Dấu ấn lịch sử tình anh em Việt Nam - Cuba

Tập mở đầu của bộ phim tài liệu Cuba – Việt Nam: Anh em từ sự lựa chọn không chọn cách kể dàn trải theo niên biểu lịch sử. Thay vào đó, bộ phim dẫn dắt người xem đi vào chiều sâu của ký ức chiến tranh và tình đoàn kết quốc tế, thông qua những con người cụ thể, những lời nói đã trở thành biểu tượng và những địa danh còn lưu giữ dấu vết thời gian.

Ngay từ những hình ảnh tư liệu đầu tiên, tập phim với tên gọi Khi lịch sử gọi tên tình anh em đưa khán giả trở về với lịch sử khốc liệt của chiến tranh Việt Nam: bom đạn trút xuống bệnh viện, trường học, khu dân cư, để lại đau thương và mất mát kéo dài qua nhiều thế hệ. Trong bối cảnh đó, Việt Nam không chỉ là một chiến trường, mà trở thành nơi hội tụ của những lựa chọn mang tính đạo lý và nhân văn của cộng đồng quốc tế, trong đó Cuba là một điểm nhấn đặc biệt.

Những phát biểu của Tổng Tư lệnh Fidel Castro được đặt trong dòng chảy hình ảnh và sự kiện, giúp người xem hiểu rõ vì sao Cuba coi việc ủng hộ Việt Nam là một sự lựa chọn tất yếu. Song song với đó, tiếng nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh về một cuộc chiến tranh chính nghĩa được tái hiện như nền tảng tinh thần xuyên suốt, tạo nên trục giá trị chung giữa hai dân tộc.

Một điểm mạnh của tập phim là cách xây dựng hệ thống nhân vật đa dạng. Bên cạnh các lãnh tụ lịch sử như Hồ Chí Minh, Fidel Castro hay Ernesto Che Guevara, bộ phim dành không gian cho những nhân chứng sống. Phiên dịch viên Nguyễn Xuân Phong xuất hiện với ký ức cá nhân về chuyến thăm Việt Nam năm 1973 của Fidel Castro, mang lại cảm giác gần gũi và chân thực. Những lời kể của ông không chỉ là hồi ức ngoại giao, mà còn là câu chuyện của một người con Quảng Trị được chứng kiến lịch sử ngay trên mảnh đất quê hương mình.

Hành trình của bộ phim đi qua nhiều không gian gắn bó với lịch sử hữu nghị của hai dân tộc: từ Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Công viên Hồ Chí Minh ở Havana, đến vĩ tuyến 17, cầu Hiền Lương, Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn, đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh. Ở mỗi địa điểm, lời dẫn, lời bình và cảm nhận của các nhân vật, trong đó có các cựu chiến binh Trường Sơn và cán bộ bảo tồn di tích.

Chiều sâu nhân văn của tập phim được đẩy lên cao trào qua câu chuyện bà Nguyễn Thị Hương - người được Fidel Castro cứu sống trong chuyến thăm Quảng Trị năm 1973. Khi đó bà Hương mới 16 tuổi, bị thương trong lúc lấp hố bom mìn. Biết được hoàn cảnh của bà, Chủ tịch Fidel Castro đã cử cán bộ y tế hết lòng cứu chữa. Bộ phim kể lại mối ân tình kéo dài suốt nhiều thập kỷ cho thấy tình đoàn kết Cuba - Việt Nam bằng những lát cắt hành động cụ thể, để lại dấu ấn bền bỉ trong đời sống cá nhân.

Khép lại tập 1 là hình ảnh Quảng trường Fidel Castro tại Quảng Trị như một điểm neo ký ức, gợi mở thông điệp xuyên suốt của bộ phim: tình anh em giữa Cuba và Việt Nam không phải là điều ngẫu nhiên của lịch sử, mà là kết quả của những lựa chọn được tôi luyện qua chiến tranh, hy sinh và niềm tin vào những giá trị chung. Một mở đầu chậm rãi, giàu tư liệu và cảm xúc, đủ để dẫn dắt khán giả bước tiếp vào hành trình 65 năm hữu nghị ở các tập sau.