Đảm bảo sự đồng thuận, tăng hoạt động thay thế khi hạn chế điện thoại di động trong trường học

Học sinh trường THCS Mỹ Thanh hưởng ứng giờ ra chơi không sử dụng điện thoại di động

Trong bối cảnh chuyển đổi số, điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử đã trở thành phương tiện phổ biến đối với học sinh. Tại nhiều cơ sở giáo dục, trước khi triển khai thí điểm, hiện tượng học sinh sử dụng điện thoại trong giờ ra chơi theo hướng thụ động, đơn lẻ, tách biệt, ít giao tiếp trực tiếp và hạn chế vận động thể chất diễn ra khá phổ biến. Điều này, gây ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe thể chất, tinh thần, kỹ năng giao tiếp - hợp tác và chất lượng môi trường học đường.

Nhiều kết quả ghi nhận từ việc hạn chế sử dụng điện thoại di động trong giờ ra chơi

Trước yêu cầu xây dựng “Trường học hạnh phúc”, môi trường giáo dục an toàn - lành mạnh - thân thiện và tăng cường sức khỏe học đường, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP Hồ Chí Minh tổ chức thí điểm mô hình “Giờ ra chơi hạn chế sử dụng điện thoại di động, thiết bị điện tử” tại 16 cơ sở giáo dục theo hướng nhân văn, linh hoạt, lấy học sinh làm trung tâm; tạo các hoạt động thay thế phù hợp; bảo đảm sự đồng thuận và phối hợp chặt chẽ của gia đình.

Một số thông tin được Sở GD-ĐT báo cáo tại Hội nghị đó là: Trường THPT Võ Trường Toản thực hiện khảo sát và đạt 97,98% cha mẹ học sinh đồng thuận; bố trí điện thoại trực phòng quản sinh để phụ huynh liên hệ khi cần và tổ chức hoạt động theo 03 nhóm; Trường THPT Nguyễn Khuyến tổ chức quy trình bàn giao thiết bị đầu buổi học (nếu học sinh mang theo) và đa dạng hoạt động câu lạc bộ, thể thao, đọc sách; Trung tâm GDNN-GDTX Quận 6 (trước đây) lồng ghép tuyên truyền trong tư vấn tâm lý học đường và hoạt động ngoài giờ chính khóa…

Qua đánh giá từ tháng 10/2025 đến tháng 12/2025, Sở GD-ĐT nhận định, việc thí điểm hạn chế sử dụng điện thoại di động, thiết bị điện tử trong giờ ra chơi đã mang lại một số kết quả tích cực, tạo sự chuyển biến về môi trường học đường và hành vi sử dụng điện thoại di động như: Giờ ra chơi tại nhiều đơn vị trở nên sôi nổi, tăng tương tác trực tiếp; học sinh/học viên tham gia các hoạt động vận động, vui chơi tập thể, đọc sách, chơi cờ, sinh hoạt câu lạc bộ… thay cho việc tụ tập sử dụng điện thoại di động. Tình trạng sử dụng điện thoại di động thụ động, đơn lẻ, tách biệt trong giờ ra chơi giảm rõ rệt; nhiều học sinh hình thành thói quen sử dụng thiết bị đúng mục đích, đúng thời điểm và không gian quy định.

Kết quả bước đầu được ghi nhận ở 16 cơ sở giáo dục thí điểm:

- Giảm rõ rệt tình trạng sử dụng điện thoại di động trong giờ ra chơi sau một thời gian triển khai.

- Tăng tương tác trực tiếp, không khí giờ ra chơi sôi nổi hơn, học sinh/học viên tích cực tham gia hoạt động (trên 80% tham gia ít nhất 01 hoạt động).

- Đồng thuận cao của phụ huynh/học sinh khi có hoạt động thay thế (phụ huynh đồng thuận 97,98%; trên 70% học sinh đồng ý nếu có hoạt động thay thế).

- Hình thành dần thói quen sử dụng thiết bị hợp lý, giảm lạm dụng, tăng “năng lượng tích cực”.

Những bài học kinh nghiệm cũng được rút ra trong quá trình thực hiện, theo Sở GD-ĐT trong đó có việc cần lấy học sinh làm trung tâm: khảo sát nhu cầu, tôn trọng lựa chọn của học sinh, tăng hoạt động thay thế hấp dẫn; tránh cấm đoán cứng nhắc; sự đồng thuận của cha mẹ học sinh là yếu tố quyết định.

