Đôi khi, chúng ta có thể không nhận ra rằng những gì mình đang hỏi là không ổn vì nghĩ rằng mình chỉ đang đưa ra những câu hỏi trung lập. Chúng ta cũng có thể chỉ đang muốn kết nối với mọi người, nhưng thật không may là lại vô tình đặt ra những câu hỏi khó xử. Việc đặt ra những câu hỏi thiếu tinh tế còn có thể khiến người nghe bị tổn thương, thay vì đạt được mục đích là giúp bạn trở nên thân thiết hơn với họ. Có một số câu hỏi rất thường gặp những dễ dàng “phản tác dụng” mà bạn nên thận trọng xem xét trước khi hỏi người đối diện mình.
1. “Sao đến giờ mà vẫn còn...?”
Hỏi ai đó tại sao vẫn còn độc thân có thể nghe giống như một lời khen, đặc biệt là sau khi nói rằng họ đẹp hoặc ưa nhìn. Tuy vậy, câu hỏi này vẫn có thể khiến họ cảm thấy tồi tệ về bản thân và bắt đầu ngẫm nghĩ rằng liệu có điều gì không ổn ở mình. Trong thực tế, bất kỳ câu hỏi dạng “tại sao đến giờ vẫn…?” mang sắc thái như thể bạn đang yêu cầu người nghe giải thích về việc tại sao họ vẫn còn mắc kẹt ở cùng một giai đoạn hay phương diện nào đó trong cuộc sống của họ.
2. “Sao trông mệt mỏi vậy?”
Có thể bạn chỉ lo lắng về tình trạng sức khỏe của họ, thế nhưng điều này có thể tạo cảm giác cho người nghe rằng họ đang có diện mạo tệ hại. Trừ khi bạn đặc biệt thân thiết với họ, tốt hơn hết bạn nên tránh câu hỏi như thế này vì có thể người kia đang mệt mỏi vì một vấn đề mà họ không muốn trò chuyện, hoặc chỉ đơn giản đó là phong thái hoặc vẻ ngoài bình thường của họ.
3. “Công việc hiện tại là gì?”
Đây thường là một trong những câu hỏi làm quen phổ biến nhất. Tuy vậy, hỏi han về việc làm đôi khi cũng có thể khiến người nghe không thoải mái do cảm giác như thể rằng bạn chỉ trò chuyện với họ để tạo dựng và mở rộng mối quan hệ. Đặc biệt, những người đang ở trong giai đoạn nhạy cảm hoặc gặp khó khăn trong sự nghiệp sẽ muốn tránh né chủ đề này. Bạn có thể thử trò chuyện về sở thích hoặc mối quan tâm của người kia.
4. “Bạn bao nhiêu tuổi?”
Nếu không ở trong trường hợp cần phải nắm rõ tuổi tác của người đối diện để xưng hô chuẩn xác, bạn không nhất thiết phải hỏi tuổi của một người trong bối cảnh giao thiệp xã hội. Một phần lý do là bởi, khi đã đến giai đoạn trưởng thành, tuổi tác không còn chỉ đơn thuần là một con số nữa. Nó trở thành thước đo về việc một người đã đi được bao xa và ngụ ý về thành tựu mà họ nên đạt được. Do đó, câu hỏi cơ bản này dễ khiến người khác cảm giác rằng bạn đang đánh giá họ
5. “Bạn học trường đại học nào?”
Câu hỏi này và cả câu “Chuyên ngành đại học của bạn là gì?” đều cho rằng người nghe chắc chắn có đi học đại học. Nếu họ không có cơ hội học đại học, câu hỏi này sẽ khiến họ cảm thấy lạc lõng và thiệt thòi. Kể cả khi họ có học đại học đi nữa, vẫn có không ít người thấy không thoải mái khi kể về trường của mình, đặc biệt là khi họ không học ở môi trường thật sự tốt hay có một chuyên ngành như mong muốn.
6. “Bạn có vận động / tập thể dục không?”
Nếu người mà bạn hỏi câu này không thường xuyên tập thể dục hay thể hình, họ có thể thấy rằng câu nói trên mang tính xúc phạm, như thể bạn đang giễu cợt họ. Trong trường hợp họ có tập luyện, câu hỏi trên lại dễ gây cảm giác rằng bạn đang đánh giá họ vì vận động cơ thể quá nhiều. Thậm chí, kể cả khi bạn có ý muốn khen ngợi vì đã chăm chỉ rèn luyện, một số người vẫn có thể có ấn tượng rằng bạn chỉ chăm chăm vào ngoại hình và cơ thể của họ.
7. “Bạn đến từ đâu?”
Có thể bạn chỉ đang thực sự muốn biết lý lịch của một người, thế nhưng câu hỏi vô tư này có thể mang lại cảm giác phân biệt đối xử, dễ khiến họ nghĩ rằng bạn thấy họ lạc lõng và không thuộc về nơi họ đang sinh sống. Câu hỏi trên có thể khiến người nghe phải dò xét lại danh tính của mình, đồng thời có thể khiến có vẻ như đang áp đặt rập khuôn.
8. “Tại sao không ra ngoài nhiều hơn?”
Khi đưa ra lời đề nghị này, bạn thường có ý tốt là muốn khuyến khích người nghe thử trải nghiệm những điều mới mẻ. Tuy nhiên, việc này có thể phản tác dụng bởi cảm giác như thể bạn đang ngầm có ý rằng họ là người thụ động hoặc không thú vị. Trong trường hợp người nghe đang quá bận rộn hoặc không thoải mái về mặt tài chính, không đủ khả năng để đi chơi nhiều hơn, câu hỏi này càng có thể trở nên thiếu tinh tế và gây khó chịu.
9. “Gần đây giảm cân phải không?”
Câu nói này có thể khiến người đối thoại với bạn cảm thấy như bạn sẽ đánh giá họ nếu họ tăng cân trở lại. Ngay cả khi bạn chỉ thuần đưa ra quan sát chung, “lời khen” này vẫn dễ khiến người nghe cảm thấy không thoải mái. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp họ giảm cân vì đang phải trải qua một điều gì đó khủng khiếp hoặc không dễ chịu, không tiện thảo luận.
10. “Có chuyện gì xảy ra vậy?”
Thông thường, đây thực sự chỉ là một câu hỏi ngây thơ khi bạn tò mò. Nhưng nếu người nào đó vừa trải qua một chuyện bi thảm, sẽ khá là thiếu tế nhị khi hỏi họ về điều này. Họ có thể cảm thấy bị tổn thương chỉ với việc nhớ lại những ký ức đau lòng. Chuyện kể đi kể lại với nhiều người sẽ càng khiến họ kiệt sức. Cách tiếp cận tốt hơn là nói với họ rằng bạn rất tiếc vì điều không vui đó đã xảy ra, đồng thời không gặng hỏi, để họ tự nguyện và thoải mái chia sẻ khi đã thực sự sẵn sàng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!