UAV Nga tấn công một tòa nhà ở Kiev, ngày 17/6/2025 (Ảnh: AP)
"Bộ não" UAV mới của quân đội Nga
Quân đội Nga đã triển khai một lực lượng đặc nhiệm bí mật mang tên Rubicon, được đánh giá là nhân tố làm thay đổi cuộc chơi trên bầu trời và gây sức ép ngày càng lớn đối với hệ thống phòng thủ Ukraine. Theo nhiều nguồn phân tích, sự ra đời và mở rộng nhanh chóng của Rubicon đang khiến lợi thế UAV từng thuộc về Ukraine dần suy giảm.
Rubicon - tên đầy đủ là Trung tâm Công nghệ Không người lái Tiên tiến Rubicon - được thành lập tại Moscow và phát triển nhanh dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov từ tháng 6/2024. Tháng 10/2024, ông Belousov đã trực tiếp thị sát sở chỉ huy Rubicon và xem trình diễn nhiều dòng UAV mới, theo hình ảnh đăng trên truyền thông Nga.
Sự xuất hiện của Rubicon là ví dụ điển hình cho việc quân đội Nga thay đổi tư duy tác chiến, giảm tính cứng nhắc và thích ứng linh hoạt với chiến trường hiện đại. Trong khi đó, Ukraine cũng thành lập lực lượng riêng chuyên trách UAV mang tên Lực lượng Hệ thống Không người lái từ giữa năm 2024.
Các chuyên gia chất nổ và cảnh sát Ukraine kiểm tra các bộ phận của máy bay không người lái quân sự Shahed 136 sau một cuộc không kích ở Kharkov vào ngày 4/6/2025. (Ảnh: AFP)
Tháng 6/2025, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố thành lập một bộ tư lệnh riêng về hệ thống UAV quân sự. Tới tuần trước, đơn vị này chính thức đi vào hoạt động. Phó Tư lệnh Sergey Ishtuganov cho biết đơn vị mới đã hoàn thiện cơ cấu chỉ huy từ cấp chiến thuật đến chiến dịch.
"Chỉ 1 năm trước, lực lượng Nga chưa có mật độ UAV lớn như hiện nay. Nhưng chúng tôi dần đảo ngược tình thế trên không", ông Ishtuganov nói, khẳng định Nga đang huy động quy mô lớn các kỹ sư, kỹ thuật viên, và chuyên gia vận hành UAV vào lực lượng này.
Rubicon không chỉ tập trung phát triển UAV mà còn nghiên cứu robot chiến đấu và các ứng dụng AI tiên tiến, bao gồm cả UAV dẫn tín hiệu sợi quang, một bước tiến giúp thiết bị gần như không thể bị gây nhiễu.
Chỉ vài tháng sau khi thành lập, Rubicon đã xuất hiện tại nhiều khu vực chiến sự và gây tác động rõ rệt. Trong chiến dịch mùa hè năm 2024 tại Kursk, các đơn vị Ukraine cho biết tuyến tiếp tế của họ "gần như bị cắt hoàn toàn" do đòn tấn công bằng UAV. Hai chỉ huy Ukraine xác nhận một đơn vị Nga được huấn luyện bài bản đã làm thay đổi cục diện, nhưng thời điểm đó họ chưa biết đây chính là Rubicon.
Nga đạt được bước phát triển vượt bậc trong lĩnh vực sản xuất UAV (Ảnh: AP)
Từ đầu năm 2025, Rubicon được ghi nhận hoạt động tại nhiều mặt trận, tập trung tấn công tuyến hậu cần, điểm tập kết UAV và vị trí ẩn nấp của lực lượng Ukraine. Tại Kostiantynivka, một chỉ huy của Lữ đoàn 93 Ukraine cho biết trong vòng 1 tuần, đơn vị của ông mất gần toàn bộ phương tiện, bãi phóng UAV, ăng-ten và thiết bị thông tin do các đợt không kích bằng UAV.
Theo chuyên gia quân sự Mick Ryan, chiến trường hiện nay là "môi trường bão hòa UAV", nơi hoạt động cơ giới trong phạm vi 15 km tính từ tiền tuyến là "gần như bất khả thi". Các sở chỉ huy đều phải chôn sâu dưới lòng đất để tránh bị UAV tấn công.
