu của mình khi nhập cuộc vào một sân chơi lớn có sự cạnh tranh cao. Ông Phạm Xuân Tùng - Anneco Group cho biết, ông nhìn thấy sự chuyển dịch mô hình kinh doanh của doanh nghiệp và nhà sản xuất Việt Nam từ hình thức OEM (gia công, sản xuất phụ tùng gốc) hay FOB sang hình thức xây dựng thương hiệu cho sản phẩm của mình và trực tiếp kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử, quá trình này ngày càng phổ biến trong và sau đại dịch.
Điều này đã mang đến những cơ hội và đồng thời là thách thức với các doanh nghiệp Việt trong việc phải có tầm nhìn dài hạn và xây dựng thương hiệu từ những bước đầu tiên. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc đăng ký bảo hộ thương hiệu và phát triển thương hiệu của mình, có thể liên kết với đơn vị tư vấn hay cung cấp dịch vụ hỗ trợ. Ông Tùng cũng đưa ra những ví dụ thực tế là bài học đắt giá cho các doanh nghiệp Việt, trong đó từng có doanh nghiệp do không tính toán được rủi ro nên sau một năm kinh doanh thành công, thương hiệu của họ có nguy cơ bị thu hồi do không được bảo hộ thương hiệu tại Mỹ vì đã có các doanh nghiệp khác đăng ký tên thương hiệu tương tự. Công sức đầu tư suốt một năm cho thương hiệu, xây dựng lượng khách hàng trung thành có nguy cơ phải "bỏ đi xây lại từ đầu" khi thiếu sự nghiên cứu, tư vấn và hỗ trợ của các đơn vị chuyên nghiệp trong ngành.
Dù còn nhiều khó khăn và thách thức trong hành trình xuất khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới, cả ba diễn giả của tọa đàm đều khuyến khích các doanh nghiệp Việt "hãy tự tin", "dám mơ lớn", "hãy bắt đầu".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!