Những sáng kiến để học sinh "chạm niềm vui, không chạm màn hình"

Tại Trường Mỹ Thạnh (phường Bến Cát), ngay từ đầu năm học 2025-2026, nhà trường ban hành nội quy học sinh, trong đó có nội dung “Không mang theo và sử dụng điện thoại di động trong nhà trường”. Đồng thời cho học sinh ký cam kết thực hiện nội quy học sinh.

Tuy nhiên, theo đại diện của nhà trường chia sẻ tại Hội nghị, thực tế một bộ phận học sinh có thói quen mang theo và sử dụng điện thoại trong giờ ra chơi, chủ yếu để chơi game, lướt mạng xã hội, xem video. Ngoài ra các giờ ra chơi chưa thực sự sôi nổi, học sinh ít vận động, tương tác giữa các em còn hạn chế, một số nhóm học sinh tụ tập vào nhà vệ sinh hút thuốc lá… Một số hoạt động trải nghiệm, vui chơi chưa được tổ chức thường xuyên, chưa đáp ứng hết nhu cầu đa dạng của học sinh. Phụ huynh và giáo viên tuy nhận thức được tác hại của việc lạm dụng điện thoại nhưng chưa có sự thống nhất cao trong cách quản lý học sinh từ GVCN các lớp...

Nhà trường tiến hành khảo sát 100% học sinh về nhu cầu, sở thích trong giờ ra chơi, trên cơ sở đó tổ chức các hoạt động phù hợp theo các nhóm: trò chơi dân gian, thể dục thể thao, nghệ thuật, nghiên cứu – STEM, đọc sách hoặc đề xuất những nội dung yêu thích. Từ đó làm cơ sở nhà trường tổ chức các hoạt động thay thế cho học sinh vào giờ ra chơi, tránh nhàm chán và tạo thêm năng lượng tích cực.

Chuỗi hoạt động ở Trường THCS Mỹ Thạnh đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo học sinh với những góc đọc sách, vẽ tranh, các hoạt động thể thao tập thể, trò chơi dân gian, trí tuệ...

Tham luận của em Nguyễn Hà Dương, học sinh lớp 12A1 trường THPT Nguyễn Khuyến – Bà Rịa – Vũng Tàu (phường Phước Thắng) thì chia sẻ góc nhìn từ chính học sinh. Theo đó, giờ ra chơi, là khoảng thời gian để học sinh thư giãn, kết nối và tái tạo năng lượng sau những giờ học căng thẳng, nhưng đã từng có những lúc lại trở thành những “khoảng lặng cúi đầu”. "Ở đó, chúng em dễ dàng bắt gặp hình ảnh quen thuộc: mỗi bạn một chiếc điện thoại, người lướt mạng xã hội, người xem video, người chơi game; sân trường đông mà vắng, gần mà xa. Việc sử dụng thiếu kiểm soát, điện thoại vô tình chiếm mất thời gian vận động, khả năng giao tiếp trực tiếp, thậm chí cả sự gắn kết bạn bè và ảnh hưởng đến tinh thần học tập" - Hà Dương cho biết.

Đại diện cho học sinh của trường, Hà Dương cũng giới thiệu về loạt hoạt động đã được xây dựng và tổ chức trong thời gian qua để hưởng ứng việc hạn chế sử dụng điện thoại di động, thiết bị điện tử trong giờ ra chơi như: Chương trình tuyên truyền nhạc cách mạng, những ca khúc đi cùng năm tháng làm dấy lên lòng tự hào, tình yêu quê hương đất nước; Hoạt động thi nhảy hiện đại, nhảy random giúp các bạn thể hiện niềm đam mê âm nhạc và năng khiếu nhảy tại khu vực công viên mini trường; Các hoạt động vận động thân thể như nhảy dây, cầu lông, bóng rổ, bóng đá khu vực nhà thi đấu và sân bóng trường; Ngoài ra còn có hoạt động đọc sách, chơi cờ tại thư viện, vẽ và trò chơi dân gian như nhảy sạp, ô ăn quan tại sân trường….