Một kênh Telegram thân Nga mô tả: "Ngày nay, chính các phi công UAV là kiến trúc sư của chiến thắng".
Cuộc truy tìm các căn cứ Rubicon phía trước
Ukraine đang triển khai hàng loạt biện pháp đối phó như phủ lưới chống UAV trên các tuyến đường, tuy nhiên phạm vi tác chiến rộng khiến hiệu quả hạn chế. Nga đồng thời cũng phát triển mạng radar mới nhằm vô hiệu hóa UAV Ukraine.
Chuyên gia tác chiến điện tử Serhiy Beskrestnov cho biết Nga đã thu giữ mọi loại UAV chủ lực của Ukraine, từ đó phân tích cấu tạo, hệ thống liên lạc và dẫn đường để cải thiện thiết kế đối phó.
Rubicon cũng được cho là từng tham gia cuộc tấn công bằng UAV hải quân đầu tiên của Nga vào tháng 8/2025, nhằm vào tàu Ukraine tại cửa sông Danube, và hai tuần trước tiếp tục tuyên bố phá hủy tàu Ukraine tại Biển Đen.
Tầm quan trọng của Rubicon khiến lực lượng an ninh Ukraine tăng cường truy quét các căn cứ tiền phương của đơn vị này. Theo Tình báo Quốc phòng Ukraine, một đòn UAV gần đây đã phá hủy sở chỉ huy Rubicon tại Avdiivka bị Nga kiểm soát.
Tại Sumy, một đơn vị UAV của Lữ đoàn 71 Jaeger đã công bố video tấn công các điểm phát tín hiệu và hầm trú ẩn được cho thuộc Rubicon. Chỉ huy Vyacheslav cho biết hai bên có năng lực tương đương, nhưng Nga lợi thế hơn về số lượng UAV sợi quang.
Người dân Ukraine hoảng sợ trước mức độ tàn phá của một cuộc tấn công UAV vào thủ đô Kiev (Ảnh: AP)
Xung đột tại Ukraine ngày càng trở thành cuộc chiến giữa UAV và hệ thống tác chiến điện tử (EW). "Đối phương đổi tần số, chúng tôi điều chỉnh EW. Họ gây nhiễu, chúng tôi chuyển sang dải tần khác", chỉ huy Ishtuganov mô tả.
Rubicon sở hữu UAV Molniya - thiết kế đơn giản từ gỗ, nhưng có khả năng bay 30 km vào sâu hậu phương và mang theo hai UAV FPV tấn công. Ukraine đã thu giữ và sao chép mẫu này, đồng thời phát triển UAV FP-2 có thể đánh trúng sở chỉ huy Nga cách tiền tuyến 20 km.
Nga cũng thay đổi chiến thuật, hợp tác với nhiều công ty công nghệ nhỏ như Oko Design Bureau tại St. Petersburg - đơn vị đã bị Mỹ trừng phạt. Những doanh nghiệp này giúp Nga tăng tốc đổi mới và đưa mẫu UAV mới ra chiến trường chỉ trong thời gian ngắn.
Theo phân tích của Dự án Nghiên cứu Cạnh tranh Đặc biệt (SCSP) của Mỹ, tốc độ hiện đại hóa UAV của Nga khiến nước này trở thành "đối thủ nguy hiểm hơn đối với Ukraine và cả châu Âu".
Các chuyên gia dự báo chiến trường tương lai sẽ chứng kiến sự xuất hiện của bầy UAV tự động, UAV siêu nhỏ ngụy trang như chim hoặc côn trùng, và hệ thống tác chiến điện tử tự động hóa cao.
Nhà phân tích Dara Massicot nhận định: "Các đội quân có thể tạo ra chiến tranh, nhưng chính chiến tranh lại định hình lại các đội quân".
Đối với các binh sĩ Ukraine tại rừng Sumy, điều đó thể hiện bằng công việc lặp đi lặp lại: "phát hiện - tiêu diệt, phát hiện - tiêu diệt", như lời chỉ huy Vyacheslav.
Trong bối cảnh cả hai bên liên tục cải tiến công nghệ, cuộc chiến UAV tại Ukraine được dự báo tiếp tục leo thang, trở thành một trong những mặt trận quyết định của xung đột hiện đại.
Bình luận (0)